Châu Á đối mặt nguy cơ tăng 70% rò rỉ rác thải nhựa vào năm 2050
(CLO) Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cảnh báo: Nếu không có biện pháp mạnh tay, lượng nhựa thải ra sông, biển và môi trường ở Đông Nam Á cùng các nền kinh tế lớn châu Á sẽ tiếp tục tăng vọt.
ASEAN+3, “điểm nóng về ô nhiễm nhựa”
Một báo cáo mới công bố của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) cho thấy, các quốc gia thuộc khu vực Đông Nam Á cùng Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc đang đứng trước nguy cơ lượng rác thải nhựa rò rỉ ra môi trường tăng gần 70% vào năm 2050 so với mức của năm 2022, nếu các biện pháp kiểm soát không được triển khai hiệu quả.
OECD mô tả khu vực này là “điểm nóng về ô nhiễm nhựa” khi năm 2022 đã có tới 8,4 triệu tấn rác thải nhựa thoát ra môi trường. “Các thực hành phi chính thức và không an toàn, như đốt rác lộ thiên và đổ rác bừa bãi, vẫn diễn ra phổ biến ở hầu hết các quốc gia, đặc biệt tại khu vực nông thôn”, báo cáo Triển vọng Rác thải Nhựa Khu vực Đông Nam Á và Đông Á nêu rõ.
Rác thải nhựa - hiểm họa kép cho môi trường và sức khỏe
Rác thải nhựa không chỉ gây tắc nghẽn sông ngòi, ô nhiễm biển mà còn đe dọa sức khỏe con người và động vật hoang dã, khi vi nhựa có thể xâm nhập vào cơ thể qua chuỗi thức ăn.
OECD dự báo, đến năm 2050, lượng rác nhựa rò rỉ hàng năm ở khu vực này có thể chạm ngưỡng 14,1 triệu tấn, trong đó 5,1 triệu tấn sẽ đổ ra sông, vùng ven biển và đại dương.
Ảnh: Unsplash/Naja Bertolt Jensen.
Theo OECD, năng lực quản lý rác thải của các quốc gia trong khu vực rất khác nhau, và các biện pháp giảm nhu cầu sử dụng nhựa, như hạn chế bao bì dùng một lần hay đánh thuế, vẫn chưa được tận dụng tối đa. Nguyên nhân một phần xuất phát từ tốc độ gia tăng dân số và quá trình đô thị hóa nhanh chóng.
Chỉ trong hơn ba thập kỷ, lượng nhựa tiêu thụ tại 13 quốc gia trong khu vực đã tăng gấp gần 9 lần, từ 17 triệu tấn năm 1990 lên 152 triệu tấn năm 2022. Đáng chú ý, hơn một nửa số này được sử dụng cho các sản phẩm có vòng đời ngắn dưới 5 năm, phần lớn nhanh chóng trở thành rác.
Khối lượng rác thải nhựa trong khu vực đã tăng từ 10 triệu tấn vào năm 1990 lên 113 triệu tấn năm 2022. Theo dự báo, khối lượng rác thải nhựa sẽ tăng hơn gấp đôi, trong khi lượng rác rò rỉ ra môi trường dự kiến tăng 68%, chủ yếu từ các quốc gia ASEAN có thu nhập trung bình thấp và Trung Quốc.
Chung tay hành động để tạo bức phá
Các quốc gia ASEAN+3 có tiềm năng gần như loại bỏ hoàn toàn tình trạng rò rỉ rác thải nhựa trong khu vực. OECD nhấn mạnh, nếu triển khai các chính sách mạnh mẽ như cấm nhựa dùng một lần và áp thuế môi trường, khu vực có thể giảm 28% lượng nhựa tiêu thụ, 23% rác thải nhựa và hơn 95% rò rỉ ra môi trường, nâng tỷ lệ tái chế lên 54% và cắt giảm tới 97% lượng rác thải quản lý kém.
Cũng theo OECD, để khắc phục khoảng cách giữa tham vọng và thực tế trong xử lý ô nhiễm nhựa, các nước ASEAN+3 cần triển khai những lộ trình chính sách toàn diện, phù hợp với điều kiện kinh tế – xã hội, hạ tầng, khung pháp lý, khả năng tài chính và nhận thức của từng quốc gia.
Ảnh: ASEAN.
Thành công của các chính sách phụ thuộc vào năng lực địa phương, khả năng tiếp cận nguồn vốn và việc giám sát – thực thi hiệu quả, đồng thời đòi hỏi sự tham gia của nhiều bên liên quan cùng hợp tác khu vực và quốc tế để nâng cao năng lực, thu hẹp khoảng cách kiến thức và củng cố khuôn khổ chính sách.
Bản báo cáo được công bố trong bối cảnh cộng đồng quốc tế đang thúc đẩy một hiệp ước toàn cầu có tính ràng buộc pháp lý về ô nhiễm nhựa. Các cuộc đàm phán đã được nối lại tại Geneva, sau khi vòng thương lượng năm ngoái ở Busan, Hàn Quốc thất bại do bất đồng giữa các quốc gia về biện pháp hạn chế sản xuất và xử lý rác nhựa.