Đàm phán thương mại Mỹ - Liên minh châu Âu: Căng thẳng, nhưng còn hy vọng

Theo các nguồn tin thân cận được Bloomberg trích dẫn, EU kỳ vọng thỏa thuận sẽ giúp “phá vỡ thế bế tắc” trong quan hệ xuyên Đại Tây Dương, đồng thời ngăn chặn một cuộc chiến thương mại leo thang.

Mỹ muốn thuế phổ quát, EU đề nghị miễn trừ theo ngành

Trong trường hợp không đạt được đồng thuận, EU đang chuẩn bị các biện pháp trả đũa thương mại. Các đại diện của khối sẽ nhóm họp trong tuần này để xây dựng phương án đối phó, phòng khi khả năng đạt được thỏa thuận với Mỹ không thành hiện thực. Dù vậy, Bloomberg cho biết, hiện chưa có đột phá đáng kể nào trong quá trình đàm phán.

Bộ trưởng Tài chính Pháp Eric Lombard xác nhận rằng các cuộc thương lượng với Washington đang diễn ra trong bối cảnh đầy thách thức. Ông nhấn mạnh rằng EU bảo lưu quyền thực hiện các biện pháp “cân bằng” để bảo vệ lợi ích kinh tế nếu phía Mỹ đơn phương hành động.

Theo thông tin từ Bloomberg, Washington đang đề xuất áp thuế gần như phổ quát ở mức tối thiểu 10% đối với hầu hết hàng hóa châu Âu, với một số ngoại lệ giới hạn như máy bay, thiết bị sản xuất và một số sản phẩm y tế.

Ngoài ra, hai bên đang xem xét khả năng áp dụng hạn ngạch và mức trần thuế cho một số mặt hàng như thép và nhôm - các lĩnh vực vốn đã từng là điểm nóng trong căng thẳng thương mại trước đây. Trong khi đó, Mỹ tiếp tục khẳng định quyết tâm đạt được một thỏa thuận. Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick phát biểu ngày 20 tháng 7 rằng “việc mở cửa thị trường cho Mỹ sẽ có lợi hơn nhiều so với việc phải chịu thuế quan cao”.

Trong những năm gần đây, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã nhiều lần sử dụng thuế quan như một công cụ gây áp lực trong đàm phán thương mại. Cụ thể, Washington đã áp mức thuế 25% đối với ô tô và phụ tùng ô tô, cũng như mức thuế gấp đôi đối với thép và nhôm từ EU.

Thêm vào đó là các lời đe dọa sẽ áp thuế mới đối với dược phẩm, chất bán dẫn, và thậm chí áp mức thuế 50% đối với đồng từ ngày 1 tháng 8. Theo ước tính của EU, các biện pháp thuế hiện tại và dự kiến của Mỹ có thể ảnh hưởng đến khoảng 380 tỷ Euro (tương đương 442 tỷ USD), tương đương 70% tổng giá trị xuất khẩu của EU sang Mỹ.

Về phần mình, EU đặt mục tiêu đạt được một thỏa thuận công bằng hơn so với các điều kiện hiện do phía Mỹ đề xuất. Dù vậy, Bloomberg lưu ý rằng bất kỳ thỏa thuận nào nếu đạt được vẫn có khả năng thiên lệch, có lợi cho Mỹ. Mức độ sẵn sàng chấp nhận các điều khoản bất lợi này trong nội bộ EU là khác nhau, tùy vào từng quốc gia thành viên, và nhiều nước chỉ chấp nhận nếu có đủ các ngoại lệ cụ thể.

Mục tiêu của EU: Tránh leo thang, giữ ổn định thị trường xuất khẩu

Thủ tướng Liên bang Đức Friedrich Merz, một trong những nhân vật chủ chốt trong tiến trình đàm phán thương mại với Mỹ, tuyên bố rằng EU sẽ không áp thuế trả đũa trước ngày 1 tháng 8.

Đại diện Chính phủ Đức, ông Stefan Cornelius, cho biết: “Thủ tướng Merz cho rằng cần tận dụng thời gian còn lại để tiếp tục đàm phán, thay vì làm trầm trọng thêm căng thẳng”. Ông Cornelius cũng nhấn mạnh rằng Ủy ban châu Âu đang dẫn dắt các cuộc đàm phán, và mục tiêu vẫn là đạt được giải pháp thương mại khả thi vào cuối tháng 7.

Một yếu tố quan trọng khác là khả năng vận động chính trị của EU tại Washington. Mặc dù Thủ tướng Friedrich Merz có kinh nghiệm trong giới kinh doanh và từng duy trì mối quan hệ với cộng đồng doanh nghiệp Mỹ, nhưng ông không có kênh tiếp xúc trực tiếp với Tổng thống Donald Trump và đội ngũ thân cận của ông.

Trước đây, giới lãnh đạo Đức chủ yếu thiết lập liên hệ với Đảng Dân chủ và các nhân vật Cộng hòa không thân cận với Tổng thống Donald Trump. Điều này khiến EU gặp khó khăn trong việc gây ảnh hưởng trực tiếp lên tiến trình ra quyết định của Nhà Trắng.

Theo đánh giá của chuyên gia Artem Sokolov (Viện Nghiên cứu quốc tế, Học viện quan hệ quốc tế Moscow), lập trường của EU trong đàm phán hiện nay là yếu thế, và mối quan hệ xuyên Đại Tây Dương đang trong giai đoạn đầy thách thức.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia nhận định khả năng hai bên đạt được thỏa thuận vẫn hiện hữu. Theo ông Vladislav Belov, Phó Giám đốc Viện châu Âu thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Nga, Thủ tướng Friedrich Merz đang lựa chọn chiến lược mềm dẻo nhằm gửi tín hiệu tích cực tới Tổng thống Donald Trump. Ông Belov lập luận rằng nhà lãnh đạo Đức đang cố gắng thể hiện thiện chí thay vì đối đầu, từ đó mở ra cơ hội đàm phán.

Dù chưa có kênh tương tác hiệu quả giữa Tổng thống Donald Trump và các nhóm lợi ích doanh nghiệp có ảnh hưởng lớn tại Mỹ, cả Washington và Brussels đều có lợi ích trong việc tránh đối đầu thương mại sâu sắc. Theo ông, điều này sẽ thúc đẩy hai bên tìm kiếm điểm chung trước thời hạn chót.