Mùa thu hoạch củ ấu ở Phú Thọ

Từ nhiều năm nay, cây ấu được người dân Hạ Hòa (Phú Thọ) đưa vào trồng trên diện tích ruộng trũng, khó có thể cấy lúa. Tận dụng lượng nước dồi dào từ sông Thao chảy vào mang theo lượng lớn phù sa nên tạo nguồn dinh dưỡng tốt cho ấu phát triển, người dân đã duy trì giống và trồng đúng vụ.

Cây ấu hay còn gọi là ấu trụi, ấu nước, là loài thích nghi với ao đầm và những chân ruộng có nước quanh năm thường được trồng từ tháng 2 và bắt đầu cho thu hoạch vào cuối tháng 6 (Âm lịch). Loài cây này thường được trồng trên các vùng đầm lầy hoặc ao hồ có mực nước sâu từ 0,5 - 2m. 

Theo người dân, hầu hết các diện tích ấu được trồng rất ít khi bị mất mùa bởi ấu dễ trồng, dễ chăm, lại thích hợp với đất nơi đây.

“Cây ấu rất dễ trồng nhưng nếu muốn ấu có nhiều củ cần phải dày công chăm sóc ngay từ khi gieo trồng. Để ấu giống lên mầm, bén rễ, phải trải qua khâu dọn dẹp ruộng đất, sau khi gieo giống phải rút nước và để săm sắp, đợi khi ấu mọc thành cây người trồng ấu mới dẫn nước về tạo cho ấu phát triển. Hơn nữa, cây ấu có thời gian sinh trưởng và phát triển khá dài”, chị Nguyễn Thị Hoa (39 tuổi, xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ) cho biết.

Quá trình trồng và chăm sóc ấu tuy đơn giản hơn so với các loại hoa màu khác nhưng nếu không biết kỹ thuật hay đặc tính sinh học của cây ấu sẽ khó lòng thu được củ ấu khi mùa vụ đến.

Cũng theo chị Hoa, để hái ấu phải dùng thuyền nan chèo đi thu lượm. Đặc biệt, người hái ấu cần phải đi theo một hàng thẳng để đảm bảo củ không bị bỏ sót và dễ lên giống mới.

Hơn nữa, nếu hái không kịp, củ ấu già sẽ rụng và chìm xuống bùn. Khi đó, nông dân lại phải đeo ủng cao su đến ngang người để mò ấu. Gai ấu sắc nhọn, nếu mò không cẩn thận có thể bị đâm vào chân.

Được mùa, được giá

Trong những năm gần đây, cây ấu được nhiều hộ gia đình tại xã Hiền Lương, huyện Hạ Hòa, tỉnh Phú Thọ đầu tư trồng và mang lại thu nhập cao cho người nông dân vùng này. Hằng năm, cứ cuối thu, chớm đông là mùa ấu chín, thời điểm này, người dân bắt đầu xuống đồng hái ấu.

Gắn bó với nghề 5 năm nay, ông Lê Văn Nhàn (52 tuổi, xã Hiền Lương, Hạ Hòa, Phú Thọ cho biết, khoảng vài năm nay, củ ấu có giá trị kinh tế cao nên được bà con trồng nhiều hơn.

“Tuy công việc hái ấu khá vất vả vì phải ngồi thuyền cả ngày, bàn tay thường xuyên phải ngâm trong bùn sâu nhưng ấu được giá lại được mùa khiến bà con phấn khởi thu hoạch từ sớm tới tối mịt”, ông Nhàn chia sẻ.

Được biết, những năm trước đây, ấu tuy được mùa nhưng bán ra không được giá cao, chỉ dao động từ 8.000 - 12.000 đồng. Thế nhưng, giá bán ấu năm nay tăng vọt, từ 18.000 - 20.000 đồng/kg. Mỗi sào ấu mang lại thu nhập từ 3,5 đến 4 triệu đồng cho các hộ nông dân.

Với thân đốt, lá mọc so le nổi trên mặt nước, hình tròn, mép có răng cưa thưa, sức vươn khá tốt. ấu Hạ Hòa chỉ nhỏ bằng đầu ngón tay cái nhưng ăn bùi và thơm. Khi ăn, rửa sạch đem luộc kỹ và chỉ cần bóp mạnh vỏ tự vỡ là đến lớp ruột trắng, chắc giống như nhân hạt lạc.

Bài và ảnh: Quỳnh Anh