Ý nghĩa của tất niên và việc cúng tất niên

Bữa cơm tất niên là bữa ăn cuối cùng của năm cũ nên thường được thực hiện vào chiều 30 tết. Lúc đó, mọi công việc chuẩn bị Tết cơ bản được hoàn thành; nhà cửa trang hoàng lộng lẫy, bàn thờ đã ngay ngắn đủ đầy để mời tổ tiên về ăn Tết với con cháu.

Nếu như ở các nước phương Tây tất niên là ngày cuối cùng của năm dương lịch - ngày 31/12 hàng năm. Thì tại các nước phương Đông, trong đó có Việt Nam, tất niên là ngày cuối cùng của năm âm lịch - tức ngày 30 tháng Chạp (vào năm đủ ngày) và ngày 29 tháng Chạp (năm thiếu).

Ở Việt Nam mỗi vùng miền lại có những tập tục về tất niên và việc cúng tất niên khác nhau. Nói về việc lễ tất niên, gia chủ có thể mời bạn bè hay người thân đến chung vui trong bữa ăn này.

Nhưng hơn hết, bữa cơm tất niên đều có ý nghĩa thiêng liêng mà trọng đại, là bữa cơm đoàn viên, sợi dây vô hình kết nối các thành viên, các thế hệ cứ mỗi độ xuân về. Gia đình nào bữa cơm ấy đầy đủ con cháu, thành viên càng chứng tỏ gia đình đó hạnh phúc viên mãn, là niềm tự hào của mỗi thành viên trong gia đình.

Chuẩn bị mâm cỗ cúng tất niên

Tùy theo điều kiện gia đình cũng như phong tục tập quán mỗi vùng mà mâm lễ cúng Tất niên thịnh soạn hay bình thường. Tuy nhiên, một số thành phần bắt buộc phải có khi cúng theo phong tục của người Việt Nam như hương hoa, vàng mã, đèn nến, trầu cau, rượu, trà, bánh chưng… thì phải có và đều được bầy biện trang nghiêm. Sau lễ cúng, đợi tàn hương là cả gia đình quây quần bên mâm cơm Tất niên.

Có thể nói, bữa cơm Tất niên là nét văn hoá, in đậm trong tâm trí người Việt. Từ lâu đã trở thành một nét đẹp truyền thống, đạo lý sâu xa của dân tộc về việc giáo dục chữ hiếu, nguồn cội cho cháu con, nhắc nhở họ nhớ về những kỷ niệm, công đức của ông bà, tổ tiên.