Cách xóa sạch dữ liệu cá nhân khỏi xe trước khi bán

Xe hơi ngày nay không chỉ đơn thuần là phương tiện di chuyển mà còn được tích hợp nhiều công nghệ thông minh, hoạt động tương tự như một chiếc điện thoại hoặc máy tính bảng. Chúng có khả năng chạy ứng dụng, kết nối với các thiết bị khác và thậm chí được điều khiển từ xa.

Tuy nhiên, để khai thác những tính năng này, người dùng thường phải cung cấp một lượng lớn thông tin cá nhân, bao gồm tên, địa chỉ, số điện thoại, chi tiết ngân hàng, thậm chí là video từ camera gắn trên xe.

Dù người dùng có thoải mái với việc chia sẻ thông tin hay không, các hoạt động như phát nhạc từ Spotify hoặc sử dụng Google Maps để điều hướng đều đòi hỏi nhập dữ liệu nhạy cảm. Vì vậy, khi bán xe, việc đảm bảo rằng những thông tin này không rơi vào tay người lạ là điều vô cùng quan trọng.

Michael Crossen, kỹ thuật viên trưởng tại Trung tâm Kiểm định Ô tô của Consumer Reports, cho biết:

"Nhiều tính năng hấp dẫn trên các mẫu xe hiện đại không thể sử dụng nếu không nhập thông tin cá nhân. Khi bán xe, người dùng cần thực hiện các biện pháp bảo vệ dữ liệu hiệu quả để ngăn chặn người sở hữu tiếp theo truy cập vào thông tin riêng tư".

Consumer Reports, một tổ chức độc lập chuyên đánh giá sản phẩm, mỗi năm mua khoảng 50 xe để thử nghiệm. Sau khi hoàn tất, đội ngũ tại đây phải xóa sạch dữ liệu cá nhân khỏi hệ thống của nhiều thương hiệu và mẫu xe khác nhau trước khi bán lại.

Tại sao cần xóa dữ liệu cá nhân khỏi xe

Cũng giống như hầu hết các thiết bị kết nối internet, xe hơi hiện đại yêu cầu dữ liệu cá nhân để vận hành. Đối với bất kỳ sản phẩm thông minh nào, việc hiểu rõ những rủi ro và lỗ hổng tiềm ẩn khi chia sẻ thông tin là điều cần thiết.

Thực tế, ngành ô tô đang đối mặt với không ít lo ngại về quyền riêng tư dữ liệu. Ủy ban Thương mại Liên bang Hoa Kỳ gần đây đã xử lý General Motors vì chia sẻ thông tin cá nhân của người dùng dịch vụ OnStar mà không có sự đồng ý.

Một báo cáo từ tạp chí Der Spiegel cũng tiết lộ rằng dữ liệu của hàng trăm nghìn chủ sở hữu xe điện Volkswagen có nguy cơ bị rò rỉ thông qua một công ty con phụ trách phần mềm.

Đặc biệt, vào tháng 4 năm 2024, sau khi New York Times phanh phui việc dữ liệu từ xe chung có thể bị lạm dụng để theo dõi nạn nhân của bạo lực gia đình, Ủy ban Truyền thông Liên bang Hoa Kỳ đã đề xuất các quy định mới nhằm bảo vệ tốt hơn cho những người từng trải qua bạo lực gia đình và tình dục.

John Davisson, luật sư cao cấp kiêm giám đốc kiện tụng tại Trung tâm Thông tin Quyền riêng tư Điện tử (EPIC), cảnh báo:

"Các nhà sản xuất ô tô không phải lúc nào cũng đáng tin cậy trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân. Người dùng nên giả định rằng việc kết nối điện thoại với hệ thống thông tin giải trí tiềm ẩn rủi ro. Dữ liệu trong các hệ thống kết nối của xe có thể được lưu trữ trên máy chủ, và người dùng hầu như không thể kiểm soát cách thông tin đó được sử dụng".

