Côn trùng - thú cưng 'quốc dân' của người Nhật

Văn hóa Nhật Bản từ lâu đã gắn bó mật thiết với các loài côn trùng, từ những trang văn cổ như Truyện kể Genji thời Heian, đến các bộ manga, anime hiện đại như Mushishi, nơi côn trùng được khắc họa như những sinh vật siêu nhiên kỳ bí. Người Nhật yêu cái chớp sáng của đom đóm trong vườn đêm hè, hay tiếng dế rả rích trong lồng tre bên hiên nhà.

Tại các cửa hàng, người ta có thể mua loại thạch đặc biệt dành riêng cho côn trùng, bên cạnh những món đơn giản như dưa hấu. Một số loài hiếm được bán với giá lên đến 20.000 yên (khoảng 3,5 triệu đồng). Đối với nhiều người, côn trùng không chỉ là thú cưng, mà là bạn đồng hành – được nuôi, quan sát, yêu quý và chăm sóc như một phần tự nhiên của cuộc sống thường ngày.

Ở Nhật Bản, đam mê côn trùng không bị giới hạn trong phòng thí nghiệm của các nhà côn trùng học. Một số người nổi tiếng thậm chí còn khoe thú vui bắt côn trùng như một thú chơi thanh tao, chẳng khác gì giới siêu giàu khoe du thuyền hay bộ gậy golf.

“Chúng rất nhỏ bé. Nhưng nếu bạn chịu quan sát và nghiên cứu, sẽ luôn phát hiện ra điều mới mẻ”, giáo sư Munetoshi Maruyama, nhà khoa học thuộc Đại học Kyushu, chia sẻ. Ông là người đã phát hiện ra hơn 250 loài côn trùng mới và vẫn cho rằng con số này còn quá ít so với hơn 1,2 triệu loài đã được biết đến. “Hình dáng và cấu tạo của chúng thực sự đẹp”, ông nói.

Điểm khác biệt của Nhật Bản so với nhiều quốc gia phương Tây là trẻ em được khuyến khích tiếp xúc với côn trùng từ rất sớm. Có sách thiếu nhi, có lớp học, có cả các chuyến dã ngoại bắt côn trùng. “Bạn có thể mua lưới bắt côn trùng ngay tại cửa hàng tiện lợi”, Maruyama cười. “Côn trùng chính là cánh cổng bước vào thế giới khoa học”.

Quá trình biến hóa, từ ấu trùng thành bướm, khiến việc nuôi côn trùng càng hấp dẫn, vì trẻ em có thể theo dõi trọn vẹn một vòng đời. Ngoài ra, việc quan sát côn trùng còn giúp nghiên cứu các tác động của biến đổi khí hậu, hay hiểu hơn về trí thông minh tập thể của “côn trùng xã hội” như ong và kiến – loài có khả năng ghi nhớ đường đi, giao tiếp hiệu quả và xây tổ cực kỳ phức tạp.

Không có côn trùng, con người cũng không thể sống sót. Chúng thụ phấn cho cây, là mắt xích trong chuỗi thức ăn, giữ vai trò thiết yếu trong hệ sinh thái.

Niềm đam mê này được thể hiện rõ ràng tại một sự kiện mang tên “Triển lãm côn trùng vĩ đại” sẽ diễn ra cuối tháng này tại Tokyo Sky Tree. Tại đây, trẻ em có thể chạm tay vào những chú bọ cánh cứng sống trong lồng kính và cảm nhận sự mềm mại bất ngờ dưới lớp cánh rắn chắc.

Toyoji Suzuki, thành viên ban tổ chức, cho biết: “Chúng tôi muốn trẻ cảm nhận được sự phấn khích khi tiếp xúc thật sự với côn trùng. Điều đó có lợi cho não bộ của trẻ nhỏ”. Ông còn khuyến khích cả người lớn tham gia, chạm tay vào phần dưới sừng và cánh của bọ để cảm nhận sự mịn màng không ngờ.