Sáng 28/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 7 Quốc hội khóa XIV, Quốc hội họp phiên toàn thể tại Hội trường nghe trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi).

Trình bày tóm tắt báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Đầu tư công (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, nội dung thẩm quyền xem xét, quyết định danh mục dự án kế hoạch đầu tư công trung hạn còn ý kiến khác nhau. Do đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội thể hiện 2 phương án và căn cứ vào ý kiến của đại biểu Quốc hội sẽ tiếp thu và chỉnh lý theo đa số.

Theo đó, phương án 1 quy định Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn, bao gồm: tổng mức vốn, danh mục, mức vốn của các chương trình, dự án đầu tư công và mức vốn cho nhiệm vụ quy hoạch, chuẩn bị đầu tư thuộc ngân sách trung ương. Trong trường hợp cần thiết, căn cứ vào tình hình thực tiễn, Quốc hội có thể giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội  xem xét, quyết định, điều chỉnh danh mục, mức vốn của từng chương trình, dự án đầu tư công thuộc ngân sách trung ương trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn như đã thực hiện trong giai đoạn 2016 - 2020 và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải, quy định như vậy vừa bảo đảm vai trò, trách nhiệm của cơ quan dân cử, vừa bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời trong tổ chức thực hiện kế hoạch đầu tư công trung hạn; đồng thời, nhằm luật hóa và bảo đảm tính thống nhất với Nghị quyết số 26/2016/QH14 và Nghị quyết số 71/2018/QH14 của Quốc hội là hai nghị quyết Quốc hội đã giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội  quyết định danh mục.

Phương án 2 quy định Quốc hội quyết định tổng mức, giao Chính phủ quyết định, điều chỉnh danh mục dự án theo kế hoạch đầu tư công trung hạn được Quốc hội thông qua.

Về phương án này, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính - Ngân sách Nguyễn Đức Hải cho biết, Chính phủ và một số đại biểu Quốc hội cho rằng việc quy định Quốc hội quyết định danh mục dự án và mức vốn bố trí cho từng dự án sẽ dẫn tới mất nhiều thời gian, phát sinh nhiều thủ tục hành chính. Mặt khác, danh mục dự án cần qua nhiều bước để xác định thông tin nên cần có thời gian, nếu có thay đổi sẽ phải thực hiện các thủ tục báo cáo Quốc hội tại kỳ họp; tính linh hoạt trong điều hành kế hoạch đầu tư công trung hạn sẽ hạn chế. Vì vậy, để tăng cường phân cấp, đơn giản hóa thủ tục hành chính đề nghị giao Chính phủ thẩm quyền quyết định danh mục dự án, bảo đảm linh hoạt, sát thực tế trong điều hành Kế hoạch đầu tư công trung hạn.

Thảo luận về vấn đề này, nhiều đại biểu Quốc hội bày tỏ ủng hộ phương án 1 và những lập luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Theo đó, Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn bao gồm tổng mức đầu tư, tiêu chí, danh mục và mức vốn bố trí cho từng dự án chi đầu tư từ ngân sách trung ương theo đúng tinh thần của Hiến pháp.

Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Vân (Đoàn Cà Mau) cho rằng, Hiến pháp đã khẳng định 3 chức năng cơ bản của Quốc hội, trong đó có chức năng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao. Tại Điều 70 của Hiến pháp cũng quy định rõ nhiệm vụ của Quốc hội đó là Quốc hội hoạch định chiến lược phát triển kinh tế - xã hội và những nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Trong khi đó, kế hoạch đầu tư công trung hạn chính là một trong những nhiệm vụ quan trọng của Quốc hội. Vì vậy, quy định như phương án 1 là phù hợp với Hiến pháp và chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội.

