Cần có chính sách khuyến khích, hỗ trợ bảo tàng tư nhân phát triển

Dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) đang được Quốc hội cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 8. Trao đổi với phóng viên bên lề Kỳ họp, Đại biểu Quốc hội Trần Thị Thu Hằng (đoàn Đắk Nông) đánh giá cao cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đã tiếp thu nhiều ý kiến góp ý hoàn thiện dự thảo luật. Đại biểu cũng cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu các chính sách để khuyến khích các nghệ nhân tham gia bảo tồn di sản văn hóa; có chính sách khuyến khích, hỗ trợ cho các bảo tàng tư nhân hiện nay.

+ Theo dự kiến, tại Kỳ họp thứ 8, Quốc hội sẽ xem xét thông qua Luật Di sản văn hóa (sửa đổi). Điều này được kỳ vọng sẽ tạo điều kiện thuận lợi trong công tác bảo vệ, phát huy giá trị di sản văn hóa, giải quyết hài hòa mối quan hệ bảo tồn và phát triển. Đại biểu đánh giá như thế nào về việc tiếp thu, giải trình dự thảo Luật Di sản văn hóa trình Quốc hội tại Kỳ họp này?

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Thu Hằng: Dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) dựa trên cơ sở Luật Di sản văn hóa ban hành năm 2001, sửa đổi năm 2009. Qua 20 năm triển khai luật, có thể thấy một số vấn đề còn bất cập, nên việc sửa đổi luật lần này là cuộc cách mạng trong việc đưa các di sản văn hóa có điều kiện bảo tồn và phát triển tốt nhất.

Sau khi cho ý kiến tại Kỳ họp thứ 7 và tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách, tôi nhận thấy dự thảo Luật đã tiếp thu tất cả các ý kiến của đại biểu Quốc hội. Trên cơ sở ý kiến góp ý, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo cơ quan chủ trì soạn thảo, cơ quan chủ trì thẩm tra chỉnh sửa, bổ sung và giải trình cụ thể từng điều, khoản. Như vậy, dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8 đã bao quát các nội dung lớn, với 9 chương, 100 điều, đã cụ thể hóa các chủ trương, đường lối của đảng thành chính sách; các quy định cũng sát với thực tế cuộc sống hơn.

Tôi cho rằng, dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) đủ điều kiện thông qua tại Kỳ họp thứ 8, giải quyết được những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi luật thời gian qua.

+ Một trong những nội dung được cử tri quan tâm là cần có chính sách cho các nghệ nhân đang thực hành các di sản văn hóa phi vật thể được công nhận. Quan điểm của bà về vấn đề này như thế nào?

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Thu Hằng: Tôi cho rằng, các di sản văn hóa truyền thống, cũng như các loại hình di sản văn hóa khác, vai trò của các nghệ nhân dân nhân, nghệ nhân ưu tú đóng vai trò quan trọng, nhưng số lượng các nghệ nhân càng ngày càng giảm, do phần lớn nghệ nhân đã lớn tuổi.

Thời gian qua, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn hỗ trợ cho nghệ nhân, tuy nhiên các chính sách khuyến khích, hỗ trợ nghệ nhân vẫn chưa thật cụ thể, còn mờ nhạt, chung chung. Đặc biệt, với nguồn lực của địa phương còn khó khăn, việc bố trí ngân sách hỗ trợ cho các nghệ nhân gặp không ít khó khăn.

Vì vậy, tôi cho rằng, để những nghệ nhân nhân dân – những “báu vật sống” được hỗ trợ, đảm bảo cuộc sống, giúp họ toàn tâm cống hiến, lưu truyền, gìn giữ di sản cho thế hệ trẻ tốt hơn. Vì vậy, cần có các chính sách cụ thể hơn, như chính sách khám, chữa bệnh, tôn vinh, hỗ trợ hàng tháng. Mặc dù hiện nay, đã có chính sách hỗ trợ đối với nghệ nhận, nhưng mức hỗ trợ còn thấp (700-800 ngàn/tháng) không đảm bảo cuộc sống, làm giảm sự sáng tạo trong hoạt động nghệ thuật.

Do vậy, tôi mong muốn thời gian tới có nhiều chính sách hơn đối với các nghệ nhân, nhất là có cơ chế giao lưu giữa các địa phương này với địa phương khác, có thể đưa nghệ nhân ra nước ngoài để quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới, qua đó làm tốt hơn công tác bảo tồn, giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam…

+ Chính sách khuyến khích phát triển các bảo tàng tư nhân cũng được đề cập trong dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), theo đại biểu có kỳ vọng như thế nào về sự phát triển của các bảo tàng tư nhân này, góp phần vào việc gìn giữ, phát triển các giá trị di sản văn hóa Việt Nam?

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Thu Hằng: Thời gian qua, tôi cũng có cơ hội thăm, khảo sát tại một số bảo tàng tư nhân ở Việt Nam, phần lớn các bảo tàng này do cá nhân hoặc tổ chức xã hội hóa tự thành lập. Tuy nhiên, có thực tế là họ còn khó khăn về kinh phí, đất đai và các điều kiện thành lập bảo tàng. Vì vậy, số lượng các bảo tàng tư nhân ở Việt Nam không nhiều. Tôi cũng mong muốn, các quy định trong dự thảo sẽ tháo gỡ khó khăn hiện nay của các bảo tàng tư nhân. Mặc dù dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) đã dành một chương riêng về bảo tàng nhưng các quy định còn chung chung, chưa có quy định cụ thể về bảo tàng tư nhân.

Tôi mong muốn, khi Luật Di sản được ban hành, sẽ có thông tư hoặc nghị định hướng dẫn cụ thể hơn trong thủ tục, điều kiện, quy trình thành lập bảo tàng tư nhân và có chính sách ưu đãi riêng để bảo tàng tư nhân phát huy giá trị di sản đã được sưu tầm. Điều này cũng tạo việc làm, thu hút khách du lịch, tăng thu ngân sách cho địa phương.

+ Xin trân trọng cảm ơn Đại biểu Quốc hội!