Chỉ khi xây dựng xã hội số, Việt Nam mới khai thác được tài nguyên tri thức vô tận

Dự, phát biểu tại chương trình "Hội nghị Đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực Giáo dục và Công nghệ Armenia - Việt Nam", sáng 23/9, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết, Việt Nam đã có đầy đủ cơ sở chính trị để phát triển dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, trong đó tri thức và con người chính là tài nguyên mới.

"Chỉ khi hình thành xã hội số, sau các bước chính phủ số, doanh nghiệp số, kinh tế số, thì Việt Nam mới thật sự khai thác được tài nguyên tri thức vô tận", Phó Thủ tướng nói và cho rằng, đổi mới giáo dục là điểm khởi đầu quan trọng. Trong đó, giáo dục hiện đại cần gắn lý thuyết với thực hành, khoa học với sản xuất, nhà khoa học với doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng cho biết, Nghị quyết 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo đã đặt ra nhiều mục tiêu lớn về xây dựng, đào tạo nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

"Những mục tiêu này không đơn giản, phải bắt đầu từ nền tảng giáo dục cơ bản như toán, lý, hóa, vật liệu, công nghệ thông tin", Phó Thủ tướng nói.

Trong đó, vai trò của các trung tâm đổi mới sáng tạo không chỉ là nơi nghiên cứu – triển khai cho doanh nghiệp, mà phải trở thành không gian mở cho học sinh, thanh thiếu niên từ 12–18 tuổi. Tại đây, các em có thể "học mà chơi, chơi mà học", tiếp cận kiến thức, nuôi dưỡng đam mê sáng tạo mà không bị giới hạn bởi tuổi tác hay chương trình truyền thống.

Đánh giá cao các đề xuất hợp tác được đưa ra tại hội nghị, Phó Thủ tướng cho rằng Việt Nam cần nhanh chóng triển khai, không để chậm trễ, nhằm hình thành cơ chế hợp tác hiệu quả về giáo dục công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Cụ thể, mô hình TUMO đã có hơn 20 trung tâm trên các châu lục, và Việt Nam được kỳ vọng trở thành điểm đến quan trọng, "là bước đi để Việt Nam hóa, châu Á hóa, Đông Nam Á hóa các phương pháp giáo dục hiện đại, từng bước thay thế cách tiếp cận cũ".

"Giáo dục sẽ là tiên phong trong đổi mới, tạo nền tảng cho chính phủ số, kinh tế số, xã hội số và xa hơn là thế giới số", Phó Thủ tướng khẳng định và mong muốn TUMO sẽ mở ra không gian mới cho sinh viên, học sinh và thanh niên Việt Nam gắn kết nghiên cứu với thực tiễn, trang bị kỹ năng và kiến thức vững chắc để bước vào nghề nghiệp tương lai.

Nhấn mạnh sự thành công của những mô hình như TUMO cần sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà nước, doanh nghiệp và các trường đại học, Phó Thủ tướng đề nghị các tổ chức đối tác quốc tế hỗ trợ Việt Nam định hình chính sách hợp tác công – tư, vai trò của nhà nước, cũng như cơ chế tài chính và pháp lý để duy trì bền vững.

Bên cạnh đó, các trung tâm đổi mới sáng tạo, các trường đại học và doanh nghiệp cần đóng góp trong việc đào tạo nguồn nhân lực cho các ngành công nghệ cao, từ chip bán dẫn, công nghệ số, công nghiệp quốc phòng đến không gian vũ trụ.

Tại cuộc gặp Đại sứ Armenia tại Việt Nam trước khi diễn ra Hội nghị, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao cam kết của phía Armenia khi hiện thực hóa ý tưởng, trực tiếp đến Việt Nam để trao đổi về mô hình TUMO, với phương pháp truyền đạt kiến thức mới, tập trung vào nhóm đối tượng cụ thể và tạo nên sự khác biệt.

Theo Phó Thủ tướng, thách thức lớn nhất không nằm ở cơ sở vật chất hay kinh phí, vì có thể huy động từ nhiều nguồn, bao gồm ngân sách nhà nước và khu vực tư nhân, mà chính là yếu tố tri thức. "Quan trọng nhất, giá trị nhất là trí thức từ những người thiết kế nên mô hình giáo dục".

Phó Thủ tướng khẳng định Việt Nam có khả năng thu hút sự quan tâm từ khối tư nhân trong lĩnh vực giáo dục. Khi mô hình TUMO chứng minh được hiệu quả, cần sớm nhân rộng dưới nhiều hình thức linh hoạt như "TUMO box" hay "TUMO container" để đưa tri thức đến các vùng xa xôi.