Cả nước chỉ 3,8% người dân tộc thiểu số có bằng đại học
(CLO) Chỉ có 11,5% lao động người dân tộc thiểu số (DTTS) từ 15 tuổi trở lên có bằng cấp, chứng chỉ và vỏn vẹn 3,8% đạt trình độ đại học trở lên.
Những con số biết nói cho thấy một thực trạng đáng suy ngẫm: tiềm năng to lớn từ cộng đồng DTTS chưa được khai mở tương xứng trong hành trình phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
Trước yêu cầu cấp thiết đó, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) đang lấy ý kiến hoàn thiện dự thảo Đề án “Đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao người DTTS trong các ngành, lĩnh vực trọng điểm giai đoạn 2025 – 2035, tầm nhìn đến năm 2045”.
Đây là một bước đi mang tính chiến lược nhằm hiện thực hóa chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước về phát triển vùng đồng bào DTTS, thu hẹp khoảng cách và tạo điều kiện cho người DTTS tiếp cận giáo dục chất lượng.
Tạo đột phá từ giáo dục
Ông Nguyễn Anh Dũng, Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) cho biết: Dự thảo Đề án được xây dựng trên nền tảng phân tích toàn diện dữ liệu nhân lực vùng DTTS.
Kết quả cho thấy, lực lượng lao động DTTS tuy đông nhưng phần lớn chưa qua đào tạo, làm các nghề giản đơn trong lĩnh vực nông, lâm, thủy sản. Năng lực tiếp cận thị trường lao động hiện đại còn hạn chế. Trong khi đó, khu vực miền núi, nơi đông đồng bào DTTS sinh sống lại thiếu hụt trầm trọng đội ngũ chuyên gia, kỹ thuật viên, cán bộ có trình độ cao.
Do đó, Đề án đặt mục tiêu mỗi năm đào tạo ít nhất 3.000 người DTTS ở các trình độ đại học, sau đại học thuộc các nhóm ngành trọng điểm như: y – dược, công nghệ thông tin, tài chính – ngân hàng, nông nghiệp, du lịch, đào tạo giáo viên…
Trong giai đoạn 10 năm, sẽ phát triển ít nhất 30 chương trình đào tạo chất lượng cao tại các trường đại học trọng điểm, cơ sở giáo dục nghề nghiệp đạt chuẩn, có kết nối với thị trường lao động.
Phải “trúng” địa bàn, đúng đối tượng
Góp ý tại hội thảo lấy ý kiến, ông Mai Xuân Trường, Hiệu trưởng Trường Đại học Sư phạm (ĐH Thái Nguyên) đề xuất cần xác định phạm vi chính sách rõ ràng theo địa bàn cư trú hoặc theo nhóm DTTS, ưu tiên nhóm dân tộc rất ít người. Tỷ lệ sinh viên chính quy là người DTTS tại trường chiếm đến 52%, cho thấy giáo dục chính là chìa khóa để thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực vùng cao.
Còn theo ông Phạm Ngọc Toàn, Giám đốc Trung tâm Phân tích, Dự báo Chiến lược (Bộ Nội vụ), chất lượng đào tạo đã có chuyển biến rõ rệt khi 50% sinh viên DTTS đạt loại khá, giỏi và phần lớn tìm được việc làm sau tốt nghiệp.
Tuy nhiên, thị trường lao động tại các tỉnh miền núi hiện còn manh mún, ít khu công nghiệp, thiếu đầu ra. Do đó, đào tạo cần gắn với quy hoạch phát triển vùng, tạo “cầu nối” giữa giáo dục và việc làm.
Không chỉ là giáo dục, mà là chiến lược phát triển bền vững
Dự thảo Tờ trình Bộ GD&ĐT nêu rõ, hiện cả nước có 53 dân tộc thiểu số, với hơn 14 triệu người, chiếm gần 15% dân số cả nước. Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ giáo dục DTTS như cử tuyển, dự bị đại học…
Song, theo Bộ, vẫn thiếu một chiến lược tổng thể, lâu dài và có tính đột phá để đào tạo nguồn nhân lực mũi nhọn người DTTS, đặc biệt ở các ngành phục vụ trực tiếp phát triển vùng miền núi.
“Việc xây dựng Đề án là yêu cầu cấp thiết để huy động hiệu quả nguồn lực, tăng cơ hội tiếp cận giáo dục bậc cao, đồng thời thúc đẩy người DTTS đóng góp vào sự phát triển của quốc gia trong thời kỳ mới”, ông Nguyễn Anh Dũng nhấn mạnh.