Công tác định giá đất được xem là ‘điểm nghẽn’ lớn, cần tháo gỡ kịp thời

Ngày 19/11, tại phiên thảo luận tổ, góp ý cho Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, đại biểu Quốc hội Trần Văn Khải (Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) cho rằng, sau hơn 1 năm thực thi Luật Đất đai 2024, nhiều khó khăn, vướng mắc đã nảy sinh. Đặc biệt, công tác định giá đất được xem là “điểm nghẽn” lớn cần tháo gỡ kịp thời. Việc Quốc hội ban hành Nghị quyết với những cơ chế, chính sách mới về định giá đất là rất cần thiết, đáp ứng đúng yêu cầu thực tiễn.

Đại biểu Trần Văn Khải nêu thực tiễn tại Ninh Bình, đó là công tác định giá đất thời gian qua bộc lộ nhiều bất cập. Giá đất do Nhà nước quy định thường chưa sát giá thị trường. Hệ quả là tiền bồi thường cho người dân thấp, dẫn đến khiếu nại kéo dài, trong khi ngân sách Nhà nước thất thu do giá đất thấp hơn thực tế.

“Nhiều dự án trên địa bàn tỉnh bị chậm giải phóng mặt bằng vì người dân không đồng thuận với giá bồi thường thấp. Chính quyền địa phương cũng lúng túng giữa hai mức giá (giá Nhà nước và giá thị trường), dễ phát sinh tiêu cực hoặc tham nhũng trong định giá đất”, đại biểu Trần Văn Khải nêu vấn đề.

Ngoài ra, doanh nghiệp phản ánh việc đền bù giải tỏa mặt bằng rất nan giải do giá đất Nhà nước quá thấp so với giá thỏa thuận. Họ phải bù thêm ngoài phương án bồi thường chính thức để người dân chấp nhận, làm đội vốn đầu tư, giảm hiệu quả dự án. Ngược lại, nếu áp giá Nhà nước, người dân thiệt thòi sẽ khiếu kiện, khiếu nại, dự án đình trệ.

Vì vậy, đại biểu kỳ vọng, dự thảo Nghị quyết với những quy định mới về định giá đất sẽ tháo gỡ đáng kể các vướng mắc nêu trên. Bảng giá đất sát thị trường hơn giúp tăng thu ngân sách; đồng thời người dân được bồi thường thỏa đáng hơn, giảm bức xúc và ổn định đời sống sau thu hồi đất. Doanh nghiệp cũng hưởng lợi khi quy trình tính giá đất nhanh gọn, minh bạch, có thể dự toán chi phí đất đai rõ ràng, tránh rủi ro “ngòi nổ” khi triển khai dự án. Thị trường bất động sản về lâu dài sẽ minh bạch, công bằng hơn khi giá đất tiệm cận giá trị thực, loại bỏ dần cơ chế “xin-cho” và đầu cơ trục lợi trên chênh lệch địa tô.

Cùng đóng góp ý kiến cho dự thảo Nghị quyết, Đại biểu Trần Thị Hồng Thanh (Đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) nêu một số khó khăn, vướng mắc trong quá trình thi hành Luật Đất đai ở các địa phương về các quy định pháp luật đã được ban hành đối với pháp luật về đầu tư, đất đai, đấu thầu. Đại biểu cho rằng, để phát huy tối đa hiệu quả sử dụng đất đối với quỹ đất sạch (quy định tại khoản 1 Điều 217 Luật Đất đai) trong việc quản lý thu hút đầu tư theo quy hoạch được phê duyệt nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn, đồng thời tháo gỡ khó khăn trong việc thu hút đầu tư đối với các dự án phát triển y tế, giáo dục, sản xuất kinh doanh,…(thuê đất trả tiến hàng năm) cần bổ sung trường hợp đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất đối với dự án đầu tư có sử dụng đất thuộc trường hợp Nhà nước cho thuê đất, thu tiền thuê đất hằng năm đối với quỹ đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước được giao quản lý.

Theo đại biểu, việc sửa đổi này nhằm khắc phục tình trạng một số khu vực đất do Nhà nước quản lý đã được quy hoạch vào dự án cho thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm, mà nhà đầu tư cũng có nhu cầu thuê đất trả tiền hằng năm, tuy nhiên chưa có quy định xử lý trường hợp này. Đồng thời, để khai thác có hiệu quả quỹ đất này thông qua việc lựa chọn nhà đầu tư đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Cụ thể, đối với Luật Đất đai 2024, đại biểu đề nghị Quốc hội sớm xem xét, sửa đổi bổ sung quy định đối với trường hợp Dự án sử dụng đất từ quỹ đất do cơ quan, tổ chức của nhà nước quản lý quy định tại khoản 1 Điều 217 của Luật Đất đai thuộc trường hợp thuê đất thu tiền thuê đất hàng năm thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo quy định.

Đối với dự thảo Nghị quyết quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai, đại biểu Trần Thị Hồng Thanh đề nghị bổ sung khoản 9 vào sau khoản 8 Điều 4 như sau: “Đối với dự án đầu tư thuộc lĩnh vực giáo dục, y tế, văn hóa, thể thao, môi trường sử dụng đất từ quỹ đất do cơ quan, tổ chức của nhà nước quản lý quy định tại khoản 1 Điều 217 của Luật Đất đai mà cho thuê đất thu tiền thuê đất hằng năm thực hiện đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư.

Đối với dự án đầu tư đang sử dụng quỹ đất thuộc trường hợp Nhà nước cho thuê đất hằng năm từ quỹ đất do cơ quan, tổ chức của Nhà nước được giao quản lý thì không được chuyển sang hình thức thuê đất trả tiền thuê đất một lần cho cả thời gian thuê”.