Cân nhắc mở rộng cao tốc Bắc - Nam sau khi hoàn thành bảo hành

Gần 1.500km đường cao tốc khai thác với 4 làn xe hạn chế

Tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông (CT.01) có điểm đầu tại cửa khẩu Hữu Nghị (tỉnh Lạng Sơn), điểm cuối tại TP.Cà Mau với tổng chiều dài khoảng 2.063km và chiếm 22% tổng chiều dài mạng lưới cao tốc, quy mô từ 6 - 12 làn xe.

Đến nay, toàn tuyến đã đưa vào khai thác 1.443km, đang thi công khoảng 597km (trong đó đến hết năm 2025 hoàn thành 554km, còn lại 43km) chủ yếu quy mô 4 làn xe hạn chế.

Một số đoạn tuyến đang được nghiên cứu, triển khai đầu tư theo quy mô cao tốc hoàn chỉnh như đoạn Cầu Giẽ - Ninh Bình, Cao Bồ - Mai Sơn, Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, TP.Hồ Chí Minh - Long Thành, TP. Hồ Chí Minh - Trung Lương - Mỹ Thuận.

Như vậy trên toàn tuyến cao tốc này, ngoài những đoạn đang được mở rộng, đến hết năm 2025 có khoảng 1.222km có quy mô 4 làn hạn chế, tập trung chủ yếu ở các đoạn tuyến: Mai Sơn - Cam Lộ, Quảng Ngãi - Vĩnh Hảo và Mỹ Thuận - Cà Mau.

Tuy nhiên trên cơ sở các nguyên tắc, tiêu chí đầu tư; tại văn bản số1988/BXD-KHTC, Bộ Xây dựng đã đề xuất trước mắt tập trung ưu tiên mở rộng đáp ứng quy chuẩn đường cao tốc cho các đoạn tuyến thuộc đoạn Hà Nội - TP.Hồ Chí Minh.

Trong phạm vi trên, có 18 dự án thành phần được đầu tư theo các Nghị quyết của Quốc hội với 8 dự án đầu tư giai đoạn 2017 - 2020 và 10 dự án đầu tư giai đoạn 2021 - 2025, tổng chiều dài 1.144km.

Về quy mô, để phù hợp với thực trạng các dự án đã đầu tư, tránh đầu tư nhiều lần; Bộ Xây dựng đã đề xuất quy mô sau khi mở rộng đạt 6 làn xe hoàn chỉnh theo quy hoạch với tổng mức đầu tư khoảng 152.102 tỷ đồng với 3 dự án đã được đầu tư theo hình thức BOT và 15 dự án được đầu tư công.

Với các dự án thành phần đầu tư công, theo các Nghị quyết của Quốc hội, Luật Đường bộ; sau khi hoàn thành sẽ thu phí để hoàn trả vào ngân sách nhà nước.

Hiện Bộ Xây dựng đang đầu tư hoàn thiện hệ thống hạ tầng dịch vụ và trang thiết bị để tổ chức thu phí từ tháng 1/2026. Tính toán sơ bộ, 15 dự án thành phần này hàng năm thu được khoảng 4.700 tỷ đồng/năm nộp ngân sách.

Mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông là cần thiết và phù hợp

Theo Bộ Xây dựng, việc triển khai đầu tư mở rộng cao tốc Bắc - Nam phía Đông theo phương thức PPP là cần thiết và phù hợp với định hướng “mở rộng sự tham gia của doanh nghiệp tư nhân vào các dự án quan trọng quốc gia” tại Nghị quyết số 68-NQ/TW.

Để có giải pháp đầu tư PPP tổng thể trên toàn tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông bảo đảm triển khai khoa học, khả thi, đồng bộ và lựa chọn được nhà đầu tư có phương án đề xuất có lợi nhất cho nhà nước, người dân; Bộ Xây dựng kiến nghị Phó Thủ tướng Chính phủ:

Cho phép tổ chức thu phí các đoạn tuyến đầu tư công theo quy định của Luật Đường bộ và các Nghị quyết của Quốc hội để hoàn trả vào ngân sách trung ương (dự kiến tổ chức thu phí từ tháng 1/2026).

Trường hợp lựa chọn được nhà đầu tư triển khai đầu tư mở rộng theo PPP sẽ bàn giao công tác thu phí.

Quá trình thu phí, căn cứ vào tình hình thực tế sẽ triển khai đầu tư mở rộng các đoạn tuyến theo hình thức PPP. Trong đó xem xét nghiên cứu phương án hình thành một số dự án có quy mô lớn (khu vực phía Bắc và khu vực phía Nam).

Từ đó vừa bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ trong toàn bộ quá trình đầu tư, vừa giúp tối ưu hóa chi phí quản lý, vận hành, khai thác trong suốt vòng đời dự án.

Ngoài ra có khả năng thu hút các nhà đầu tư có tiềm lực tài chính mạnh, sẵn sàng đồng hành lâu dài cùng dự án.

“Thời điểm triển khai mở rộng nên được cân nhắc sau khi hoàn thành công tác bảo hành của các nhà thầu theo các dự án đầu tư công trước đây để tránh phát sinh tranh chấp pháp lý liên quan, hạn chế dư luận hiểu chưa đúng về việc thi công lại các hạng mục vừa hoàn thành”, Bộ Xây dựng nêu rõ.