Trong những tuần qua trên báo chí và mạng xã hội, nhiều người nói về ChatGPT với khả năng thay thế nhà báo, phóng viên, viết báo, làm thơ… Vậy ChatGPT thực sự là gì? ChatGPT ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động báo chí, người làm báo sẽ tận dụng được gì từ ChatGPT. 

Phóng viên Báo Nhà báo và Công luận đã có cuộc trao đổi với ông Phùng Tấn Cường, Phó giám đốc Quan hệ khách hàng tại khu vực Việt Nam - Tập đoàn Netcore để hiểu rõ hơn những nội dung xoay quanh vấn đề này.

ChatGPT không có những thông tin, kiến thức chuyên sâu, chuyên ngành

- Ông đánh giá thế nào về khả năng ảnh hưởng của ứng dụng ChatGPT tới hoạt động báo chí?

ChatGPT đang là một trong những từ khoá nhiều người tìm kiếm nhất hiện nay trên mạng xã hội. ChatGPT đơn giản là một trang web để chat, nói chuyện được đủ thứ chủ đề với một bot ảo. Bản chất là dạng chương trình AI (trí tuệ nhân tạo).

Tuy nhiên tôi thấy rằng, mọi người đang nhìn nó theo tâm lý ảnh hưởng của đám đông, đúng là ChatGPT có nhiều tính năng mới, thú vị nhưng nếu nói có thể thay thế việc viết báo, viết một tác phẩm báo chí thì không thể.

Đúng là ChatGPT sẽ hỗ trợ phóng viên để phóng viên viết bài, xử lý những câu hỏi đơn giản cho những mục, thư mục, sự kiện thời sự. Nhưng mọi thứ không đơn giản như vậy. Đặc thù của AI này là khả năng tổng hợp và diễn giải thông tin mà nó tổng hợp để trả lời cho một mục đích nào đó, tuy nhiên việc tổng hợp và trả lời chỉ mang tính chất chung chung. Đối với những thông tin, kiến thức chuyên ngành, ít được công bố ra bên ngoài thì công nghệ này không thể biết được để tổng hợp.

Ví dụ thông tin mang tính cá nhân của một cơ quan đơn vị, thường chỉ nội bộ đơn vị đó biết, phải phân tích tổng hợp thì ứng dụng hoàn toàn không làm được. Việc phân tích, tổng hợp này đòi hỏi rất nhiều yếu tố.

Các bài viết về điều tra, về xâm nhập thực tế, thông tin thường độc quyền, chỉ có phóng viên nhà báo tìm kiếm, khai thác được những câu chuyện độc đáo đó. Họ phải phân tích, chọn lọc, đào sâu để cho ra được bài viết hoàn chỉnh.

- ChatGPT là một chương trình máy tính trí thông minh nhân tạo. Vậy ông thấy nó có những đặc điểm gì nổi trội?

Mọi người thấy được rằng nó tổng hợp thông tin rất tốt, những thông tin đang có trên môi trường mạng. Nhưng nó hoàn toàn không đi sâu vào các góc khuất, khía cạnh...

Nếu người dùng sử dụng nó để viết bài, để tổng hợp thành một bài thì nội dung bài viết đó sẽ có chung chung, không đi chi tiết vào một nội dung sâu nào, chỉ mang tính chất bao quát, tổng hợp, không đi sâu vào chuyên môn. Vì nó không đủ dữ liệu để đi sâu đến thế.

ChatGPT vượt ra ngoài phạm vi một quốc gia, tổng hợp thông tin trên toàn thế giới. Thay vì mọi người gõ, tìm hiểu từng thông tin trên google bằng các key, xem từng kết quả để khớp nối với nhau, thì ChatGPT tổng hợp lại toàn bộ thông tin.

ChatGPT tổng hợp nhiều thông tin cho mọi người, nhưng hiện tại ChatGPT ở trong quá trình đang phát triển, đang tự học. Mà nguyên tắc của AI là không có chọn đúng chọn sai mà là nó chỉ tổng hợp thông tin, nó sẽ không kiểm định được thông tin đó đúng hay sai, tin tức đó thật hay giả. Vì nhận định đúng sai là phải bằng kiến thức chuyên môn, bằng khẳng định của các chuyên gia về ngành lĩnh vực riêng.

