Chuyên gia lý giải về an toàn hóa chất từ vụ bé trai 13 tuổi hít phải khí styrene trong ô tô

Vừa qua, tại khoa Cấp cứu, Bệnh viện Nhi đồng 1 tiếp nhận một bệnh nhi 13 tuổi nhập viện trong tình trạng nguy kịch, hôn mê sâu, suy hô hấp nặng, dấu hiệu phù phổi cấp và trụy mạch. Ê-kíp bác sĩ khẩn cấp đặt ống thở, sử dụng thuốc vận mạch, chống phù não và điều trị tích cực.

Các bác sĩ xác định nguyên nhân là do bé hít phải khí styrene, chất độc bay hơi cao, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ thần kinh và hô hấp nếu tiếp xúc với nồng độ lớn trong thời gian ngắn.

Người cha có mua chai hóa chất để hàn nhựa và đặt trong cốp xe. Cháu bé có ở trong xe 1h và hít phải Styrene nên dẫn đến tình trạng trên. Sự việc là hồi chuông cảnh báo với việc dùng hóa chất trong cuộc sống thường nhật nhất là trong không gian kín như xe hơi, phòng kín… Trao đổi với PV Báo Nhà báo và Công luận, BS Nguyễn Huy Hoàng, Trung tâm oxy cao áp Việt – Nga, Bộ Quốc Phòng sẽ lý giải, phân tích về nguy cơ ngộ độc hóa chất trong cuộc sống hiện nay.

- Xin bác sĩ cho biết nguồn gốc và tính phơi nhiễm của Styrene?

BS Nguyễn Huy Hoàng: Styrene (C6H5CH=CH2) là chất lỏng không màu, dễ bay hơi, mùi thơm nhẹ, áp suất hơi cao, mật độ hơi gấp 3,6 lần không khí, dễ cháy (điểm chớp cháy 31°C), ít tan trong nước, dễ hòa tan trong dung môi hữu cơ. Khi bay hơi trong không gian kín, hơi styrene lắng xuống vùng thấp, nhanh chóng đạt nồng độ độc hại nếu không được thông gió tốt.

Styrene chủ yếu dùng trong sản xuất nhựa polystyrene, vật liệu composite, cao su, sơn, keo dán, và có thể xuất hiện trong các sản phẩm tiêu dùng như vật liệu đóng gói, phụ tùng ô tô, mỹ phẩm. Con người chủ yếu phơi nhiễm qua đường hô hấp khi hít phải hơi styrene, ngoài ra còn có thể qua da hoặc đường tiêu hóa (hiếm gặp). Đặc biệt, trong không gian kín, chỉ cần một nguồn rò rỉ nhỏ cũng có thể gây phơi nhiễm cấp tính.

- Styrene có tác động sức khỏe như thế nào thưa bác sĩ?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Khi hít phải styrene nồng độ cao gây kích ứng mắt, mũi, họng, đau đầu, chóng mặt, lú lẫn, buồn ngủ, mất phối hợp, nặng hơn là hôn mê, phù phổi cấp, trụy tim mạch, thậm chí tử vong nếu không cấp cứu kịp thời.

Bên cạnh đó, phơi nhiễm kéo dài có thể gây rối loạn thần kinh, thay đổi chức năng gan, rối loạn nhịp tim, có thể tăng nguy cơ ung thư. Nhất là trẻ em dễ bị tổn thương hơn người lớn, các triệu chứng thần kinh và hô hấp thường nặng hơn, nguy cơ tử vong cao hơn khi phơi nhiễm cấp tính.

- Xin bác sĩ hãy phân tích về cơ chế tích tụ hóa chất trong không gian kín (cụ thể là xe hơi)?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Khoang xe hơi là không gian kín, thể tích nhỏ, khả năng thông gió hạn chế, dễ tích tụ các hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOCs) từ vật liệu nội thất, hóa chất bảo trì, hoặc nguồn bên ngoài. Nhiệt độ cao trong xe càng làm tăng tốc độ bay hơi và phát thải VOCs, trong đó có styrene.

Hệ thống điều hòa ở chế độ "lấy gió trong" mà không đưa không khí mới từ ngoài vào, khiến các khí độc dễ tích tụ nhanh chóng đến mức nguy hiểm.

Trong sự cố, chai hóa chất hàn nhựa chứa styrene bị để quên trong cốp xe, có thể bịt kín không đúng cách hoặc vật liệu chai xuống cấp, dẫn đến rò rỉ. Styrene dễ bay hơi, hơi styrene nặng hơn không khí, tích tụ ở vùng thấp (nơi trẻ ngồi). Sau khoảng 1 giờ, nồng độ styrene trong khoang xe có thể vượt xa giới hạn an toàn nghề nghiệp, đạt mức nguy hiểm tức thì cho tính mạng, gây hôn mê sâu và suy hô hấp cấp.

Mùi styrene có thể phát hiện ở nồng độ rất thấp, nhưng không phải là chỉ báo an toàn, vì ngưỡng mùi thấp hơn nhiều so với ngưỡng gây độc. Khi nồng độ tăng cao, mùi có thể biến mất hoặc con người quen mùi, dẫn đến chủ quan và không nhận biết nguy hiểm.

- Xin bác sĩ có thể chia sẻ cách ứng phó khẩn cấp khi gặp người bị ngộ độc hóa chất?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Chúng ta cần chú ý khi người bị ngộ độc hóa chất thường xuất hiện các triệu chứng như đau đầu, chóng mặt, lú lẫn, buồn ngủ, thở yếu, bất tỉnh. Khi gặp các biểu hiện trên thì nên đưa nạn nhân ra khỏi không gian kín ngay lập tức, mở cửa xe để thông khí. Nới lỏng quần áo, đặt ở nơi thoáng khí, giữ ấm cơ thể. Nếu ngừng thở, tiến hành hô hấp nhân tạo và gọi cấp cứu ngay.

Quan trọng nhất là không cho uống bất kỳ thứ gì nếu nạn nhân bất tỉnh. Đưa đến cơ sở y tế sớm nhất và cung cấp thông tin về hóa chất nghi ngờ cho nhân viên y tế.

- Theo bác sĩ cách xử lý và bảo quản hóa chất an toàn trong phương tiện ô tô như thế nào?

Bác sĩ Nguyễn Huy Hoàng: Chúng ta nên bảo quản đúng cách như chỉ dùng chai gốc, kín, dán nhãn rõ ràng, đặt trong bao bì phụ chống tràn, tránh ánh nắng, nguồn nhiệt, không để trong khoang hành khách mà nên để ở cốp xe hoặc thùng xe bán tải.

Không tích trữ hóa chất không cần thiết: Chỉ mua lượng vừa đủ, không để lâu trong xe. Không ăn uống, hút thuốc khi xử lý hóa chất. Tránh mang hóa chất về nhà trên quần áo.

Xin trân trọng cám ơn bác sĩ!.