Chi tiết thỏa thuận đầu tư 600 tỷ USD giữa Mỹ và Ả Rập Xê Út

Nhà Trắng gọi đây là “kỷ nguyên vàng son mới” trong quan hệ đối tác giữa hai nước – một bước đi được đánh giá là vừa hoành tráng về mặt kinh tế, vừa chiến lược về mặt địa chính trị.

Dù nhiều chi tiết trong thỏa thuận vẫn còn chưa rõ ràng, Nhà Trắng xác nhận Ả Rập Xê Út cam kết rót hàng trăm tỷ USD vào Mỹ, trải dài trên nhiều lĩnh vực. Một vài khoản đầu tư đã được công bố như:

• DataVolt đầu tư 20 tỷ USD để xây dựng các trung tâm dữ liệu AI và hạ tầng năng lượng tại Mỹ.
• Boeing nhận đơn đặt hàng 4,8 tỷ USD cho các máy bay 737 từ một công ty thuê máy bay ở Riyadh.
• Các tập đoàn như Google, Uber, Amazon, Oracle, Nvidia đều được nhắc tên trong danh sách những cái bắt tay với các đối tác Ả Rập Xê Út.

Về phía Ả Rập Xê Út, các công ty Mỹ sẽ tham gia vào các dự án hạ tầng lớn như sân bay quốc tế King Salman, thành phố giải trí Qiddiya, với tổng giá trị xuất khẩu dịch vụ Mỹ lên tới 2 tỷ USD.

Đáng chú ý, bản thỏa thuận còn bao gồm một gói bán vũ khí trị giá 142 tỷ USD, được đánh giá là “lớn nhất lịch sử”. Gói này sẽ giúp hiện đại hóa toàn diện quân đội Ả Rập Xê Út – từ không quân, hải quân đến phòng thủ tên lửa và công nghệ thông tin. Kèm theo đó là một chương trình đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật quân sự quy mô lớn từ Mỹ.

Trong lĩnh vực công nghệ, liên minh Mỹ–Ả Rập Xê Út đang dần chuyển thành một "liên minh AI chiến lược". Nvidia tuyên bố sẽ hợp tác với startup AI Humain – thuộc sở hữu của quỹ đầu tư quốc gia Ả Rập Xê Út – để gửi 18.000 chip AI phục vụ các dự án tại Vương quốc này. Trong khi đó, Amazon Web Services bắt tay với Humain để xây dựng “Khu AI” với vốn đầu tư hơn 5 tỷ USD.

Ngoài ra, một quỹ mới mang tên Quỹ Công nghệ Hàng không Vũ trụ và Quốc phòng Kỷ nguyên Mới đã được thiết lập, nhằm bơm vốn vào các ngành công nghiệp then chốt của Mỹ, kích thích đổi mới và tạo ra việc làm chất lượng cao.

Tổng thống Trump mô tả đây là bước đi để “mở đường cho một thời kỳ hoàng kim mới của nước Mỹ”. Tại hội nghị thượng đỉnh đầu tư ở Riyadh, ông nhấn mạnh: “Với hàng nghìn tỷ đô la đổ vào và hàng trăm nghìn việc làm được tạo ra, thời đại hoàng kim của Mỹ đã bắt đầu. Và cùng với các đối tác tại Trung Đông, thời đại hoàng kim của khu vực này cũng có thể bắt đầu song hành với chúng ta”.

Giới phân tích nhìn nhận thỏa thuận này không chỉ mang tính kinh tế mà còn là một lời nhắn chính trị tới Trung Quốc. “Mỹ không muốn Ả Rập Xê Út nghiêng về phía Trung Quốc, nhất là trong công nghệ và AI”, giáo sư Bernard Haykel từ Princeton nhận định.

Từ góc độ thị trường, các nhà phân tích tại Wedbush Securities khẳng định: “Đây là cú huých AI khổng lồ cho Ả Rập Xê Út. Riyadh sẽ là người mua chính các chip AI, trung tâm dữ liệu và phần mềm trong thập kỷ tới”.

Họ dự đoán rằng đây mới chỉ là màn dạo đầu cho loạt thỏa thuận AI quy mô lớn với các công ty như Palantir, Microsoft, Alphabet, Tesla...

Ngay sau Riyadh, ông Trump tiếp tục đến Qatar, nơi ông theo đuổi cùng mục tiêu: kéo thêm đầu tư về Mỹ. Chuyến công du vùng Vịnh của ông sẽ khép lại vào cuối tuần này tại Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất.

Từ góc nhìn của nhà bình luận người Ả Rập Xê Út Ali Shihabi, đây không đơn thuần là ngoại giao thương mại: “Chuyến thăm cho thấy chiều sâu và sức mạnh của mối quan hệ Mỹ–Ả Rập Xê Út, đang mở rộng nhanh chóng cả về kinh tế, chính trị lẫn an ninh”.