Vơ đũa cả nắm?

“Hồ sơ đề nghị sửa đổi Luật Nhà ở, Luật kinh doanh bất động sản” mới đây của Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) đáng chú ý với đề xuất cấm cá nhân không được hoạt động môi giới độc lập.

Anh Nguyễn Trọng Quý (35 tuổi, ngụ TP. HCM), môi giới bất động sản độc lập, cho rằng đề xuất này của Bộ Xây dựng đã "vơ đũa cả nắm". Bởi, theo anh, một bộ phân không nhỏ môi giới bất động sản độc lập là những người từng làm cho các công ty bất động sản lớn. Những người này sau khi có đủ kinh nghiệm, kiến thức, mối quan hệ nên quyết định ra làm riêng.

"Môi giới độc lập có người 'chụp giật' nhưng có người cũng rất tậm tân. Doanh nghiệp hoạt động môi giới cũng có doanh nghiệp uy tín, lẫn doanh nghiệp chỉ quan tâm tới cái lợi trước mắt thay vì lợi ích của khách hàng, hậu quả gây ra thậm chí còn gấp hàng trăm, hàng ngàn lần so với môi giới độc lập. Khách hàng đầu tư bất động sản tự họ sẽ biết ai là người môi giới có tâm và có chuyên môn", anh Quý chia sẻ. 

Trong khi đó, anh Thân Hoàng Nam (29 tuổi, ngụ TP. HCM) vừa là chuyên viên môi giới cho công ty bất động sản, vừa là môi giới độc lập cho biết luôn ủng hộ việc chuyên nghiệp hoá nghề môi giới.  

"Nó không chỉ có lợi cho khách hàng mà còn có lợi cho những người môi giới. Bởi, sẽ giúp thay đổi hình ảnh thiếu chuyên nghiệp của người môi giới trong mắt khách hàng. Đồng thời, giúp cho những người làm nghề môi giới sau này có hướng đi đúng, có môi trường để học hỏi kiến thức một cách chính thống hơn", anh Nam nói.

Theo anh Nam, hiện ở Việt Nam, môi giới bất động sản chỉ nhận hoa hồng từ người bán. Trong khi đó, ở những nước như Mỹ, mọi môi giới đều phải có chứng chỉ hành nghề. Khi tư vấn thành công, họ được nhận hoa hồng từ cả người mua và người bán.

"Họ cũng được khách hàng tôn trọng hơn rất nhiều, khác với suy nghĩ của khách hàng ở Việt Nam về nghề môi giới bất động sản. Nên về lâu về dài thì quá trình chuyên nghiệp hóa là cần thiết cho các bạn môi giới. Để làm được việc này, phải thay đổi rất nhiều thứ chứ không chỉ có một động thái này thôi", anh Nam nêu quan điểm.

"Chỉ giải quyết được phần ngọn"

Trong khi đó, ở góc độ chuyên gia kinh tế, TS Đinh Thế Hiển đánh giá đề xuất trên của Bộ Xây dựng "nghe thì hay nhưng không đi vào cuộc sống". Theo ông, đề xuất này vô tình làm cho những người môi giới độc lập có vẻ như đang làm việc bất hợp pháp.

"Quy định này cuối cùng sẽ chỉ tạo ra một hình thức trung gian thôi. Khi đó, để đáp ứng theo quy định của Nhà nước, môi giới độc lập sẽ hợp thức hoá bằng cách cộng tác với sàn giao dịch. Cuối cùng lại phải mất thêm một 'giấy phép con', thêm một bước khó khăn cho họ thôi. Dù rằng chúng ta cố gắng tái lập vấn đề môi giới bất động sản, nhưng theo cách thức này thì chỉ đi vào phần ngọn thay vì phần gốc", ông Hiển phân tích.

Chỉ ra việc môi giới bất động sản tại Mỹ rất độc lập nhưng vô cùng chặt chẽ, chuyên gia Đinh Thế Hiển cho biết tất cả mọi việc mua bán nhà đất tại "xứ cờ hoa" đều phải thông qua ngân hàng và được thực hiện bởi người môi giới có chứng chỉ hành nghề.

"Khi đó, người môi giới phải chịu trách nhiệm về pháp lý, còn ngân hàng chịu trách nhiệm về việc kiểm tra độ chính xác của các thủ tục pháp lý đó. Đồng thời, nếu người bán cố tình khai thấp giá xuống để trốn thuế thì sẽ bị lưu lại trong hệ thống ngân hàng. Đây cũng sẽ là cơ sở để Nhà nước thống kê được giá mua bán, giao dịch từng khu vực, từng loại hình bất động sản cũng như đưa ra mức thuế hợp lý", ông Hiển nói.

Theo ông Hiển, nếu giải quyết từ "phần gốc" như trên sẽ giúp việc mua bán bất động sản tại Việt Nam trở nên minh bạch, Nhà nước dễ dàng hơn trong việc quản lý thuế, tránh bát nháo, giá ảo hay lướt sóng...

Trong đề xuất trước đó, Bộ Xây dựng đánh giá hiện nay các quy định về hoạt động môi giới còn lỗ hổng, chế tài xử phạt chưa cao. Từ đó, dẫn đến tình trạng môi giới bất động sản yếu về chuyên môn, hiểu biết pháp luật hạn chế, chưa có tính chuyên nghiệp. 

Ngoài ra, việc yếu kém về đạo đức kinh doanh dẫn đến tình trạng làm ăn “chụp giật”, không chịu trách nhiệm đã gây thiệt hại cho khách hàng, thậm chí làm lũng đoạn thị trường, góp phần gây ra những cơn "sốt ảo" để kiếm lợi.

Từ đó, Bộ Xây dựng đề xuất các tổ chức, cá nhân hoạt động môi giới đều phải thành lập doanh nghiệp, văn phòng môi giới và phải có chứng chỉ hành nghề...

Sau khi thành lập doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân phải cung cấp thông tin của đơn vị mình đến Sở Xây dựng nơi tổ chức hoạt động và Cục quản lý nhà và thị trường bất động sản để được đăng tải công khai trên hệ thống quản lý của địa phương.

"Việc sửa đổi, bổ sung các quy định theo phương án này sẽ tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh, tính minh bạch cao. Cơ quan quản lý nhà nước kiểm soát tốt thị trường, khắc phục được hiện tượng 'sốt ảo', 'bong bóng' bất động sản do các môi giới gây ra, từ đó, tránh thất thu thuế cho Nhà nước", Bộ Xây dựng nhấn mạnh.