"Bong bóng" xe điện ở Mỹ có thể sẽ nổ tung

Ngày 30 tháng 9 năm 2025 đánh dấu sự kết thúc của một kỷ nguyên đối với xe điện tại Mỹ. Khoản tín dụng thuế liên bang trị giá 7.500 USD, vốn đã hỗ trợ thúc đẩy doanh số bán xe điện trong nhiều năm, sẽ chính thức biến mất, cùng với khoản tín dụng 4.000 USD cho xe điện đã qua sử dụng.

Không còn sự hỗ trợ tài chính này, thị trường xe điện sẽ đối mặt với một vực thẳm sâu. Trong ba tháng tới, doanh số sẽ tăng vọt khi người mua đổ xô tận dụng tín dụng thuế trước khi nó hết hạn. Nhưng sau đó, tình hình sẽ trở nên rất tồi tệ.

Thị trường xe điện đang chậm lại

Ngay cả trước khi các khoản tín dụng thuế bị hủy bỏ, dữ liệu bán hàng đã cho thấy những dấu hiệu rạn nứt. Một số mẫu xe như Honda Prologue và ZDX có ghi nhận tăng trưởng, nhưng các dòng xe như Ford F-150 Lightning, Mustang Mach-E, và thậm chí cả những mẫu xe được đánh giá cao như Hyundai Ioniq 5, Kia EV6 và EV9 đều đang chứng kiến nhu cầu sụt giảm.

Thực tế, Hyundai đã phải cắt giảm sản lượng do nhu cầu toàn cầu suy yếu, dù hãng này đang xây dựng một nhà máy lớn mới ở Georgia.

Giá xe điện liên tục tăng cao. Một chiếc Kia EV6 GT-Line phiên bản nâng cấp hiện có giá trên 60.000 USD. Chỉ vài năm trước, những chiếc xe này có giá dưới 55.000 USD. Đó là một bước nhảy vọt về giá cả trong bối cảnh khả năng chi trả đang là rào cản lớn nhất đối với phần lớn người mua xe.

Không có tín dụng thuế, những chiếc xe điện giá 60.000 USD đơn giản là không còn hấp dẫn về mặt tài chính đối với người tiêu dùng trung bình.

Thị trường xe điện Mỹ không thể sống sót chỉ nhờ các mẫu xe sang

Việc phổ cập xe điện luôn mạnh mẽ nhất ở phân khúc xe sang, nơi khách hàng có khả năng chi trả cho mức giá cao hơn. Tuy nhiên, giai đoạn tiếp theo được kỳ vọng sẽ mang đến những chiếc xe điện giá phải chăng cho thị trường đại chúng.

Nhưng điều đó đã không xảy ra. Thay vào đó, các nhà sản xuất ô tô liên tục tung ra thị trường những chiếc xe cỡ lớn, đắt tiền mà ít người có thể mua được. Không có các chính sách khuyến khích, cách tiếp cận này sẽ đi vào ngõ cụt.

Sự sụp đổ sắp tới

Khi làn sóng mua xe cuối cùng để hưởng tín dụng thuế qua đi, nhu cầu đối với xe điện sẽ sụt giảm mạnh. Các đại lý sẽ ngập trong hàng tồn kho không bán được, và các nhà sản xuất ô tô sẽ âm thầm chuyển trọng tâm trở lại các dòng xe hybrid và xe động cơ đốt trong.

Ở Trung Quốc, xe điện sẽ tiếp tục phát triển vì thị trường này có cơ sở hạ tầng và khả năng kiểm soát nguyên liệu thô để duy trì hệ sinh thái. Còn ở Mỹ, cơ sở hạ tầng sạc điện vẫn còn chắp vá, chuỗi cung ứng pin mong manh và chi phí sản xuất vẫn quá cao.

Một trong những rào cản lớn nhất đối với xe điện là việc sạc pin. Nhiều thành phố ở Mỹ vẫn còn xa mới có thể xây dựng được mạng lưới sạc nhanh và đáng tin cậy. Các khu vực nông thôn thậm chí còn tệ hơn.

Ngay cả ở các khu vực ngoại ô, người lái xe thường phải di chuyển 15 đến 20 phút để tìm được một trạm sạc tốc độ cao. Không có cơ sở hạ tầng tiện lợi và phổ biến, xe điện vẫn khó thuyết phục được người dùng hàng ngày.

Áp lực giá cả sẽ buộc phải thay đổi

Để tồn tại, xe điện ở Mỹ sẽ phải tiến hóa. Từ khóa ở đây là "giá rẻ hơn". Các nhà sản xuất ô tô cần sản xuất những chiếc xe điện có giá khởi điểm từ 20.000 đến 30.000 USD.

