Đại dịch làm tê liệt nền kinh tế

Chính phủ Myanmar cần cung cấp hỗ trợ tài chính khẩn cấp cho hàng chục triệu người nghèo và gia đình lao động đang bị ảnh hưởng nặng nề bởi suy thoái kinh tế COVID-19.

Myanmar cũng nên sử dụng cuộc khủng hoảng liên quan đến đại dịch như một cơ hội để chuyển đổi nền kinh tế khỏi chủ nghĩa tư bản thân hữu trong 30 năm qua và hướng tới một tương lai công bằng hơn, công nghiệp hóa và xanh hơn. Đạt được sự chuyển đổi kinh tế này là chìa khóa để tăng cường triển vọng cho hòa bình và dân chủ. 

Kể từ tháng 3, chính phủ Myanmar đã nỗ lực để bảo vệ người dân khỏi đại dịch COVID-19. Cho đến gần đây, sự lây lan của virus Corona đã rất thấp. Mặc dù một ổ dịch tập trung ở Yangon, nhưng tổng số ca nhiễm bệnh vẫn tương đối thấp, với khoảng 30.000 trường hợp được xác nhận và 700 ca tử vong tính đến ngày 14 tháng 10, trong tổng dân số 55 triệu người.

Chủ nghĩa tư bản thân hữu, còn gọi là tư bản thân tộc, tư bản lợi ích nhóm, hay đôi khi doanh nghiệp sân sau, là thuật ngữ dùng để miêu tả nền kinh tế dựa trên mối quan hệ khăng khít giữa doanh nghiệp và chính phủ.( Wikipedia)

Tuy nhiên, nền kinh tế đang trong tình trạng khó khăn. Sự gián đoạn thương mại, đặc biệt là với Trung Quốc, sự sụp đổ của ngành du lịch, xuất khẩu hàng may mặc và lượng tiền gửi về từ hàng triệu lao động nhập cư đã tàn phá thu nhập của các hộ gia đình.

Một đợt phong toả đầu tiên vào tháng 4 đã khiến hàng triệu lao động phi chính thức - hoàn toàn phụ thuộc vào tiền lương hàng ngày - không có việc làm. Ngày nay, với các biện pháp hạn chế mới được áp dụng, phần lớn người dân ở Yangon đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng, chỉ đơn giản là nuôi sống bản thân và gia đình của họ.

Vào tháng 5, các Bộ trưởng Myanmar nói với quốc hội rằng có thể cần tới 5% tổng sản phẩm quốc nội, khoảng 3,5 tỷ đô la, cho chi tiêu bổ sung. Kể từ đó, hơn 1 tỷ đô la đã được cung cấp từ các phần khác của ngân sách chính phủ, và các tổ chức tài chính quốc tế đã đóng góp thêm gần 1 tỷ đô la.

Thâm hụt tài khóa cũng như mức nợ chính phủ nước ngoài và trong nước của Myanmar ở mức thấp. Nhưng kể từ tháng Tư, các gia đình nghèo đã nhận được tối đa hai khoản trợ cấp tiền mặt khoảng 15 đô la/mỗi khoản và một gói thực phẩm. Một số doanh nghiệp đã nhận được các khoản vay từ quỹ chính phủ, nhưng tổng số tiền này chỉ khoảng 150 triệu USD.

Không dễ để chính phủ tung ra những khoản chi tiêu lớn. Cơ chế giải ngân còn yếu và có những lo ngại chính đáng rằng tiền có thể rơi vào túi sai đối tượng, mục đích.

Điều Myanmar cần là kinh doanh trở lại như bình thường. Đây là một đất nước có lịch sử phát triển chậm. Nền kinh tế thuộc địa hầu như chỉ dựa vào xuất khẩu các mặt hàng chính và bóc lột lao động nhập khẩu của Ấn Độ. Sau khi độc lập vào năm 1948, Myanmar rơi vào cuộc nội chiến và sự cô lập quốc tế.

