Đại dịch Covid-19 phát sinh nhiều vụ án hình sự mới

Báo cáo công tác của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao tại kỳ họp Thứ 9, Quốc hội khóa XIV cho biết, trong sáu tháng qua, số vụ án hình sự được khởi tố tăng so với cùng kỳ và diễn biến phức tạp.

Cơ quan chức năng khởi tố 39.603 vụ án, tăng 2,9%. Trong đó, số vụ án về trật tự xã hội, ma túy, tham nhũng tiếp tục tăng, cụ thể: Khởi tố 12.013 vụ/28.160 bị can về tội phạm trật tự xã hội (tăng 9,8%), xảy ra nhiều vụ giết người có tính chất rất côn đồ, manh động, một số vụ án liên quan đến các tổ chức tội phạm quốc tế, nhiều đối tượng gây án là người nước ngoài; nhiều vụ chống người thi hành nhiệm vụ phòng, chống dịch bệnh gây bức xúc dư luận.

Khởi tố 10.945 vụ/13.665 bị can về tội phạm ma túy (tăng 6,9%), tiếp tục phát hiện, bắt giữ nhiều vụ vận chuyển trái phép ma túy tổng hợp với số lượng đặc biệt lớn. Khởi tố 160 vụ/429 bị can về tội phạm tham nhũng, chức vụ (tăng 2,5%), chủ yếu xảy ra trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng, đầu tư công, nhiều vụ gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, làm thất thoát lớn tài sản của Nhà nước. Tội phạm liên quan đến tệ nạn xã hội, như: Tội đánh bạc, tổ chức đánh bạc hoặc gá bạc tăng 23,5%; đáng lưu ý, hành vi tổ chức đánh bạc thông qua mạng internet vẫn diễn biến rất phức tạp;...

Trong kỳ, một số nhóm tội phạm giảm nhiều, như: Tội phạm xâm phạm an ninh quốc gia, giảm 57,9%, tuy nhiên các thế lực thù địch trong và ngoài nước tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động chống phá Đảng, Nhà nước nhằm lật đổ chính quyền nhân dân theo hướng cực đoan hơn. Khởi tố 16.438 vụ/16.302 bị can về tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, sở hữu và môi trường, giảm 3,8%; tội phạm kinh tế cấu kết chặt chẽ với tội phạm về trật tự xã hội; phát hiện nhiều vụ buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới là dược liệu, trang thiết bị, vật tư y tế.

Trong kỳ, xuất hiện đại dịch Covid-19, đã phát sinh nhiều vụ án hình sự liên quan đến công tác phòng, chống dịch bệnh; đáng lưu ý, một số đối tượng thuộc cơ quan chức năng đã lợi dụng việc mua thiết bị phòng, chống dịch để thực hiện hành vi chiếm đoạt tiền của Nhà nước. Điển hình là Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, xảy ra tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Tp. Hà Nội (CDC Hà Nội) thuộc Sở Y tế Tp. Hà Nội, liên quan đến Công ty cổ phần định giá và bán đấu giá tài sản Nhân Thành, Công ty TNHH Vật tư khoa học và Thương mại Việt Nam (MST) và một số đơn vị;…

Việc thực hiện một số quy định mới về phòng, chống tác hại của rượu, bia và giãn cách xã hội dẫn đến một số loại tội phạm giảm. Tội đánh bạc, tổ chức đánh bạc tăng, nhiều vụ có quy mô lớn do các đối tượng sử dụng mạng internet. Tội phạm ma túy tiếp tục tăng, nguyên nhân trực tiếp do siêu lợi nhuận thu được từ việc phạm tội.

Tranh chấp dân sự, khiếu kiện hành chính tiếp tục tăng và ngày càng phức tạp hơn. Viện kiểm sát các cấp đã thụ lý kiểm sát việc giải quyết 6.412 vụ án hành chính sơ thẩm, tăng 6,1%, chủ yếu liên quan đến các quyết định hành chính trong lĩnh vực quản lý Nhà nước về đất đai; kiểm sát giải quyết 271.403 vụ, việc dân sự theo thủ tục sơ thẩm, tăng 10,2%, chủ yếu tranh chấp liên quan đến hợp đồng vay tài sản, về quyền sử dụng đất và hôn nhân, gia đình.