Theo đó, Dự án Làng thanh niên lập nghiệp (LTNLN) Sông Chàng do Ban Bí thư Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phê duyệt đầu tư vào tháng 10/2007.

Năm 2008, dự án được Tỉnh Đoàn Thanh Hóa khởi công xây dựng trên địa bàn xã Xuân Hòa, huyện Như Xuân, tỉnh Thanh Hóa với tổng vốn đầu tư hơn 32 tỉ đồng, trên diện tích hơn 600 ha.

Mục tiêu của dự án là động viên, thu hút một bộ phận thanh niên xung phong tình nguyện đến lập nghiệp lâu dài tại dự án. Đồng thời, khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai, lao động và vốn ngân sách hỗ trợ để xây dựng kinh tế gia đình phát triển bền vững, xây dựng khu dân cư mới góp phần phát triển kinh tế - xã hội trong vùng.

Ban đầu, dự án dự kiến thu hút khoảng 150 hộ gia đình thanh niên đến sinh sống. Mỗi đoàn viên, gia đình đoàn viên thanh niên khi vào định cư ở LTNLN Sông Chàng sẽ được cấp 400 m2 đất ở, 3,2 ha đất canh tác và nhiều chính sách hỗ trợ khác.

Với ước mơ xây dựng cuộc sống tươi đẹp nơi vùng đất mới, đã có 141 cặp vợ chồng trẻ xung phong tới lập ấp, mở làng sinh sống, hăng hái thi đua sản xuất.

Thế nhưng, sau 16 năm, mục tiêu của dự án vẫn chưa đạt được. Theo ghi nhận của phóng viên, làng thanh niên bây giờ chỉ thấy cảnh dang dở, đổ nát, những ngôi nhà cấp 4 xuống cấp, hư hỏng, cỏ mọc um tùm.

Trong số 4 cụm dân cư được hình thành, chỉ có cụm dân cư số 1 là còn đông thanh niên bám trụ, sinh sống (11/14 hộ), còn 3 cụm còn lại, nhiều hộ thanh niên đã bỏ làng quá nửa, thậm chí có cụm giờ chỉ còn 2-3 hộ bám trụ.

Để tìm lối thoát cho LTNLN Sông Chàng, tháng 9/2017, Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa đã ký quyết định thành lập thôn Thanh Niên, xã Xuân Hòa trên cơ sở cụm dân cư LTNLN Sông Chàng.

Theo quyết định, thôn Thanh Niên có diện tích 600 ha, 124 hộ dân với 320 nhân khẩu. Tuy nhiên, năm 2021 khi làm căn cước công dân gắn chíp điện tử và làm hộ khẩu VneID, thôn Thanh Niên chỉ có 90 hộ, trong đó 67 hộ thường xuyên ở địa phương, 23 hộ không thường xuyên sống ở làng, có 51 hộ chưa có hộ khẩu VNeID tại địa phương.

Ông Lê Văn Tuyên, Chủ tịch UBND xã Xuân Hòa cho biết, do các sản phẩm nông sản kém hiệu quả, giá bán thấp, thu nhập của người dân không được như kỳ vọng, bên cạnh đó, người dân không được cấp sổ đỏ dẫn tới không có điều kiện để thế chấp vay vốn, phát triển sản xuất...

Xuất phát từ những bất cập trên, dẫn đến một số hộ dân đành khóa cửa, bỏ nhà đi làm ăn xa. Một số hộ khác quay về địa phương cũ để làm ăn. Nhà không người ở, bỏ hoang xuống cấp, hư hỏng.

Theo nhiều người dân còn sống tại làng, dù đã chuyển về xã Xuân Hòa, thế nhưng đất đai hiện nay vẫn do Tỉnh đoàn Thanh Hóa quản lý. Việc cấp sổ để dân ổn định cuộc sống lâu dài vẫn đang bỏ ngỏ, mặc dù người dân đã kiến nghị nhiều lần tới các cấp chính quyền.

Hà Anh