Ông Davisson cũng nhấn mạnh rằng phần lớn các bang tại Hoa Kỳ chưa có luật bảo vệ dữ liệu toàn diện. Một báo cáo gần đây từ EPIC và Quỹ Giáo dục Nhóm Nghiên cứu Lợi ích Công cộng Hoa Kỳ cho thấy chính phủ liên bang cũng chưa ban hành quy định tương tự.

Điều này đồng nghĩa với việc trách nhiệm xóa dữ liệu khỏi xe, một quá trình có thể phức tạp tùy thuộc vào hãng xe, mẫu xe và năm sản xuất, thuộc về người dùng.

Để giảm thiểu rủi ro, người dùng nên chủ động theo dõi thông tin mà mình chia sẻ với xe. Một cách đơn giản là lưu trữ dữ liệu này dưới dạng tài liệu kỹ thuật số trên máy tính hoặc điện thoại, hoặc giữ một tệp giấy truyền thống cùng với hồ sơ bảo dưỡng xe.

Ngoài ra, Consumer Reports cung cấp công cụ Permission Slip, giúp người dùng quản lý các thiết bị và phần mềm sử dụng dữ liệu của họ. Việc ghi chép kỹ lưỡng sẽ giúp người dùng dễ dàng xóa bỏ thông tin khi cần thiết, chẳng hạn như trước khi bán xe.

Các bước xóa dữ liệu cá nhân khỏi xe

Trước khi bán xe, người dùng cần đảm bảo rằng mọi thông tin cá nhân đã được xóa khỏi hệ thống máy tính của xe.

Đồng thời, việc loại bỏ dữ liệu khỏi các ứng dụng, tài khoản hoặc phần mềm dựa trên đám mây liên quan đến xe cũng rất quan trọng, dù điều này có thể phức tạp hơn. Michael Crossen khuyến nghị: "Hãy lên kế hoạch trước và dành vài ngày để xử lý. Không nên để nước đến chân mới nhảy khi người mua sắp đến nhận xe".

Đầu tiên, người dùng cần ngắt kết nối điện thoại khỏi xe. Kết nối điện thoại với hệ thống thông tin giải trí thường là việc đầu tiên nhiều người thực hiện sau khi mua xe, nhằm phát nhạc, gọi điện qua Bluetooth hoặc sử dụng Apple CarPlay và Android Auto.

Nếu không ngắt kết nối, thông tin cá nhân có thể vẫn còn lưu lại, tương tự như danh sách tên người dùng thường thấy trên xe cho thuê.

Để thực hiện, người dùng nên vào phần cài đặt điện thoại hoặc kết nối trong hệ thống thông tin giải trí, tìm danh sách thiết bị đã ghép nối và chọn tùy chọn "quên" hoặc "ngắt kết nối" điện thoại của mình.

Tiếp theo, việc xóa thông tin thẻ tín dụng và ngân hàng là bước không thể bỏ qua. Các dịch vụ đăng ký như đài vệ tinh, OnStar của General Motors, hay các tính năng hỗ trợ lái xe như BlueCruise của Ford, Super Cruise của GM và Full Self Driving của Tesla ngày càng phổ biến trong ngành ô tô.

Nếu không xóa, thông tin tài chính của người dùng có thể tiếp tục bị tính phí sau khi xe được bán.

Để làm điều này, người dùng cần truy cập tài khoản của mình trên ứng dụng hoặc trang web của hãng xe, tìm phần thông tin thanh toán và xóa các phương thức thanh toán đã lưu. Sau đó, nên đăng xuất và đăng nhập lại để kiểm tra xem dữ liệu tài chính đã được xóa hoàn toàn chưa.

Bước tiếp theo là xóa xe khỏi ứng dụng của hãng. Hầu hết các xe mới đều có ứng dụng di động cho phép khóa hoặc mở cửa, khởi động từ xa, theo dõi tình trạng xe và nhiều tính năng khác.

Andrea Amico, Giám đốc điều hành của Privacy 4 Cars, lưu ý rằng việc gỡ ứng dụng không đồng nghĩa với việc xóa thông tin. Người dùng cần xóa cụ thể chiếc xe khỏi tài khoản, và quy trình này thay đổi tùy theo thương hiệu.

