Bộ Y tế phát cảnh báo khẩn vì ca bệnh liên cầu lợn gia tăng
(CLO) Theo hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm Bộ Y tế, thời gian gần đây, một số địa phương đã ghi nhận ca mắc bệnh liên cầu lợn ở người, trong đó số ca gia tăng tại thành phố Huế và tỉnh Hưng Yên.
Trước diễn biến này, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) vừa có công văn hỏa tốc gửi Sở Y tế các tỉnh, thành phố yêu cầu siết chặt công tác phòng, chống bệnh liên cầu lợn lây sang người.
Bệnh liên cầu lợn do vi khuẩn Streptococcus suis (S.suis) gây ra, lây từ động vật sang người, có thể dẫn đến tử vong. Người mắc bệnh thường diễn biến nặng, điều trị kéo dài, tốn kém và dễ để lại biến chứng không hồi phục. Tỷ lệ lợn mang S.suis không triệu chứng trong đàn có thể lên tới 60% - 100%, vi khuẩn này thường cư trú ở đường hô hấp trên, tiêu hóa và sinh dục của lợn.
Trong đó, S.suis týp II là tác nhân chủ yếu gây bệnh cho người, với các biểu hiện nguy hiểm như viêm màng não, viêm nội tâm mạc, viêm phổi, nhiễm khuẩn huyết, xuất huyết da, sảy thai và chết đột ngột ở lợn.
Theo hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm của Bộ Y tế, thời gian gần đây, nhiều địa phương đã ghi nhận ca nhiễm liên cầu lợn ở người, đáng chú ý số ca tại TP Huế và Hưng Yên đang có xu hướng tăng nhanh.
Báo cáo từ Viện Pasteur Nha Trang cho thấy, năm 2025, số bệnh nhân nhiễm liên cầu lợn nhập viện tại Bệnh viện Trung ương Huế tăng bất thường. Từ tháng 5/2025 đến nay, trong số 32 trường hợp nhập viện, có tới 28 ca được phát hiện chỉ trong vài tháng gần đây, 4 ca bệnh nặng xin về. Tính từ đầu năm, TP Huế đã ghi nhận 36 trường hợp mắc bệnh nguy hiểm này.
Trên thế giới, S.suis xuất hiện phổ biến ở các vùng chăn nuôi lợn. Khoảng 60–100% số lợn trong đàn có thể mang vi khuẩn này mà không biểu hiện triệu chứng. Chúng thường cư trú ở đường hô hấp trên, đặc biệt là ở mũi, cùng đường tiêu hoá và sinh dục của lợn.
Theo Bộ Y tế, hiện có 2 tuýp liên cầu lợn. Tuýp 1 thường gây bệnh lẻ tẻ ở lợn con dưới 8 tuần tuổi. Tuýp 2 gây bệnh cho lợn ở nhiều lứa tuổi, đặc biệt là lợn thịt, với các biểu hiện viêm màng não, viêm nội tâm mạc, viêm phổi, bại huyết, viêm khớp, xuất huyết da, sảy thai hoặc chết đột ngột. Tuýp này cũng là nguyên nhân chủ yếu gây bệnh ở người.
Các chuyên gia cảnh báo, người dân tuyệt đối không ăn tiết canh, thịt lợn chưa chín kỹ và cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình an toàn khi giết mổ để tránh nguy cơ mắc bệnh.
Để chủ động phòng, chống lây nhiễm bệnh liên cầu lợn sang người, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) đề nghị Giám đốc Sở Y tế các tỉnh, thành phố tổ chức triển khai các nội dung như sau:
Tăng cường giám sát, phát hiện sớm các trường hợp nghi nhiễm liên cầu lợn ở người, triển khai ngay các biện pháp xử lý ổ dịch; các cơ sở khám chữa bệnh đặc biệt chú ý những trường hợp người bệnh có triệu chứng nghi nhiễm liên cầu lợn, khai thác tiền sử dịch tễ và lấy mẫu xét nghiệm điều trị bệnh nhân kịp thời để tránh tử vong và thông báo cho Trung tâm kiểm soát bệnh tật để điều tra, xử lý ổ dịch.
Phối hợp chặt chẽ với cơ quan thú y trong việc giám sát phát hiện các dịch bệnh trên đàn lợn, nhất là các dịch bệnh thuận lợi cho liên cầu lợn bùng phát như dịch bệnh tai xanh, kịp thời chia sẻ thông tin để có những biện pháp nhằm ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm sang người; hướng dẫn người chăn nuôi, tiếp xúc, giết mổ, buôn bán gia súc áp dụng các biện pháp bảo hộ lao động như đeo găng tay, khẩu trang.
Tăng cường truyền thông trên các phương tiện thông tin đại chúng, tới các hộ gia đình về các biện pháp phòng lây nhiễm liên cầu lợn sang người và phối hợp với ngành y tế, ngành chăn nuôi - thú y triển khai các, biện pháp xử lý ổ dịch theo quy định.
Sẵn sàng vật tư, hóa chất, phương tiện bảo đảm triển khai các biện pháp giám sát và xử lý ổ dịch; tổ chức tập huấn các hướng dẫn chuyên môn, kỹ thuật trong giám sát, chẩn đoán và điều trị bệnh liên cầu lợn để củng cố năng lực cho cán bộ chuyên trách.
Thực hiện nghiêm chế độ thông tin báo cáo và khai báo bệnh, dịch bệnh truyền nhiễm theo quy định tại Thông tư số 54/2015/TT-BYT ngày 28/12/2015 của Bộ trưởng Bộ Y tế.
Nhằm phòng, chống lây nhiễm bệnh liên cầu lợn sang người, Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế) khuyến cáo:
- Không giết mổ hay tiêu thụ lợn mắc bệnh, lợn chết. Thực hiện vệ sinh ăn uống, không ăn thịt hoặc phủ tạng lợn chưa nấu kỹ; không ăn tiết canh lợn và các loại thịt, sản phẩm tái, sống được chế biến từ lợn không đảm bảo an toàn thực phẩm. Người tiêu dùng chỉ nên mua thịt lợn đã được cơ quan thú y kiểm dịch.
- Sử dụng các phương tiện phòng hộ như găng tay, ủng, kính bảo vệ mắt; rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi chăm sóc, giết mổ, chế biến thịt lợn, đặc biệt khi phải xử lý lợn mắc bệnh hoặc lợn chết.
- Khi có vết thương hở, hoặc có các vùng da bị tổn thương không nên giết mổ lợn hoặc chế biến thịt lợn tươi sống; hoặc nếu có thì cần băng kín vết thương trước khi tiếp xúc và dùng chất khử trùng sau khi làm việc.
- Dùng xà phòng sạch rửa sạch sẽ các đồ dùng chăm sóc, giết mổ hay dụng cụ nhà bếp ngay sau khi sử dụng.
- Thực hiện tốt vệ sinh thú y, đảm bảo môi trường khu vực chăn nuôi lợn và các loại gia súc sạch sẽ, thoáng khí, ủ phân để diệt mầm bệnh; không mua bán, vận chuyển lợn nhiễm bệnh từ các khu vực có lưu hành bệnh tới khu vực khác.
- Người khi có các biểu hiện nghi ngờ mắc bệnh như sốt cao đột ngột và có tiền sử chăm sóc, giết mổ lợn mắc bệnh, chết hoặc ăn sản phẩm từ lợn không đảm bảo vệ sinh cần phải đến khám ngay tại các cơ sở y tế để được khám, điều trị và xử lý kịp thời.