Nơm nớp trên “con đường tơ lụa”

Quốc lộ 1K dài 21km, bắt đầu tại ngã tư Linh Xuân, TP Thủ Đức (TP HCM) đi qua TP Dĩ An (Bình Dương) và kết thúc tại ngã ba Hố Nai - Quốc lộ 1, TP Biên Hoà (Đồng Nai). Tuyến đường được thực hiện nâng cấp, mở rộng theo hình thức hợp đồng BOT do Công ty TNHH BOT Quốc lộ 1K làm nhà đầu tư. Từ ngày 31/10/2020, dự án ngưng thu phí nhưng không được giao về 3 địa phương mà giao về Cục Quản lý Đường bộ IV tạm thời tiếp nhận quản lý, vận hành.

Quốc lộ 1K là cung đường huyết mạch nối 3 thành phố, cách sân bay Tân Sơn Nhất khoảng 15-20km. Không giống những tuyến quốc lộ khác, Quốc lộ 1K kết nối trực tiếp với đại lộ Phạm Văn Đồng, đi thẳng đến sân bay Tân Sơn Nhất hoặc vào trung tâm thành phố chỉ trong vòng 30 phút, đường xá rộng rãi và thông thoáng. Bên cạnh đó, con đường này cũng giao nhau với cao tốc Mỹ Phước - Tân Vạn, Quốc lộ 1A đi về hai đầu Đông - Tây của TP HCM.

Với lợi thế lớn về giao thông như vậy, Quốc lộ 1K trong khoảng 3 năm nay đã là điểm đến của hơn 10 dự án bất động sản, trong đó hơn một nửa đã hoàn thành, đưa vào vận hành, nhiều nhất là tại đoạn giáp ranh TP Dĩ An với TP Thủ Đức, được các đơn vị phân phối dự án bất động sản quảng cáo như “con đường tơ lụa” trong tương lai nối TP HCM với Bình Dương.

Tuy nhiên, kể từ khi ngưng thu phí, Quốc lộ 1K đã bắt đầu xuống cấp, hư hỏng liên tục, tai nạn giao thông tăng lên, hệ thống đèn đường ban đầu còn sáng nhưng đến nay đa số đã tắt hết.

Trên địa bàn TP Thủ Đức, nhiều giao lộ như Suối Cái, số 7, số 8, số 9… với Quốc lộ 1K không được bố trí đèn giao thông, trong khi nhà cửa xây sát mặt đường tạo nên góc khuất, thường xuyên xảy ra va chạm, tại nạn giao thông.

Bà Trần Thị Lý, người bán quán nước tại góc đường số 9 - Quốc lộ 1K cho biết, ngã ba này xe đông nhưng không có đèn tín hiệu nên hay xảy ra tai nạn, đa số bị thương nhẹ, tự thỏa thuận đền bù với nhau. Va quẹt diễn ra thường xuyên, có ngày đến 2-3 vụ. Những đêm mưa to mới nguy hiểm thật sự vì đèn đường khu này cũng đã bị tắt từ lâu.

“Mưa lớn khó quan sát còn đường tối om. Xe nào muốn sang đường thì phải đợi đông xe tập trung, bấm còi inh ỏi rồi cùng nhau qua mới yên tâm. Tai nạn quanh khu vực này lâu nay khó mà nhớ hết được”, bà Lý nói.

Theo ghi nhận đêm 26/11, toàn đoạn Quốc lộ 1K qua TP Thủ Đức dài khoảng 2km nhưng số trụ đèn đường được bật sáng chưa đến 10 trụ, có trụ 2 đèn thì 1 đèn tắt, 1 đèn lờ mờ như không. Người dân lưu thông phải nhờ đèn nhà dân sáng hắt ra đường.

Tại giao lộ đường số 8 - Quốc lộ 1K, người dân quanh khu vực ngán ngẩm khi nhắc đến vì đây là “điểm đen” về cả ùn tắc lẫn tại nạn. Gần như cứ vào giờ cao điểm chiều tối mỗi ngày, giao lộ này đều kẹt xe vì dòng phương tiện trên quốc lộ từ TP HCM về Bình Dương bị xe ra vào đường số 8 chặn đầu, giao cắt liên tục.

“Ai thích sao thì chạy vậy, vỉa hè cũng trở thành đường. Chỉ cần một xe tải lớn đứng giữa Quốc lộ 1K thì coi như không ai đi được nữa”, ông Trần Danh, người dân đường số 8 nói. “Còn va chạm thì không kể hết, có người va chạm thì tự làm hòa rồi rời đi, cũng có nhiều vụ đánh nhau vì có đèn giao thông đâu mà biết ai đúng ai sai”.