Một số ứng dụng cho phép thực hiện trực tiếp, trong khi một số khác yêu cầu thao tác trên máy tính hoặc gọi điện đến dịch vụ khách hàng. Chẳng hạn, với Hyundai, người dùng phải gọi điện và chờ khoảng 48 giờ để hoàn tất. Sau khi thực hiện, cần kiểm tra lại để đảm bảo quá trình thành công.

Việc khôi phục cài đặt gốc cho hệ thống thông tin giải trí cũng là một bước quan trọng. Khi sử dụng xe, người dùng thường tạo hồ sơ cá nhân, tùy chỉnh cài đặt và kết nối thiết bị.

Để đảm bảo người mua sau không thấy những thông tin này, người dùng nên vào phần "cài đặt", "thông tin tài khoản" hoặc "hồ sơ" trên màn hình hệ thống và chọn khôi phục cài đặt gốc. Nếu không tìm thấy tùy chọn này, có thể tham khảo hướng dẫn sử dụng của xe.

Cuối cùng, người dùng cần xóa tài khoản của mình khỏi hệ thống của hãng xe. Trên ứng dụng của Toyota, BMW hoặc bất kỳ thương hiệu nào khác, người dùng nên vào phần cài đặt và chọn xóa tài khoản.

David Choffnes, giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Northeastern, chuyên gia về an ninh mạng và quyền riêng tư dữ liệu, khuyên rằng sau khi xóa, người dùng có thể tạo một tài khoản mới để kiểm tra xem thông tin cũ đã được xóa hoàn toàn chưa.

Tuy nhiên, ông cũng lưu ý rằng không phải bang nào tại Hoa Kỳ cũng có luật yêu cầu các công ty xóa dữ liệu khi tài khoản bị đóng.

Trường hợp không thể xóa hết dữ liệu

Nếu gặp khó khăn trong việc xóa dữ liệu, người dùng nên tham khảo trang web của nhà sản xuất. Các hãng như BMW, Ford và General Motors thường cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách xóa hồ sơ người dùng khỏi hệ thống thông tin giải trí và ứng dụng.

Ngoài ra, người dùng có thể tìm kiếm trên internet với từ khóa "cách xóa dữ liệu cá nhân" kèm tên hãng xe để tìm thêm thông tin từ các diễn đàn hoặc bài viết trên Reddit.

Trong trường hợp vẫn bối rối, người dùng có thể liên hệ đại lý xe hơi. Nhân viên tại bộ phận dịch vụ có thể hỗ trợ từng bước, ngay cả khi xe không được mua tại đó. Nếu bán xe cho đại lý, họ có thể chịu trách nhiệm xóa dữ liệu cá nhân.

Tuy nhiên, Andrea Amico khuyên người dùng nên yêu cầu bằng chứng bằng văn bản để xác nhận dữ liệu đã được xóa, bởi một khảo sát của Privacy 4 Cars cho thấy 80% xe được đại lý cam kết làm sạch vẫn chứa thông tin của chủ cũ.

Công cụ hỗ trợ theo dõi dữ liệu

Consumer Reports cung cấp ứng dụng Permission Slip, giúp người dùng nắm rõ loại dữ liệu mà các công ty thu thập. Ứng dụng này cho phép yêu cầu các công ty không bán dữ liệu hoặc xóa bỏ hoàn toàn thông tin.

Phiên bản miễn phí chủ yếu dùng để theo dõi dữ liệu, trong khi phiên bản nâng cấp hỗ trợ gửi yêu cầu từ chối hàng loạt và xử lý các thủ tục phức tạp liên quan đến việc lấy lại dữ liệu từ bên thứ ba.

Privacy 4 Cars cũng là một công cụ hữu ích, hiện miễn phí cho người tiêu dùng. Sau khi nhập mã số VIN 17 chữ số của xe, ứng dụng sẽ liệt kê các loại dữ liệu mà xe thu thập, xác định ứng dụng và dịch vụ liên quan, đồng thời cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách xóa thông tin cá nhân trước khi bán xe.