Chiều 23/10, Quốc hội thảo luận một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Di sản văn hóa (sửa đổi).

Cần chọn lọc có trọng tâm, trọng điểm các chính sách và chọn lọc đối tượng thụ hưởng chính sách

Tại thảo luận, góp ý về chính sách của Nhà nước về di sản văn hóa, đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tỉnh Đồng Tháp đồng tình và đánh giá cao UBTVQH, Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cũng như Ban soạn thảo đã tiếp thu ý kiến tham gia đóng góp của các ĐBQH trong quản lý nhà nước về lĩnh vực văn hóa. Các chính sách của Nhà nước về di sản văn hóa được quy định rất rành mạch, cụ thể tại Điều 7, Điều 19, Điều 81, Điều 85, Điều 90…

Tuy nhiên, đại biểu đặc biệt quan tâm đến văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số, nhất là tiếng nói và chữ viết. Đại biểu Phạm Văn Hòa cho rằng, tiếng nói và chữ viết của đồng bào dân tộc thiểu số là di sản rất đặc biệt, đề nghị cần phải quan tâm bảo tồn, giữ gìn và phát huy. 

Bên cạnh đó, đại biểu Phạm Văn Hòa nhận thấy, thực tế thời gian qua có tình trạng di vật, bảo vật quốc gia đặc biệt quan trọng nhưng bị thất thoát, mất mát, thậm chí mua bán ra nước ngoài. Đây là vấn đề nhức nhối và thực tiễn đặt ra trong thời gian qua, do vậy, đại biểu đề nghị trong dự thảo Luật không quy định cụ thể nhưng Nghị định của Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cần quy định cụ thể để tổ chức thực hiện cho tốt.

Tham gia thảo luận cũng liên quan đến chính sách của Nhà nước đối với di sản văn hóa tại Điều 7, đại biểu Đào Chí Nghĩa - Đoàn ĐBQH Tp. Cần Thơ cho biết, các chế chính sách của nhà nước về di sản văn hóa đã được xác lập rõ; Tuy nhiên, qua rà soát dự thảo luận, vẫn còn các quy định về chính sách di sản văn hóa rải rác ở các điều.

Đại biểu Đào Chí Nghĩa đề nghị cơ quan soạn thảo rà soát các nội dung về chính sách của nhà nước về di sản trong dự thảo luật vào Điều 7 của dự thảo luật. Đồng thời, cần chọn lọc có trọng tâm, trọng điểm các chính sách và chọn lọc đối tượng thụ hưởng chính sách, tránh quy định dàn trải, dẫn đến việc thực hiện không hiệu quả.

Trong đó, đại biểu đề nghị quan tâm đến chính sách đầu tư của Nhà nước về chính sách xã hội hóa, nhất là đối với doanh nghiệp ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số trong công tác quản lý về di sản văn hóa để bảo đảm phù hợp với sự phát triển của đất nước. 

Xem xét thấu đáo và cân nhắc việc thành lập Quỹ bảo tồn di sản văn hóa

Một nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm là việc thành lập Quỹ bảo tồn di sản văn hóa.

Tham gia thảo luận, đại biểu, Thượng tọa Thích Đức Thiện - Đoàn ĐBQH tỉnh Điện Biên bày tỏ ủng hộ việc thành lập Quỹ bảo tồn di sản văn hóa.

Đại biểu Thích Đức Thiện cho biết, theo thống kê, cả nước ta hiện có hơn 40.000 di tích, hơn 70.000 di sản văn hóa phi vật thể, 15 di sản văn hóa được UNESCO ghi danh và 9 di sản tư liệu… Tuy nhiên, thực tế cho thấy nguồn kinh phí hỗ trợ cho công tác bảo tồn, tu bổ, tôn tạo di tích ở nước ta còn rất thấp so với yêu cầu thực tế.

Trong khi đó, nhiều di tích, di sản văn hóa đang bị xuống cấp, mai một do thiếu kinh phí duy trì. Ví dụ như di tích Đồng Dương ở Quảng Nam đang trong tình trạng khẩn cấp và cần nguồn lực để khôi phục…

Do đó, đại biểu, Thượng tọa Thích Đức Thiện cho rằng, việc thành lập Quỹ bảo tồn di sản văn hóa là rất cần thiết, để hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động bảo tồn, tu bổ, phục hồi di sản văn hóa mà ngân sách nhà nước chưa thể đáp ứng được. Quỹ sẽ góp phần bảo vệ, phát huy các giá trị di sản văn hóa, vốn là nguồn lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế -xã hội đất nước. 

Để Quỹ bảo tồn di sản văn hóa hoạt động hiệu quả, đại biểu, Thượng tọa Thích Đức Thiện cho rằng, cần có các cơ chế, chính sách đặc thù như miễn giảm thuế, phí cho các tổ chức, cá nhân tham gia đóng góp cho Quỹ, nhằm thu hút nguồn lực xã hội hóa cho hoạt động của Quỹ.

Bên cạnh đó, quá trình quản lý, điều hành và sử dụng Quỹ cần đảm bảo rõ ràng, công khai, minh bạch, để tạo niềm tin cho các nhà tài trợ; Quỹ cần phối hợp chặt chẽ với Hội đồng Di sản văn hóa quốc gia, các chuyên gia trong việc thực hiện quy trình trùng tu, tôn tạo, bảo đảm tối đa các giá trị gốc của di tích.

Đồng thời, đại biểu Thích Đức Thiện cũng đề xuất mở rộng thẩm quyền thành lập Quỹ cho các tổ chức tôn giáo đã được Nhà nước công nhận, nhằm tạo nguồn lực đa dạng, hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thực tiễn đặt ra cho công tác bảo tồn di sản văn hóa.

Góp ý tại thảo luận, đại biểu Mai Văn Hải - Đoàn ĐBQH tỉnh Thanh Hóa đề nghị cân nhắc kỹ quy định Quỹ bảo tồn di sản văn hóa tại địa phương. Bởi việc hình thành quỹ ở địa phương, không phải tỉnh nào cũng có thể thành lập, nên quy định thành lập Quỹ ở trung ương do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thành lập và quản lý quỹ. 

Phát biểu tranh luận, đại biểu Phạm Thúy Chinh - Đoàn ĐBQH tỉnh Hà Giang cho rằng, việc thành lập Quỹ bảo tồn di sản văn hóa đặt ra từ yêu cầu thực tiễn, tuy nhiên điều này cũng sẽ dẫn đến nhiều rủi ro như: Phân tán về nguồn lực của NSNN; Không đảm bảo nguyên tắc là một tài liệu duy nhất về NSNN; khó khăn khi triển khai tổ chức thực hiện.

“Tôi cho rằng, khi nguồn lực của chúng ta không được thể hiện một cách rõ ràng thì sẽ rất khó để tổ chức được thực hiện, đặc biệt là đối với các địa phương, việc thành lập, duy trì và quản lý vận hành các quỹ này sẽ vô cùng khó khăn”, đại biểu Chinh nêu quan điểm.

Do đó, đại biểu Phạm Thúy Chinh đề nghị nội dung này cần được xem xét thấu đáo và cân nhắc việc thành lập Quỹ.