Cơn ho gà 'tử thần': Trẻ tím tái, ngưng thở chỉ vì cha mẹ chậm một bước

Một tiếng ho, một mạng sống

Tháng 4/2025, bé sơ sinh 2 tháng tuổi ở Cao Bằng tử vong do ho gà. Trước đó, cháu bé chỉ bị ho nhẹ, sốt, khò khè những triệu chứng quen thuộc mà bất cứ trẻ nhỏ nào cũng từng trải qua. Gia đình nghĩ đơn giản, tự mua thuốc về điều trị. Khi đưa đến viện, bé đã tím tái, ngưng thở.

Cũng trong 6 tháng đầu năm nay, Khoa Nhiễm – Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ ghi nhận số ca mắc ho gà tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ. Đáng lo ngại, hầu hết bệnh nhi là trẻ dưới 1 tuổi nhiều em chưa đủ điều kiện tiêm chủng, hoặc tiêm chưa đủ mũi.

“Có những cháu vào viện khi đã ho thành cơn, mặt tím bầm, nhịp thở ngắt quãng. Lúc ấy bác sĩ chỉ còn cách chiến đấu để giành giật từng hơi thở cuối cho trẻ”, TS.BS Đào Hữu Nam, Trưởng khoa Điều trị tích cực, Trung tâm Bệnh Nhiệt đới – Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ.

Ho gà (whooping cough) là bệnh nhiễm trùng hô hấp cấp tính do vi khuẩn Bordetella pertussis gây ra. Bệnh lây lan nhanh qua đường hô hấp, đặc biệt nguy hiểm ở trẻ sơ sinh.

Diễn tiến âm thầm, ho gà dễ bị nhầm với cảm cúm thông thường. 1–2 tuần đầu, trẻ chỉ ho nhẹ, sốt nhẹ. Sau đó là những cơn ho bùng phát – ho rũ rượi, liên tục, kèm tiếng rít như tiếng gà gáy, mặt đỏ bầm hoặc tím tái, thậm chí ngưng thở. Nhiều trẻ phải thở máy, lọc máu, dùng tim phổi nhân tạo (ECMO) để duy trì sự sống.

Nếu không điều trị đúng và kịp thời, ho gà có thể gây suy hô hấp, viêm phổi, tổn thương não do thiếu oxy, tăng áp động mạch phổi, thậm chí tử vong.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Điểm chung ở hầu hết các ca mắc ho gà nặng là: trẻ chưa tiêm vaccine hoặc tiêm không đầy đủ. Một số trường hợp, trẻ mắc bệnh khi còn quá nhỏ, chưa đến tuổi tiêm mũi đầu tiên.

Do đó, việc tiêm vaccine phòng ho gà cho phụ nữ mang thai trong 3 tháng giữa hoặc cuối thai kỳ là đặc biệt quan trọng. Đây là cách duy nhất để truyền miễn dịch thụ động từ mẹ sang con – bảo vệ trẻ trong giai đoạn sơ sinh.

Song song đó, phụ huynh cần đảm bảo trẻ tiêm đủ và đúng lịch vaccine 5 trong 1 theo chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Nếu trẻ xuất hiện ho kéo dài, ho theo cơn, có tiếng rít, khò khè, sốt nhẹ không dứt – phụ huynh cần lập tức đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán phân biệt với viêm đường hô hấp thông thường. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc hoặc dùng lại đơn thuốc cũ.

Bác sĩ khuyến cáo, bên cạnh tiêm chủng, việc giữ gìn vệ sinh cá nhân, đeo khẩu trang khi tiếp xúc người bệnh và tránh đưa trẻ đến nơi đông người là những biện pháp dự phòng không đặc hiệu nhưng rất cần thiết trong bối cảnh bệnh có nguy cơ lan rộng.

Ho gà không phải là căn bệnh mới, nhưng đang quay trở lại với hình thái nguy hiểm hơn khi gặp đối tượng “trống miễn dịch”. Sự chủ quan của người lớn đôi khi phải đánh đổi bằng sinh mạng của trẻ nhỏ.