Chống ngập úng từ miền núi đến đồng bằng: Bộ NN&PTNT đề xuất giải pháp tổng thể, huy động bốn nguồn lực đầu tư

Cụ thể, Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến cho biết, các giải pháp, nguồn lực để phòng, chống ngập úng cho sản xuất nông nghiệp và hỗ trợ ngập úng đô thị, khu dân cư tập trung đã được xác định trong các quy hoạch thủy lợi phòng chống thiên tai và một số đề án tại các vùng thủy lợi lớn.

"Việc chống ngập úng trong nội vùng các thành phố, đô thị, KCN không thuộc chức năng quản lý nhà nước của Bộ NN&MT mà thuộc thẩm quyền của Bộ Xây dựng", ông Tiến nói.

Cũng theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, Bộ NN&MT đã có quy hoạch phòng chống thiên tai được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, đây là căn cứ pháp lý trên cơ sở đánh giá hiện trạng để có quy hoạch này. Hằng năm, trước mùa mưa bão, Bộ đều có văn bản gửi các địa phương về việc chuẩn bị công tác phòng chống ngập úng, giải quyết các vấn đề về môi trường. Sau bão, Bộ cũng có văn bản chỉ đạo giải quyết các vấn đề môi trường và sản xuất nông nghiệp.

Về quy hoạch, các đề án về các công trình thủy lợi được xây dựng dựa trên điều kiện địa hình, khí tượng thuỷ văn, mưa lũ, được tổng kết trong nhiều năm.

Đối với vùng miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ, ông Phùng Đức Tiến cho biết nguyên nhân gây ra lũ, ngập chủ yếu do nước tập trung ở các vùng núi cao, chảy tràn bờ các dòng sông, gây ngập trên diện rộng. Do vậy giải pháp tập trung chủ yếu vào việc tăng khả năng tiêu thoát úng, đắp đê bảo vệ các vùng, khu đô thị quan trọng. "Khu vực Thái Nguyên, Bắc Giang và một số tỉnh bị ngập vừa rồi, chúng ta thấy rất rõ giải pháp này rất trúng, phù hợp với điều kiện vùng miền núi phía Bắc", ông Tiến nói.

Còn đối với vùng Đồng bằng sông Hồng, Thứ trưởng Bộ NN&MT cho biết, ngập úng chủ yếu do mưa, do vậy giải pháp chính là xây dựng các trạm bơm tiêu thoát nước chủ động ra sông. Đồng thời tăng cường gia cố hệ thống đê điều bảo vệ vùng. "Vừa rồi Hà Nội và một số tỉnh tăng cường biện pháp rất quyết liệt để giải quyết ngập úng", ông Tiến thông tin.

Đối với vùng Đồng bằng sông Cửu Long rộng lớn, tình trạng ngập chủ yếu do lũ từ thượng nguồn, tập trung chủ yếu tràn về biên giới Campuchia. Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, giải pháp là hoàn thiện hệ thống thuỷ lợi để kiểm soát lũ nội đồng. Các giải pháp này đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và phù hợp với thực tế.

Hai là đề án phòng chống sụt lún, sạt lở, ngập úng, hạn hán, xâm nhập mặn ở vùng Đồng bằng Sông Cửu Long đến năm 2035 và tầm nhìn 2050. "Hiện nay, Đảng uỷ Bộ đã có tờ trình số 03 ngày 5/6/2025 và tờ trình số 05 ngày 21/10/2025 trình lên Chính phủ. Đề án xác định các công trình mang tính đa mục tiêu để củng cố, nâng cấp cơ sở hạ tầng phòng chống lụt, sụt lún, sạt lở bờ sông, bờ biển, ngập úng và hạn hán, xâm nhập mặn", ông Tiến cho biết.

Đồng thời, Bộ NN&MT đề xuất hoàn thiện pháp luật về cơ chế chính sách quản lý nhà nước đối với hạn hán, xâm nhập mặn; xây dựng cơ sở dữ liệu; nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo. Nguồn lực để thực hiện đề án đã được xác định cụ thể trong các quy hoạch và kế hoạch đầu tư công trung hạn và các nhiệm vụ mục tiêu thường xuyên cho Bộ Nông nghiệp và Môi trường, các bộ liên quan quản lý.

Ba là Đề án phát triển tổng thể hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải để phục vụ đa mục tiêu và bảo vệ môi trường bền vững. "Đây là đề án mà chúng ta đã đề xuất các giải pháp phát triển tổng thể, công tác thủy lợi theo hướng hiện đại, phục vụ đa mục tiêu. Trong đó cụ thể là các giải pháp liên quan đến giải quyết tình trạng ngập úng cho các khu vực liên quan đến Bắc Ninh, Hưng Yên và thành phố Hải Phòng", ông Tiến cho biết và thông tin thêm, Bộ NN&MT đã có Công văn 256 ngày 22/10/2025, báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc thực hiện đề án, trong đó đã đề xuất cụ thể, phân giao nhiệm vụ cho các bộ, địa phương liên quan. Đồng thời Bộ cũng đề xuất đầu tư trong kế hoạch trung hạn 2026-2030 công trình về quản lý.

Về vốn, ông Phùng Đức Tiến cho biết đầu tiên là ngân sách theo phân cấp. Các tỉnh thành, các bộ ngành trên cơ sở được phân cấp lập dự án, phê duyệt và sử dụng nguồn ngân sách Nhà nước. Thứ hai là những nguồn hỗ trợ quốc tế. Thứ ba là vốn vay thương mại. Thứ tư là nguồn cộng đồng và xã hội. "Chúng ta phải tập trung cả bốn nguồn lực này thì mới đảm bảo giải quyết được những vấn đề lớn xảy ra ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế - xã hội", ông Tiến nhấn mạnh.