Cơ sở hạt nhân ngầm của Iran mà chỉ một loại bom có thể xuyên phá

Tọa lạc sâu dưới lớp đá núi gần thành phố linh thiêng Qom của Iran, Nhà máy làm giàu nhiên liệu Fordow đang trở thành tâm điểm căng thẳng trong cuộc đối đầu hạt nhân giữa Iran và phương Tây.

Dù Israel đã mở hàng loạt đợt không kích trong những ngày qua, Fordow – nơi được cho là có thể chuyển đổi uranium làm giàu thành vũ khí hạt nhân chỉ trong vài ngày – vẫn chưa bị tổn hại.

Theo các chuyên gia và báo cáo từ Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA), Fordow có khoảng 2.700–3.000 máy ly tâm, được đặt trong các phòng ngầm sâu khoảng 80–90 mét, với lớp bảo vệ kiên cố bằng đá núi.

Địa điểm này từng được tình báo Israel đưa vào danh sách mục tiêu trọng yếu, và là một phần trong kho tài liệu hạt nhân mà Cục Tình báo và Đặc nhiệm Israel (Mossad) đánh cắp năm 2018. Các tài liệu này tiết lộ thiết kế chi tiết của Fordow, bao gồm mục tiêu sản xuất uranium cấp độ vũ khí cho ít nhất một hoặc hai quả bom hạt nhân mỗi năm.

Theo Viện Khoa học và An ninh Quốc tế (ISIS), Iran có thể biến lượng uranium làm giàu 60% hiện tại thành đủ vật liệu cho 9 vũ khí hạt nhân chỉ trong ba tuần. Và nếu điều đó xảy ra, Fordow chính là nơi có thể thực hiện điều đó nhanh nhất.

Tuy nhiên, Israel – dù sở hữu không quân tinh nhuệ – lại không đủ năng lực kỹ thuật để phá hủy Fordow bằng không kích. “Để Fordow bị phá hủy từ trên không, quốc gia duy nhất có loại bom đủ mạnh là Mỹ”,Đại sứ Israel tại Mỹ Yechiel Leiter khẳng định.

Loại bom mà ông nói đến là GBU-57A/B – một "quái vật" nặng khoảng 13.600 kg, được thiết kế đặc biệt để xuyên phá các mục tiêu sâu dưới lòng đất, và chỉ có thể triển khai bằng máy bay ném bom tàng hình B-2 Spirit – thứ mà Israel không có.

Ngay cả GBU-57, theo Viện RUSI (Anh), cũng chỉ có thể xuyên sâu khoảng 60 mét trong điều kiện lý tưởng – vẫn ít hơn độ sâu ước tính của Fordow. Để tạo được "vết nứt trí mạng", cần nhiều lần không kích trúng một điểm duy nhất – điều gần như không tưởng nếu không có hỗ trợ tình báo và công nghệ từ Mỹ.

Cựu đại tá Không quân Mỹ Cedric Leighton nói: "Tôi tin rằng chỉ có các đợt tấn công liên tiếp mới đủ sức vô hiệu hóa Fordow". Trong khi đó, chuyên gia David Albright từ ISIS nhận định, thay vì cố gắng "hạ trần nhà", việc phá hủy các đường hầm, thông gió và nguồn điện có thể khiến Fordow tê liệt trong nhiều tháng.

Tổng thống Mỹ Donald Trump hiện vẫn chưa công khai tuyên bố có ra lệnh tấn công Iran hay không. Tuy nhiên, hôm 16/6, ông cảnh báo dân thường nên sơ tán khỏi Tehran và nhấn mạnh rằng Mỹ "kiểm soát toàn bộ bầu trời Iran". Trong bài đăng trên Truth Social, ông viết: "Không ai làm tốt hơn nước Mỹ".

Ông Trump cũng đã rút sớm khỏi hội nghị G7 ở Canada để xử lý khủng hoảng và tuyên bố đang hướng tới "một kết thúc thực sự, không chỉ là ngừng bắn".

Trong khi đó, Israel tiếp tục không kích các cơ sở khác như Natanz, nơi cũng bị đánh trúng vào cuối tuần qua, dù chưa rõ mức độ thiệt hại. Đại sứ Israel tại Liên hợp quốc Danny Danon xác nhận không quân nước này "đang hoạt động tại Iran" và sẽ "tiếp tục trong những ngày tới".