Rất nhiều người bệnh không biết tình trạng viêm gan của mình

Bệnh viêm gan đã trở thành nguyên nhân gây tử vong cao thứ 3 ở Việt Nam. Tuy nhiên, cho đến nay có rất nhiều người dân chủ quan với nhưng căn bệnh liên quan đến gan. Phần lớn là do không nắm được tình trạng của bệnh cũng như triệu chứng, mức độ nguy hiểm của từng giai đoạn để kịp thời điều trị và cứu chữa. Do đó, dẫn đến những hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Đây cũng là vấn đề được GS. Nguyễn Văn Kính (Giám đốc Bệnh viện bệnh Nhiệt đới Trung ương) đề cập đến trong bài thuyết trình về tình hình viêm gan vi rút và các đáp ứng của người Việt Nam trong những năm qua.

Qua đó, GS. Nguyễn Văn Kính nhấn mạnh, căn bệnh này đang trở thành gánh nặng cho xã hội khi số người mắc ngày càng nhiều mà không biết cách nhận biết. Chỉ khi tình trạng đã quá nguy hiểm, bước vào giai đoạn cuối thì người bệnh mới đến bệnh viện chữa trị. Khi đó bệnh đã phát triển thành viêm gan, xơ gan, thậm chí ung thư gan. Đây là điều rất đáng tiếc.

GS. Nguyễn Văn Kính cho biết, khi bị nhiễm virus viêm gan, người bệnh có thể bị tiến triển nhanh tới viêm gan cấp và suy gan, có thể viêm mạn tính và dẫn đến xơ gan, ung thư gan. Đáng chú ý, bệnh viêm gan virus thường diễn biến thầm lặng, có tới 90% người nhiễm không biết về tình trạng nhiễm virus của bản thân.

Theo số liệu của Bộ Y tế, mỗi năm Việt Nam ghi nhận khoảng hơn 10 triệu ca nhiễm virus viêm gan B và C. Có 8 triệu người đang trong tình trạng viêm gan, xơ gan hoặc ung thư gan. Và trong số đó, có 22.000 người tử vong vì ung thư gan. Đây là một con số khiến các tổ chức và cơ sở y tế phải "đau đầu" trong việc xử lý và điều trị. Nhiều bệnh nhân, khi được điều trị gan đã khỏi nhưng khi về đời thường sinh hoạt vẫn giữ thói quen, nề nếp cũ như uống rượu bia, ăn nhiều chất béo, ngọt, lười vận động... Điều này chính là thủ phạm, một lần nữa lại tàn phá gan người bệnh một cách nhanh chóng.

"Đây chính là khó khăn trong công tác điều trị bệnh gan tại Việt Nam. Ngoài ra một nguyên nhân cũng ít người chú ý là việc sử dụng thuốc dài ngày; Người gầy, suy dinh dưỡng cũng dễ dẫn đến gan nhiễm mỡ và các bệnh lý về gan. Cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến rất nhiều người chủ quan coi những triệu chứng mệt mỏi, chán ăn là điều bình thường và không đi khám sức khỏe định kỳ. Theo đó, chức năng gan càng ngày suy giảm và dẫn đến viêm gan khi nào không hay" GS.Nguyễn Văn Kính cho biết thêm về thực trạng bệnh viêm gan tại Việt Nam

Bệnh viêm gan vi rút C và những bất cập trong khám và điều trị

Đứng trước thực trạng như trên, GS. Nguyễn Văn Kính tiếp tục lý giải tại sao Việt Nam lại có số người tử vong do các bệnh về gan lại cao như vậy. Bởi hàng loạt các bất cập kéo theo như: Việc chẩn đoán và điều trị vẫn còn tập trung quá nhiều ở tuyến trung ương và khu vực. Gía thành  thuốc DAAs trong điều trị viêm gan vi rút C còn cao so với khả năng chi trả của người bệnh. Đặc biệt là nhóm có tỷ lệ mắc viêm gan vi rút C cao như IDUs, HIV.