Năm 1988, một chính quyền quân sự đã mở ra một kỷ nguyên mới của chủ nghĩa tư bản, gắn liền với bối cảnh các tổ chức vũ trang đối thủ của Myanmar và cuộc cách mạng công nghiệp khổng lồ của Trung Quốc bên cạnh. Các thị trường mới đã thúc đẩy việc tịch thu đất đai, suy thoái môi trường và sự di dời của các dân tộc thiểu số, tạo ra một xã hội bất bình đẳng nhất kể từ thời thuộc địa.

Các cuộc cải cách kể từ năm 2011 đã làm giảm bớt một số khía cạnh tồi tệ nhất của chủ nghĩa tư bản Myanmar, nhưng tăng trưởng phần lớn là kết quả của các lực lượng bên ngoài, bao gồm việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của phương Tây và nhu cầu lao động phổ thông của Myanmar ở nước ngoài. Bất bình đẳng ngày càng sâu sắc.

Cải tổ là động lực để Myanmar cất cánh

Có rất ít nghi ngờ rằng cuộc bầu cử vào tháng 11 sẽ thuộc về bà Aung San Suu Kyi và Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (hoặc NLD) do bà cầm quyền. Chính trị ở Myanmar chủ yếu dựa vào lòng tin và đa số nói tiếng Miến Điện không tin tưởng nhân vật chính trị nào hơn Suu Kyi.

Các cộng đồng thiểu số có thể bỏ phiếu cho các đảng dựa trên sắc tộc của riêng họ, nhưng điều này có thể có ít tác động tổng thể do sự pha trộn sắc tộc ở hầu hết các khu vực bầu cử trong hệ thống bầu cử trước sau như một của Myanmar.

Nỗi đau kinh tế to lớn và sự lo lắng mà người dân thường phải đối mặt vẫn chưa được phản ánh trong chính trường Myanmar. Nhưng trong những năm tới, các lực lượng xã hội định hình thế hệ tiếp theo sẽ xuất hiện trước mắt. Kịch bản mặc định là cộng đồng thiểu số và đa số Phật tử nói tiếng Miến Điện nghèo khổ sẽ chống lại nhau, xung quanh các vấn đề về bản sắc, thay vì tập hợp lại với nhau xung quanh một tầm nhìn về sự thịnh vượng chung.

Điều cần thiết là một cách tiếp cận chiến lược hơn để phát triển. Myanmar có tiềm năng to lớn, đặc biệt là nhờ vị trí địa lý ở trung tâm châu Á. Nhận thấy tiềm năng này sẽ đòi hỏi huy động lớn vốn trong nước và đầu tư nước ngoài cho cơ sở hạ tầng y tế, giáo dục, giao thông và năng lượng xanh, xung quanh một tầm nhìn rõ ràng về một Myanmar công nghiệp hóa, đô thị hóa.

Điều này có nghĩa là tập trung lại sự phát triển từ tăng trưởng GDP sang nâng cao năng lực thể chế quốc gia, cả chính phủ và tư nhân, bao gồm cả trong sản xuất, nghiên cứu và đổi mới. Nó cũng có nghĩa là cải cách các bộ máy hành chính để phục vụ chương trình phát triển, và khai thác thị trường vào một chiến lược vì một xã hội công bằng hơn và bình đẳng hơn.

Sự phát triển có lợi cho tất cả mọi người, kể cả những người nghèo nhất và dễ bị tổn thương nhất, có thể là sợi dây kết nối một quốc gia bị tổn thương bởi bảy thập kỷ xung đột vũ trang và vẫn còn bị chia cắt bởi sự chia rẽ sắc tộc.

Bước đầu tiên phải là viện trợ tài chính trực tiếp cho người nghèo. Nhưng thế giới hậu đại dịch sẽ được làm lại hoàn toàn bằng công nghệ mới, biến đổi khí hậu và địa chính trị đang chuyển dịch.

Myanmar có khả năng huy động hàng tỷ đô la sức mạnh tài khóa và tiền tệ cho đến nay chưa được sử dụng, cùng với hàng tỷ đô la vay nước ngoài, để khởi động các sáng kiến ​​mới đầy tham vọng nhằm tạo việc làm, phát triển năng lực thể chế và định hình lại nền kinh tế. Không có thời gian để quốc gia này lãng phí nữa.