Cần có sự phân hóa rõ ràng hơn về mức hình phạt, bảo đảm tính công bằng

Đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hồng Hà (Đoàn Hà Nội):

Không nên bỏ án tử hình với một số loại tội phạm đang là trọng điểm đấu tranh

Tôi cho rằng, điểm cần được đặc biệt quan tâm là định hướng hình sự hóa các nhóm tội phạm rất nguy hiểm đang diễn biến phức tạp trong xã hội. Theo Tờ trình của Chính phủ, hiện nay, có 7 nhóm tội phạm được xác định là trọng điểm cần ưu tiên đấu tranh, gồm: kinh tế, tham nhũng, buôn lậu, gian lận thương mại (đặc biệt liên quan đến an toàn thực phẩm, hàng giả), tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm về môi trường và tội phạm ma túy. Đây đều là những loại tội phạm nguy hiểm, gây ảnh hưởng lớn đến trật tự, an toàn xã hội và sự phát triển bền vững của đất nước.

Quan điểm của Đảng ta rất rõ ràng trong việc tập trung phòng, chống và xử lý nghiêm minh các loại tội phạm này. Vì vậy, tôi cho rằng, trong lần sửa đổi Bộ luật Hình sự này, nếu đã xác định tập trung đấu tranh với các nhóm tội phạm trên thì cần có sự phân hóa rõ ràng hơn về mức hình phạt, không thể áp dụng chung một khung cho mọi tội danh, đặc biệt là với 7 nhóm tội phạm nguy hiểm này. Với nhóm đặc biệt nghiêm trọng, cần có mức xử lý nghiêm khắc hơn, mang tính răn đe thực sự; các nhóm tội phạm khác áp dụng như quy định hiện nay hoặc có thể áp dụng hình phạt nhẹ hơn.

Còn về đề xuất tăng mức phạt tiền gấp đôi đối với tất cả các nhóm tội phạm là chưa hợp lý. Không thể đồng nhất mọi hành vi phạm tội về mức độ nguy hiểm. Sự phân hóa phải được thể hiện rõ trong luật để bảo đảm tính công bằng và hiệu quả thực thi.

Liên quan đến quy định về hình phạt tử hình, nếu các nhóm tội phạm này được xác định là trọng tâm trong chính sách đấu tranh thì liệu chúng ta có nên bỏ hình phạt tử hình của 7 nhóm tội phạm này không? Đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu, nếu chúng ta tiếp tục ưu tiên chống các nhóm này thì không nên bỏ hình phạt tử hình. Việc bỏ hình phạt tử hình ở các nhóm tội phạm này sẽ tạo ra sự mâu thuẫn trong chính sách và làm giảm hiệu quả răn đe.

Về quy định không thi hành án tử hình đối với người mắc bệnh hiểm nghèo, hiện nay, dự thảo Luật mới chỉ đề cập đến người mắc ung thư và HIV/AIDS. Trong khi đó, còn nhiều bệnh khác như suy tim độ 3, suy thận độ 4, lao kháng thuốc… có tính chất tương tự nhưng chưa được xem xét. Nếu đã đặt vấn đề nhân đạo thì nên mở rộng đối tượng áp dụng, để chính sách mang tính toàn diện và phù hợp hơn với thực tiễn.

Đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan (Đoàn TP.HCM):

Cần chế tài đủ mạnh để xử lý tội sản xuất, buôn bán thuốc giả

Tôi cho rằng, việc dự thảo Luật xây dựng theo hướng bỏ án tử hình đối với một số tội danh như vận chuyển ma túy; sản xuất, buôn bán thuốc giả, tham ô và nhận hối lộ là điều cần cân nhắc rất kỹ. Đây là những hành vi có tính chất đặc biệt nghiêm trọng, gây tổn hại lớn đến xã hội và lòng tin của người dân.

Nếu tình hình thực tế cho thấy những nhóm tội phạm này đang được kiểm soát tốt, mức độ vi phạm giảm thì có thể tính đến việc giảm hình phạt. Nhưng, trong bối cảnh hiện nay, các hành vi này vẫn diễn biến phức tạp và để lại hậu quả nghiêm trọng. Khi pháp luật chưa đủ sức răn đe, việc giảm hình phạt sẽ không phù hợp.

Việc đặt vấn đề thay án tử hình bằng tù chung thân với các nhóm tội danh trên vì lý do nhân đạo cũng cần nhìn nhận ở nhiều khía cạnh. Người phạm tội liệu có nghĩ đến hậu quả với xã hội trước khi thực hiện hành vi? Không nên chỉ xét đến yếu tố nhân đạo với người vi phạm, mà cần đặt lên hàng đầu sự an toàn và quyền lợi của cộng đồng.

Đối với việc phát hiện, đấu tranh với thuốc giả, đây là lĩnh vực tôi có nhiều năm làm việc nên càng thấy rõ mức độ nguy hiểm. Một bác sĩ thiếu trách nhiệm có thể làm hại một người, nhưng một dược sĩ sản xuất thuốc giả có thể gây nguy hiểm cho hàng trăm, hàng nghìn người. Dù pháp luật hiện hành chưa từng áp dụng án tử hình trong những trường hợp này, nhưng việc giữ khung hình phạt cao nhất vẫn có tác dụng răn đe rất lớn.

Tình trạng hàng giả, thực phẩm giả, đặc biệt là các sản phẩm dành cho trẻ em, người cao tuổi và người bệnh, đang gây ra hậu quả nghiêm trọng nhưng lại rất khó chứng minh thiệt hại cụ thể. Đây là lý do cần xem xét lại khung hình phạt đối với các tội liên quan đến thực phẩm. Với những hành vi có thể ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng ở mức độ lớn, cần có chế tài đủ mạnh để ngăn chặn từ sớm và bảo vệ tốt hơn cho người dân.