Chuyên gia khí tượng lý giải nguyên nhân mưa lũ nghiêm trọng ở Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn
(CLO) Hoàn lưu bão số 11 không chỉ gây mưa to mà còn kích hoạt vùng hội tụ gió mạnh từ mặt đất lên độ cao 5.000m, khiến mưa dồn dập tại Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn. Tổng lượng mưa vượt trung bình tháng 10, gây lũ lớn, sạt lở và ngập lụt kéo dài nhiều ngày.
Theo ông Lê Ngọc Quyền, Phó Giám đốc Đài Khí tượng Thuỷ văn Bắc Bộ (Cục Khí tượng Thuỷ văn, Bộ Nông nghiệp và Môi trường), mưa lũ nghiêm trọng những ngày qua tại các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn là kết quả của tổ hợp nhiều yếu tố khí tượng phức tạp sau bão số 11, kết hợp với địa hình dốc và lòng sông hẹp khiến nước thoát chậm, gây ngập lụt trên diện rộng.
Ông Lê Ngọc Quyền cho biết, sáng sớm ngày 6/10, bão số 11 sau khi đi vào đất liền khu vực Phòng Thành (Quảng Tây, Trung Quốc) đã suy yếu thành vùng áp thấp, tiếp tục di chuyển theo hướng Tây Tây Bắc và đến đêm 6/10 nằm trên khu vực vùng núi các tỉnh Bắc Bộ.
Từ đêm 6 đến chiều 7/10, đới gió Đông Nam hoạt động mạnh từ mặt đất lên đến độ cao 5.000m kết hợp với đới gió Tây Nam từ Vịnh Bengal hình thành vùng hội tụ gió kinh hướng trên khu vực vùng núi và Trung du khu vực Việt Bắc. Chính hiện tượng này đã gây mưa to đến rất to tại các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn.
Trong vòng 36 giờ (từ 7h ngày 6/10 đến 19h ngày 7/10), lượng mưa ghi nhận được rất lớn. Trong đó, ở tỉnh Thái Nguyên phổ biến 200-400mm, có nơi vượt 500mm như Đồng Hỷ 596mm, Nam Hòa 554mm, Phan Đình Phùng 514mm; tỉnh Cao Bằng phổ biến 100-200mm, một số nơi cao hơn như Xuân Trường 293mm, Nguyên Bình 273mm; tỉnh Lạng Sơn phổ biến 100-200mm, cục bộ có Yên Bình 334mm, Tân Tri 290mm, Thiên Tân 279mm.
“Tổng lượng mưa trong 36 giờ vừa qua đã vượt mức trung bình cả tháng 10, trong khi địa hình khu vực này dốc từ Bắc xuống Nam, lòng sông hẹp và uốn lượn mạnh, khiến nước thoát chậm. Hệ quả là khi nước ở trên dồn xuống nhanh, nước ở bên dưới không kịp thoát nên các tỉnh Cao Bằng, Thái Nguyên, Lạng Sơn đã xảy ra ngập lụt nghiêm trọng và lũ lớn trong những ngày qua” ông Quyền nói.
Lũ trên nhiều sông vượt mức lịch sử
Theo số liệu quan trắc, mực nước các sông khu vực Việt Bắc như sông Cầu, sông Thương, sông Trung, sông Gâm, sông Giang đều dâng cao, nhiều trạm vượt báo động 3 và mức lũ lịch sử.
Đặc biệt mực nước đỉnh lũ tại trạm Gia Bảy (sông Cầu) là 29.90m trên BĐ3 là 2.90m, trên lũ Lịch sử là 1,09m; trạm Hữu Lũng (sông Trung) là 24.31m, trên BĐ3 là 5.31m, trên lũ lịch sử là 1.77m; trạm Cầu Sơn (sông Thương) 17,97m, trên BĐ3 1,97m, trên mức lịch sử là 0,36m.
Hiện nay, mực nước các sông đang xuống, ngoại trừ một số đoạn ở Bắc Ninh và Lạng Sơn vẫn còn lên chậm. Dự báo, đỉnh lũ trên sông Cầu và sông Thương sẽ đạt trong tối 8/10 đến sáng 9/10, vượt báo động 3 từ 1-2m và xấp xỉ hoặc cao hơn mức lũ lịch sử.
Theo ông Quyền, trong những giờ tới, thời tiết Bắc Bộ sẽ cải thiện, thời tiết tiếp tục tốt lên, trời có nắng, mưa rào và dông chỉ còn xảy ra ở diện vài nơi và không còn khả năng xảy ra mưa lớn trên diện rộng. Tuy nhiên, ngập lụt vẫn sẽ tiếp diễn tại tỉnh Thái Nguyên, Bắc Ninh - Bắc Giang, Cao Bằng, Lạng Sơn trong vài ngày tới do lượng nước lớn đang rút chậm.
“Nguy cơ sạt lở đất và ngập úng cục bộ vẫn còn, đặc biệt tại các khu vực ven sông, suối và vùng trũng thấp. Người dân cần tiếp tục theo dõi chặt chẽ các bản tin cảnh báo của cơ quan khí tượng thủy văn,” ông Quyền khuyến cáo.