Cảnh báo dịch cúm gia tăng mùa tựu trường
(CLO) Ngày 3/9, học sinh cả nước trở lại trường sau kỳ nghỉ lễ, cũng là thời điểm nhiều dịch bệnh truyền nhiễm dễ bùng phát, đặc biệt là cúm mùa, căn bệnh hô hấp dễ lây lan và tiềm ẩn biến chứng nguy hiểm trong môi trường học đường.
Cúm mùa là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus cúm gây ra, lây chủ yếu qua đường hô hấp thông qua các giọt bắn nhỏ khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
Theo các chuyên gia y tế, virus cúm phát triển mạnh trong điều kiện thời tiết khô và lạnh. Khi giao mùa, độ ẩm không khí giảm, nhiệt độ hạ thấp, tạo môi trường lý tưởng để virus tồn tại và lan truyền.
Số liệu của Bộ Y tế cho thấy Việt Nam ghi nhận bệnh cúm quanh năm, nhưng tỷ lệ mắc tăng cao vào giai đoạn tháng 9 đến tháng 4 năm sau, trùng với thời điểm học sinh trở lại trường học. Môi trường lớp học đông người, không khí ít lưu thông, tạo “ổ dịch” thuận lợi cho virus phát tán.
Bác sĩ Đoàn Thị Phương Lan, Phó Giám đốc Trung tâm Hô hấp – Bệnh viện Bạch Mai nhấn mạnh: “Cúm lây lan nhanh qua đường hô hấp, đặc biệt trong cộng đồng có tỷ lệ tiêm chủng thấp. Nếu không kiểm soát kịp thời, dịch có thể lan rộng và gây nhiều hệ lụy cho xã hội".
Trẻ em là nhóm dễ mắc cúm do hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, ý thức vệ sinh cá nhân chưa tốt và thường xuyên tiếp xúc gần gũi trong lớp học. Các triệu chứng phổ biến gồm sốt cao đột ngột, ho, đau họng, đau cơ, mệt mỏi, nhức đầu, đôi khi kèm buồn nôn hoặc tiêu chảy ở trẻ nhỏ.
Hầu hết các trường hợp có thể hồi phục sau vài ngày, nhưng không ít ca diễn tiến nặng, gây biến chứng nguy hiểm như viêm phổi, viêm phế quản, viêm tai giữa, thậm chí suy hô hấp hoặc tử vong ở trẻ nhỏ, người cao tuổi và người mắc bệnh nền.
Thực tế lâm sàng cho thấy nhiều ca nhập viện với biến chứng nặng. Bệnh viện Nhi Trung ương gần đây tiếp nhận không ít trẻ ban đầu chỉ có triệu chứng giống cảm cúm thông thường nhưng nhanh chóng chuyển biến nghiêm trọng.
Điển hình, một bé gái 8 tuổi ở Nghệ An nhập viện vì mệt mỏi, tức ngực, được chẩn đoán viêm cơ tim biến chứng hiếm gặp nhưng có thể đe dọa tính mạng. Ngoài ra, cúm còn có thể ảnh hưởng hệ thần kinh, gây viêm não, co giật, mê sảng, để lại di chứng lâu dài nếu không được điều trị kịp thời.
Theo TS.BS Đào Hữu Nam, Trưởng Khoa Điều trị tích cực, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Nhi Trung ương số liệu mới nhất từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và CDC Hoa Kỳ cho thấy cúm mùa vốn được coi là bệnh phổ biến vào mùa đông xuân – nay có xu hướng lưu hành quanh năm.
Đặc biệt, mùa thu 2025 chứng kiến số ca mắc và nhập viện tăng rõ rệt, trong đó trẻ em và người cao tuổi bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Nhiều quốc gia châu Á, châu Âu và Bắc Mỹ ghi nhận số ca nhập viện vì biến chứng cúm tăng gấp 1,5 – 2 lần so với cùng kỳ năm ngoái.
Tại Việt Nam, Bộ Y tế cảnh báo tỷ lệ trẻ mắc cúm nhập viện trong tháng 9 – 10/2025 tăng nhanh, đặc biệt ở các thành phố lớn, nơi mật độ dân cư cao và thời tiết biến động thất thường.
Bệnh viện Nhi Trung ương cũng ghi nhận số trẻ đến khám vì cúm tăng đột biến trong 2 tháng qua, trong đó nhiều ca phải điều trị nội trú vì biến chứng viêm phổi, viêm tai giữa hoặc co giật do sốt cao.
Các chuyên gia khuyến cáo phụ huynh không nên chủ quan, coi cúm là bệnh nhẹ và trì hoãn điều trị. Trẻ mắc cúm không chỉ đối diện nguy cơ biến chứng mà còn có thể lây cho người thân trong gia đình, nhất là ông bà và phụ nữ mang thai những đối tượng dễ gặp diễn biến nặng. Điều này làm gia tăng gánh nặng cho hệ thống y tế và ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng.
Biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất hiện nay là tiêm vắc xin cúm mùa, giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh, giảm mức độ triệu chứng và hạn chế biến chứng, tử vong. Bên cạnh đó, phụ huynh cần hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, đeo khẩu trang khi có biểu hiện hô hấp, hạn chế tiếp xúc gần với người nghi mắc cúm.
Về phía nhà trường, cần tăng cường vệ sinh lớp học, đồ dùng học tập, khử khuẩn bề mặt, đảm bảo không gian thông thoáng. Khi học sinh có dấu hiệu sốt, ho, sổ mũi, phụ huynh nên cho trẻ nghỉ học và đưa đi khám để được chẩn đoán và điều trị sớm, tránh lây lan trong cộng đồng.
PGS.TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) nhấn mạnh: “Cúm mùa là bệnh thường gặp nhưng tuyệt đối không được xem nhẹ. Phòng bệnh bằng tiêm vắc xin và tuân thủ vệ sinh cá nhân là biện pháp đơn giản, chi phí thấp nhưng mang lại hiệu quả cao trong bảo vệ sức khỏe".