Chi tiết cuộc hòa đàm đầu tiên giữa Nga và Ukraine sau ba năm

Cuộc đàm phán diễn ra tại Cung điện Dolmabahce bên bờ eo biển Bosphorus. Truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ phát hình ảnh phái đoàn Nga và Ukraine ngồi đối thoại cùng các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ. Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan mở đầu buổi gặp bằng bài phát biểu kêu gọi đối thoại.

Trong bài phát biểu khai mạc, ông Fidan gọi đây là “cơ hội cần nắm bắt” để tiến tới hòa bình, nhấn mạnh rằng “lệnh ngừng bắn ngay lập tức giờ đây quan trọng hơn bao giờ hết”. Ông mô tả các cuộc đàm phán hôm 16/5 là “các cuộc đàm phán kỹ thuật” đặt nền móng cho một cuộc gặp thượng đỉnh tiềm năng giữa lãnh đạo hai nước.

Phái đoàn Ukraine do Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov dẫn đầu, phía Nga do trợ lý Điện Kremlin Vladimir Medinsky dẫn đầu.

Tổng thống Vladimir Putin là người đề xuất nối lại đàm phán, nhưng ông không dự cuộc đàm phán mở đầu này. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy vẫn đến Thổ Nhĩ Kỳ nhưng không trực tiếp tham gia đàm phán, trước đó từng tuyên bố ông Putin là người Nga duy nhất ông sẵn sàng đối thoại trực tiếp.

Tại cuộc họp, trưởng đoàn Ukraine đưa ra ba yêu cầu để đạt được hòa bình: ngừng bắn ngay lập tức trong 30 ngày, trả lại các trẻ em Ukraine bị đưa sang Nga và trao đổi toàn bộ tù nhân chiến tranh.

Nga tuyên bố sẵn sàng thảo luận ngừng bắn nhưng cảnh báo Ukraine có thể lợi dụng thời gian đó để tái tổ chức lực lượng, huy động thêm binh sĩ và tiếp nhận vũ khí từ phương Tây.

Moscow cũng trình bày một loạt điều kiện và mối quan ngại. Phía Ukraine và các đồng minh phương Tây cho rằng Điện Kremlin chỉ đang kéo dài thời gian và chưa thực sự nghiêm túc với đàm phán hòa bình.

Theo một nguồn tin ngoại giao Ukraine, ưu tiên hàng đầu hiện nay là đạt được lệnh ngừng bắn, đồng thời mở đường cho một cuộc gặp giữa hai ông Zelenskyy và Putin. Bộ trưởng Umerov khẳng định Ukraine “sẵn sàng đàm phán trực tiếp ở cấp cao nhất” và đang kêu gọi một “lệnh ngừng bắn hoàn toàn và vô điều kiện”.

Đây là lần đầu tiên hai bên đàm phán trực tiếp kể từ tháng 3/2022, một tháng sau khi Nga mở hoạt động quân sự đặc biệt ở Ukraine. Tuy vậy, kỳ vọng về một bước đột phá trong đàm phán đã giảm sút đáng kể sau khi Tổng thống Trump hôm 15/5 tuyên bố sẽ không có bất kỳ tiến triển nào nếu ông chưa trực tiếp gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin. Trở về từ chuyến công du Trung Đông, ông Trump khẳng định sẽ “gặp Putin sớm nhất có thể”.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio và đặc phái viên của Tổng thống Trump về Ukraine, ông Keith Kellogg, cũng có mặt tại Istanbul để tham dự các cuộc họp riêng bên lề.

Phát biểu trước báo chí tối 15/5, ông Rubio thừa nhận khả năng có đột phá là thấp: “Tôi hy vọng tôi sai. Tôi thật lòng mong ngày mai tin tức sẽ loan báo hai bên đạt được thỏa thuận ngừng bắn và bắt đầu đàm phán nghiêm túc. Nhưng tôi chỉ đưa ra đánh giá thành thật”.

Trong khi các nhà đàm phán gặp nhau ở Istanbul, Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã chiếm thêm một ngôi làng ở miền đông Ukraine. Cùng lúc đó, báo chí Ukraine đưa tin về các cuộc không kích và cảnh báo phòng không ở thành phố Dnipro.