Bên cạnh đó, danh mục dự án kế hoạch đầu tư công trung hạn chính là một bộ phận trung tâm, hạt nhân, có tính chất quyết định kế hoạch đầu tư công trung hạn. Đây là vấn đề quan trọng của đất nước liên quan đến phân bổ tổng nguồn lực ngân sách nhà nước rất lớn trong cả 5 năm; có tác động trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế và ổn định xã hội, an toàn nợ công, an ninh tài chính quốc gia. Vì vậy, nội dung này cần phải được Quốc hội xem xét, quyết định.

Đại biểu Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) cho rằng, Quốc hội quyết định danh mục, mức vốn cho từng dự án đầu tư từ ngân sách trung ương cũng là thông lệ của nhiều nước trên thế giới. Việc quy định Quốc hội quyết định danh mục, mức vốn cho các dự án đầu tư từ ngân sách trung ương là đầy đủ căn cứ, đảm bảo quyền thực chất của Quốc hội.

“Quốc hội quyết định mới bảo đảm thực hiện đầy đủ quyền hạn về phân bổ ngân sách trung ương theo Hiến pháp, vì dự án là linh hồn của kế hoạch đầu tư. Xem xét kế hoạch đầu tư mà không xem xét từ dự án, mức vốn cho từng dự án thì chỉ là hình thức, vì không xem từng dự án thì không thể cộng ra tổng tiền của kế hoạch và cũng không thể biết việc đầu tư có phù hợp với nguồn lực, tuân thủ định hướng đầu tư, nguyên tắc phân bổ vốn hay không”, đại biểu nêu ý kiến.

Qua thảo luận, nhiều đại biểu cho rằng, việc quy định Quốc hội xem xét, quyết định danh mục là nhằm bảo đảm thể hiện đầy đủ tinh thần Hiến pháp về vai trò của Quốc hội trong quyết định ngân sách; bảo đảm tính thống nhất giữa các văn bản pháp luật. Kế hoạch đầu tư công trung hạn là một phần không thể tách rời của Kế hoạch tài chính 5 năm. Ngoài ra, việc trình Quốc hội quyết định danh mục, mức vốn cụ thể cho từng dự án là bảo đảm tính công khai, minh bạch, dân chủ trong xem xét, quyết định những vấn đề liên quan đến ngân sách nhà nước.

Tuy nhiên, do Quốc hội họp mỗi năm 2 kỳ trong khi việc hoàn chỉnh danh mục và phân bổ vốn trung hạn thường khó hoàn tất trong một kỳ họp và trong quá trình thực hiện có thể phát sinh trường hợp cần phải điều chỉnh, vì vậy, các đại biểu đề nghị điều chỉnh dự thảo Luật theo hướng: Quốc hội quyết định Kế hoạch đầu tư công trung hạn, bao gồm tổng mức vốn, danh mục, mức vốn của các chương trình, dự án đầu tư công và mức vốn cho nhiệm vụ quy hoạch, chuẩn bị đầu tư thuộc ngân sách trung ương. Trong trường hợp cần thiết, căn cứ vào tình hình thực tiễn, Quốc hội có thể giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định, điều chỉnh danh mục, mức vốn của từng chương trình, dự án đầu tư công thuộc ngân sách trung ương trong Kế hoạch đầu tư công trung hạn như đã thực hiện trong giai đoạn 2016 - 2020 và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.

Các đại biểu cho rằng, quy định như vậy vừa bảo đảm vai trò, trách nhiệm của cơ quan dân cử, vừa bảo đảm tính linh hoạt, kịp thời trong tổ chức thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn; đồng thời, nhằm luật hóa và bảo đảm tính thống nhất với Nghị quyết số 26/2016/QH14 và Nghị quyết số 71/2018/QH14 của Quốc hội.

Phát biểu kết thúc phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển nêu rõ, trên cơ sở các ý kiến góp ý của các đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ nghiêm túc tiếp thu và giải trình các nội dung các đại biểu còn băn khoăn tại phiên họp; đồng thời chỉ đạo Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội và cơ quan soạn thảo tiếp tục hoàn thiện các nội dung của dự thảo Luật trước khi trình Quốc hội thông qua.

PV