Ngoài ra những thuốc có trong danh mục thuốc được bảo hiểm y tế thanh toán thì tỷ lệ thanh toán còn thấp (50%), nhưng hầu hết cũng chưa được triển khai tại các tỉnh. Không những thế, năng lực cán bộ y tế về điều trị viêm gan vi rút C còn chưa đồng đều. Ở các tuyến tỉnh, đặc biệt tuyến huyện còn tương đối hạn chế.

Theo đó, đi từ kết quả dự án phối hợp giữa CHAI (chương trình viêm gan toàn cầu) về tăng cường chẩn đoán và điều trị viêm gan C tại Việt Nam; Và những chia sẻ của BS. Nguyễn Thị Thu Trang - Giám đốc Trung tâm y tế Nam Từ Liêm, Hà Nội về triển khai chuẩn đoán, điều trị viêm gan C tại cơ sở tuyến quận, huyện Hà Nội; Theo kết quả điều tra ban đầu năm 2019 của Cục Y tế Dự phòng và US CDC cho biết, tỷ lệ anti-HCV dương tính:1,8%2; Tỷ lệ kháng nguyên lõi HCV (HCVcAg): 1,0%2; Tỷ lệ anti-HCV dương tinh ở người tiêm chích ma túy: 50-70%1; Tỷ lệ anti-HCV dương tinh ở người nhiễm HIV: 26-44%1... Đây đều là những con số cảnh báo nguy cơ mắc mới cũng như tử vong do viêm gan C trong tương lai sẽ tăng nếu không có biện pháp cụ thể và thiết thực.

GS. Nguyễn Văn Kính khuyến nghị, trong thời gian tới Việt Nam cần tích cực hơn nữa trong việc tăng cường tiếp cận chuẩn đoán và điều trị viêm gan vi rút C, bởi đây là căn bệnh tiềm ẩn nguy cơ tử vong cao mà người bệnh thường thờ ơ, khó nắm bắt bệnh.

Từ đây, GS. Nguyễn Văn Kính đề xuất các kế hoạch mang tính dài hạn như: Hành động quốc gia loại trừ VGB, HIV và giang mai từ mẹ sang con. Theo đó sẽ có hướng dẫn quốc gia về chẩn đoán và điều trị VGB, VGC, hướng dẫn kỹ thuật dự phòng lây truyền VGB, HIV và giang mai từ mẹ sang con. Tại nơi đây, sẽ có các giám sát viêm gan tại bệnh viện và cộng đồng.

Trong công tác tiếp cận chẩn đoán, điều trị: Đối với người bệnh cần có những chính sách tri trả qua bảo hiểm y tế về các danh mục xét nghiệm chẩn đoán, theo dõi điều trị, thuốc điều trị viêm gan B, C tại bệnh viện. Đối với cán bộ y tế, cần xây dưng các tài liệu đào tạo liên tục, công cụ hỗ trợ cán bộ y tế để thực hiện chẩn đoán, điều trị viêm gan tại tuyến tỉnh, huyện. Thường xuyên, tổ chức các khóa tập huấn trực tiếp, trực tuyến về chẩn đoán và điều trị viêm gan B, C hoặc lồng ghép các chương trình tập huấn khác. Tăng cường hỗ trợ, giám sát kỹ thuật từ tuyến trên đến tuyến dưới.

Ngoài ra, GS. Nguyễn Văn Kính cũng nhấn mạnh việc huy động nguồn lực từ các tổ chức quốc tế để xây dựng chính sách, triển khai các chương trình hỗ trợ chẩn đoán, điều trị: WHO, CDC, CHAI, ANRS, Path, MDM, để đem lại nhiều lợi ích cho người dân trong việc khám chữa bệnh.

Cuối cùng, một biện pháp được GS. Nguyễn Văn Kính cho là then chốt và quyết định đẩy lùi, hạn chế tối đa các bệnh viêm gan vi rút C cho người dân là việc đẩy mạnh thông tin, giáo dục, truyền thông và  tăng cường nhận thức của cộng đồng về viêm gan để người dân có thể tự nhận biết, phòng tránh và đến cơ sở y tế khám, chữa bệnh kịp thời. Nhằm giảm thiểu những biến chứng đáng tiếc xảy ra cho người bệnh.

Lương Minh