Họ sẽ phải cắt giảm các tính năng xa xỉ, tập trung vào tính thực dụng và ngừng cố gắng biến mọi chiếc xe điện thành một chiếc xe sang trọng. Pin nhỏ hơn, quãng đường di chuyển khoảng 320 km và thiết kế phù hợp với đô thị sẽ là những yếu tố cần thiết.

Tập trung sai lầm: Tốc độ và xa xỉ

Trong nhiều năm, marketing xe điện đã bị ám ảnh bởi thời gian tăng tốc từ 0 đến 100 km/h và các tiện ích công nghệ.

Các thiết lập động cơ kép, hệ thống 800 volt và khả năng tăng tốc trong 3 giây có thể gây ấn tượng với những người đam mê công nghệ, nhưng người lái xe trung bình chỉ cần một chiếc xe đưa họ đến nơi làm việc và trở về. Sự ám ảnh với hiệu suất đã đẩy giá xe lên cao và khiến thị trường xe điện trở nên nặng nề ở phân khúc cao cấp.

Xe điện nhẹ có thể là tương lai

Thay vì nhồi nhét ngày càng nhiều pin nặng vào xe để đạt được quãng đường di chuyển không thực tế, các nhà sản xuất ô tô cần tập trung vào thiết kế nhẹ hơn. Một chiếc xe điện nhẹ hơn đồng nghĩa với hiệu suất tốt hơn, bộ pin nhỏ hơn và giá thành thấp hơn.

Thay vì nhắm đến quãng đường trên 640 km, một chiếc xe điện đô thị với quãng đường 320 km và sạc qua đêm tại nhà có thể là giải pháp hoàn hảo cho nhiều người Mỹ.

Xe điện giá phải chăng cần phải giống như Nissan Leaf của tương lai: đơn giản, nhỏ gọn, dẫn động cầu trước và dễ sử dụng. Những chiếc xe như vậy lý tưởng cho người lái xe trong thành phố, chiếm một phần lớn trong số các chủ xe.

Thị trường xe điện không thể xây dựng dựa trên những chiếc crossover và xe tải giá 60.000 USD. Nó phải được xây dựng dựa trên những chiếc xe mà người dân thực sự có thể mua được.

Pin sẽ quyết định tất cả

Công nghệ pin là cốt lõi của vấn đề xe điện. Những bộ pin lithium-ion đắt tiền khiến giá xe ở mức cao, trong khi việc khai thác các nguyên liệu đất hiếm gây ra nhiều thách thức về môi trường và đạo đức.

Nếu pin natri-ion hoặc pin thể rắn có thể được sản xuất hàng loạt với chi phí hợp lý, mọi thứ sẽ thay đổi. Cho đến lúc đó, những bộ pin lithium nặng và đắt tiền sẽ tiếp tục hạn chế khả năng giảm giá của xe điện.

Tương lai là xe hybrid?

Trong khi một số nhà sản xuất ô tô sẽ tiếp tục đẩy mạnh xe điện, nhiều hãng sẽ tập trung vào xe hybrid. Xe hybrid không đòi hỏi quá nhiều cơ sở hạ tầng mới và mang lại hiệu suất nhiên liệu tuyệt vời mà không gây lo lắng về quãng đường di chuyển.

Đối với nhiều người lái xe Mỹ, một chiếc xe bán tải hybrid giá 26.000 USD là một lựa chọn thực tế hơn nhiều so với một chiếc SUV điện giá 60.000 USD.

Bong bóng sắp vỡ

Việc kết thúc các khoản tín dụng thuế đã xé toạc tấm lưới an toàn dưới thị trường xe điện. Các nhà sản xuất ô tô đã quá cam kết vào việc sản xuất xe điện mà không xây dựng được những mẫu xe giá cả phải chăng và thực dụng sẽ phải đối mặt với một thực tế khắc nghiệt.

Doanh số xe điện sẽ không chỉ giảm dần, mà sẽ sụt giảm mạnh. Trừ khi có sự thay đổi đột phá về giá cả, cơ sở hạ tầng và công nghệ pin, bong bóng xe điện không chỉ vỡ, mà sẽ nổ tung.

Trong năm tới, chúng ta sẽ chứng kiến liệu các nhà sản xuất ô tô có thể xoay chuyển tình thế đủ nhanh để thích ứng hay không, hay liệu thời điểm này đánh dấu sự thoái lui nghiêm trọng khỏi tương lai toàn xe điện mà họ đã hứa hẹn.