Hiện đã có đủ vắc-xin được sử dụng để tiêm chủng đầy đủ cho khoảng 5% dân số toàn cầu - nhưng sự phân bổ đã bị lệch. Hầu hết các loại vắc xin sẽ được chuyển đến các nước giàu có nhất.

Tính đến thứ 5 tuần này, 40% vắc-xin Covid-19 được sử dụng trên toàn cầu đã được chuyển đến tay người dân ở 27 quốc gia giàu có, chiếm 11% dân số toàn cầu. Các quốc gia chiếm 11% người giàu nhất mới chỉ nhận được 1,6% vắc xin Covid-19 được sử dụng cho đến nay, theo một phân tích dữ liệu được thu thập bởi Bloomberg Vaccine Tracker – một chương trình theo dõi tiêm chủng vắc xin toàn cầu của Bloomberg.

Nói cách khác, các quốc gia có thu nhập cao nhất đang được tiêm chủng nhanh hơn 25 lần so với những quốc gia có thu nhập thấp nhất.

Cơ sở dữ liệu của Bloomberg về tiêm chủng Covid-19 đã theo dõi hơn 726 triệu liều được tiêm ở 154 quốc gia. Đây là một phần trong nỗ lực của Bloomberg nhằm đánh giá khả năng tiếp cận vắc xin trên toàn thế giới, trình theo dõi có một công cụ tương tác mới để đo lường các quốc gia theo mức độ giàu có, dân số và khả năng tiếp cận vắc xin.

Ví dụ, tại Mỹ đã có 24% tỷ lệ tiêm chủng trên thế giới nhưng chỉ chiếm 4,3% dân số toàn cầu, trong khi Pakistan có 0,1% tỷ lệ tiêm vắc xin cho 2,7% dân số toàn cầu. Mô hình này lặp lại trên toàn cầu và theo một phân tích riêng về các hợp đồng vắc xin, đã có rất nhiều nỗ lực của các quốc gia giàu để mua trước hàng tỷ liều vắc xin, đủ để trang trải cho dân số của họ nhiều lần.

Mỹ đang trên đà tiến tới mục tiêu bảo vệ cho khoảng 75% cư dân của mình trong 3 tháng tới. Trong khi đó, gần một nửa số quốc gia vẫn chưa đạt được 1% dân số của họ được tiêm vắc xin. Các tính toán chênh lệch còn chưa bao gồm hơn 40 quốc gia, hầu hết những quốc gia này đều nằm trong số những quốc gia nghèo nhất trên thế giới, chưa có dữ liệu tiêm chủng công khai. Những quốc gia chưa được khám phá này đại diện cho gần 8% dân số toàn cầu.

Tại Mỹ, chính phủ liên bang xác định nơi gửi vắc xin. Cho đến nay, mỗi tiểu bang đã được phân bổ vắc xin dựa trên quy mô dân số của mình. Mặc dù có sự khác biệt về khả năng tiếp cận giữa các vùng lân cận, nhưng mỗi bang có một tỷ lệ công bằng gần như tỷ lệ thuận với số lượng cư dân của họ.

Không có cơ chế nào để đảm bảo phân phối vắc-xin công bằng trên toàn thế giới. Nếu tất cả vắc-xin trên thế giới được phân phối dựa trên dân số, thì Mỹ sẽ quản lý gần gấp 6 lần thị phần công bằng của mình. Vương quốc Anh sẽ sử dụng gấp 7 lần lượng phân bổ theo tỷ lệ dân số của mình - vượt xa tỷ lệ chia đôi của EU. Đứng đầu danh sách là UAE và Israel, với tỷ lệ được tiêm chủng gấp 9 và 12 lần dân số của họ

Trung Quốc đã tiêm phòng cho người dân của mình với tỷ lệ gần như phù hợp với mức trung bình toàn cầu - thực hiện 20% số lượng tiêm chủng trên thế giới cho 18% dân số toàn cầu. Quốc gia này cũng đã xuất khẩu vắc-xin sang các nước kém giàu có hơn, đôi khi sự hỗ trợ của Trung Quốc là miễn phí đối với một số quốc gia.

Châu Phi – lục địa nghèo nhất trên thế giới, cũng là nơi ít được tiêm chủng nhất. Trong số 54 quốc gia của nó, chỉ có 3 quốc gia đã được tiêm hơn 1% dân số của họ. Hơn 20 quốc gia thậm chí chưa có tên trong bảng danh sách tiêm chủng toàn cầu.

Huy Hoàng