Ví dụ có trường hợp 10.000 người khẳng định thông tin đó là sai, 10.000 người nói thông tin đó là đúng, điều này sẽ gây nhiễu loạn thông tin, khó phân biệt được thông tin thật giả.

ChatGPT không thể thay thế phóng viên viết bài

- Theo ông, những tính năng nổi trội của ChatGPT có giúp cho nhà báo, phóng viên, tòa soạn những công việc cụ thể trong quá trình tác nghiệp?

ChatGPT chỉ giúp cho phóng viên tổng hợp thông tin một cách nhanh chóng hơn, còn nếu nói về việc có thay thế phóng viên viết bài được hay không thì tôi khẳng định điều đó là không thể.

Đối với một cơ quan báo chí khi sử dụng ứng dụng này vào hoạt động của cả tòa soạn và hướng đến phục vụ công chúng một cách tốt hơn. Cụ thể ở đây nó sẽ hỗ trợ tòa soạn sáng tạo nội dung, nó sẽ viết ra những tiêu đề bài viết, thư điện tử của toà soạn trả lời độc giả…

Tòa soạn có thể nhờ ChatGPT gõ thư trả lời đến các đối tượng độc giả,… thì Chat GPT sẽ đưa ra cho mình những đề xuất để có thể lựa chọn.

Tuy nhiên thực tế đã có nhiều đơn vị sử dụng công nghệ ưu việt hơn có thể phân biệt được nội dung bài viết này là do AI sản xuất hay do con người sản xuất, nếu do AI sản xuất công nghệ này có thể tự ngăn chặt. Vì thế khi độc giả nhận được bài viết này là của AI chứ không phải là con người thì câu hỏi lớn đặt ra là làm như vậy liệu có tôn trọng độc giả hay không? Tôn trọng người dùng không?

Vì thế bất kể cá nhân hay tổ chức sử dụng ứng dụng này nhưng cần phải xem xét ở nhiều khía cạnh khác nhau. Không chỉ đơn thuần là thấy mới lạ, rẻ, dễ dùng mà có thể thỏa sức dùng. Nếu mình chỉ thích thú theo kiểu “nghịch” thử nghiệm cho biết thôi thì không xấu nhưng khi ứng dụng vào thực tế cần phải cân nhắc nhiều yếu tố. Đặc biệt là câu chuyện về nội dung, hình ảnh, quyền lợi, bảo mật…

- Thưa ông đối với nhiều cơ quan báo chí, họ luôn tích cực mong muốn đi đầu trong việc ứng dụng công nghệ để thực hiện quá trình chuyển đổi số. Vậy các cơ quan đơn vị báo chí có thể tận dụng được ChatGPT vào hoạt động của tòa soạn?

Thực tế đã có những công ty, tập đoàn thương mại điện tử lớn như Amazon đã cấm nhân viên nhập đoạn code (ngôn ngữ lập trình cơ bản) lên ChatGPT, vì người ta lo ngại những đoạn code của công ty bị rò rỉ ra bên ngoài. Ngay cả Amazon là một công ty công nghệ hàng đầu thế giới nhưng họ đã có những chính sách như vậy thì những đơn vị khác cũng cần phải suy nghĩ lại. Nhìn chung ChatGPT không thể thay thế 100% công việc của con người được.

Công ty chúng tôi có phối hợp với các cơ quan báo chí thực hiện chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thường xuyên liên tục, tôi cảm thấy mỗi cơ quan báo chí nên học hỏi những điều mới mẻ, dám thay đổi. Nhưng cần xác định xem mình ứng dụng ChatGPT để làm gì.

Ví dụ viết thư mời quảng cáo, sản xuất ra hàng loạt thư mời, viết một tin ngắn, tổng hợp một bài nghiên cứu, quan trọng là chất lượng nó như thế nào. Cần đánh giá là nó có phù hợp với các cơ quan báo chí không, ở khâu nào, ứng dụng ở bộ phận nào của cơ quan báo chí. Vì thế cũng cần nghiên cứu kỹ việc này.

Ngoài ra các cơ quan báo chí có thể dùng ChatGPT để tham khảo xem tin tức này là thật hay giả, nhờ ChatGPT tổng hợp thông tin. Mục tiêu cuối cùng ChatGPT là để phục vụ cho con người, cho sự nhanh tiện ích, nhìn chung tất cả công nghệ AI đều nhằm phục vụ con người nhưng không thể thay thế con người. 

- Xin trân trọng cảm ơn ông!