Trên đoạn thuộc TP Dĩ An, việc “bỏ rơi” Quốc lộ 1K sau thu phí khiến người dân bức xúc nhất chính là 2 trạm thu phí mà chủ đầu tư không chịu tháo dỡ sau khi dừng thu. Bỏ hoang đã 2 năm, 2 trạm này có dấu hiệu cũ nát, trở thành chướng ngại vật nguy hiểm, làn xe máy thì chật hẹp.

Cách đó không xa là giao lộ đường Thống Nhất - Quốc lộ 1K. Phía trong đường Thống Nhất có ít nhất 4 dự án chung cư cao tầng đang xây dựng, lượng xe tải nặng dùng Quốc lộ 1K làm tuyến đường vận chuyển chính vào dự án. Do nơi đây không có đèn tín hiệu, xe tải ra vào cả ngày lẫn đêm khiến người dân luôn sống trong bất an lo lắng.

Những giao lộ còn lại với Quốc lộ 1K như Lồ Ồ, Châu Thới, Cây Lơn… cũng trong tình trạng không đèn đường lẫn đèn tín hiệu giao thông nhiều năm nay.

Sẽ sửa chữa, bàn giao nhưng… chưa biết bao giờ

Theo thống kê của TP HCM, từ thời điểm 16/12/2021 đến tháng 9/2022, trong đoạn 2km thuộc địa phận TP Thủ Đức đã xảy ra 4 vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng làm 4 người tử vong, tăng 300% số người tử vong lẫn số vụ tai nạn so với trước đó.

Còn trong địa phận TP Dĩ An, năm 2021 xảy ra 15 vụ tai nạn và va chạm giao thông, làm 6 người chết và 14 người bị thương trên Quốc lộ 1K. 6 tháng đầu năm 2022 đã xảy ra 14 vụ làm 4 người chết và 10 người bị thương.

Cả 2 địa phương đều cho rằng, ngoài nguyên nhân chủ quan từ người điều khiển phương tiện thì nguyên nhân chính đến từ việc Quốc lộ 1K xuống cấp như nêu trên. Cục Quản lý đường bộ IV - đơn vị đang quản lý tuyến đường lại không có kinh phí bảo dưỡng, sữa chữa Quốc lộ 1K.

Câu chuyện Quốc lộ 1K xuống cấp, gây bức xúc đến nỗi tháng 6/2022, đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân đề nghị Bộ GTVT có câu trả lời về yêu cầu Tổng cục Đường bộ lắp lại hệ thống chiếu sáng và bàn giao tuyến đường trên cho địa phương quản lý.

Bộ trưởng GTVT thời điểm đó là ông Nguyễn Văn Thể đã hứa: “Có lẽ là nhanh nhất có thể thôi, cũng chưa biết tình hình thực tế xử lý như thế nào. Có vướng mắc gì không? Bộ xin tiếp thu ý kiến của đại biểu, sẽ giao cho Tổng cục Đường bộ rà soát, kiểm tra lại vì sao đến nay vẫn chưa bàn giao tuyến quốc lộ này cho địa phương”.

Sau đó, TP HCM và Bình Dương có văn bản kiến nghị Bộ GTVT bàn giao tuyến Quốc lộ 1K qua địa bàn về cho địa phương quản lý để có cơ sở bảo dưỡng, sữa chữa và tổ chức lại giao thông cho phù hợp tình hình thực tế hiện nay; Trường hợp chưa bàn giao được, đề nghị Bộ GTVT chỉ đạo Cục Quản lý đường bộ IV khẩn trương sữa chữa mặt đường, điều chỉnh giao thông, phục hồi đèn chiếu sáng, lắp đèn tín hiệu giao thông đảm bảo an toàn cho người dân.

Sở GTVT tỉnh Bình Dương cho biết, ngày 10/6/2022, Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã có Quyết định số 2529/QĐ-TCĐBVN về việc cho phép chuẩn bị đầu tư công trình sửa chữa đột xuất hệ thống điện chiếu sáng và đèn tín hiệu giao thông trên Quốc lộ 1K. Giao Cục Quản lý Đường bộ IV làm chủ đầu tư. Theo báo cáo của Cục Quản lý Đường bộ IV, công trình dự kiến hoàn thành trong quý IV/2022.

Tuy nhiên đến nay đã cuối tháng 11/2022, ghi nhận Quốc lộ 1K thuộc địa bàn tỉnh Bình Dương và TP HCM, tình trạng hư hỏng, thiếu đèn tín hiệu giao thông, hệ hống đèn chiếu sáng vẫn chưa được khắc phục, mọi bất cập vẫn không khác gì trước đó. Thêm vào đó, việc bàn giao tuyến quốc lộ trọng yếu này về cho TP HCM và Bình Dương quản lý, đầu tư sửa chữa đến bao giờ mới được thực hiện hiện vẫn chưa có câu trả lời cụ thể.