Đề nghị bổ sung giám sát việc triển khai các luật quan trọng vừa được Quốc hội thông qua

Ngày 13/6, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận về dự kiến Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026.

Phát biểu tại hội trường, ĐBQH Trịnh Xuân An (đoàn Đồng Nai) đồng tình với đề xuất không tổ chức giám sát chuyên đề của Quốc hội trong năm 2026. Đây là kinh nghiệm hợp lý từ các nhiệm kỳ trước, phù hợp với bối cảnh năm chuyển giao.

Góp ý cụ thể, ông An cho rằng cần làm rõ nội hàm của hoạt động "xem xét báo cáo" của Chính phủ trong dự thảo Nghị quyết.

Theo quy định tại Điều 13 Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân, thuật ngữ này chưa thực sự rõ ràng.

Đại biểu đề nghị phân định rõ báo cáo nào chỉ gửi để đại biểu nghiên cứu; báo cáo nào cần đưa ra thảo luận tại phiên họp.

ĐBQH Trịnh Xuân An nhấn mạnh: "Nếu đã thảo luận tại phiên họp thì bắt buộc phải có tờ trình, báo cáo thẩm tra đi kèm, như vậy mới đúng bản chất của việc xem xét".

Bên cạnh đó, qua rà soát lại dự thảo Nghị quyết của kỳ 1 và kỳ 2 Quốc hội khoá XVI, đa phần dự kiến xem xét báo cáo việc thực hiện Nghị quyết của Quốc hội về các dự án giao thông trọng điểm quốc gia.

Ông chỉ ra trong kỳ họp thứ 1, có hơn một nửa trong 8 nội dung xem xét liên quan tới giao thông như việc thực hiện dự án đường sắt Lào Cai - Hà Nội - Hải Phòng hay các chính sách đặc thù phát triển đường sắt đô thị.

Đến kỳ họp thứ 2, dự kiến tiếp tục xem xét 15/22 nội dung về các báo cáo liên quan tới các dự án giao thông.

"Số lượng nội dung xem xét liên quan đến giao thông quá lớn. Hơn nữa, trong các dự án này, có nhiều dự án mới dừng ở mức có chủ trương, Chính phủ đang triển khai", ông An nêu.

Do đó, đại biểu đoàn Đồng Nai đề nghị nên rà soát lại, nhất là nội dung liên quan tới các công trình giao thông, xem nội dung nào cần tháo gỡ, hỗ trợ từ Quốc hội mới đưa ra để xem xét, bố trí phù hợp. Như vậy, Chính phủ có thời gian tổ chức thực hiện.

Mặt khác, đại biểu Trịnh Xuân An cho biết Quốc hội vừa ban hành Nghị quyết lịch sử về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Do đó, đề nghị bổ sung vào kỳ họp thứ 2 Quốc hội khoá XVI, đề nghị Chính phủ có báo cáo về việc tổ chức sắp xếp đơn vị hành chính cùng việc tổ chức chính quyền 2 cấp.

Qua đó, Quốc hội có thể xem xét sản phẩm lịch sử được thực hiện như thế nào, để người dân nắm được thông tin, thể hiện trách nhiệm của Chính phủ trong việc tổ chức rốt ráo Nghị quyết của Quốc hội khi chúng ta bước sang giai đoạn mới, theo ông An.

Đồng thời, đại biểu đoàn Đồng Nai đề nghị bổ sung giám sát việc triển khai các luật quan trọng vừa được Quốc hội thông qua như Luật Đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản với nhiều chính sách mới.

Về việc không có giám sát chuyên đề cấp Quốc hội, dù đồng tình nhưng đại biểu cho rằng cần phân cấp, phân quyền, đẩy mạnh đổi mới trong hoạt động giám sát của Quốc hội và tận dụng kết quả giám sát của Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban và các Đoàn đại biểu Quốc hội.

Đại biểu cho rằng, thay vì tổ chức đoàn kiểm tra cầu kỳ, mất thời gian, Quốc hội hoàn toàn có thể lựa chọn những kết quả giám sát của các cơ quan này để đưa ra thảo luận tại Quốc hội.

Cùng với đó, đối với các vấn đề nổi cộm đang "rất nóng" như hàng giả, hàng nhái, hoá đơn tính thuế… nên sử dụng các hình thức linh hoạt và hiệu quả hơn như chất vấn - giải trình để có kết quả ngay.

Trong khi đó, ĐBQH Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) nhấn mạnh tầm quan trọng việc giám sát của Quốc hội đối với các vấn đề được cử tri cả nước quan tâm, qua đó khắc phục được bất cập hạn chế nhằm đáp ứng được sự kỳ vọng của nhân dân cả nước.

Bên cạnh kết quả đạt được, đại biểu Hòa cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế trong công tác giám sát của Quốc hội trong năm qua. Cụ thể, chưa kịp thời và chỉ ra những hạn chế của đối tượng chịu giám sát cũng như kiến nghị các cơ quan có thẩm quyền ban hành các văn bản quy phạm pháp luật để khắc phục những bất cập từ thực tiễn.

Từ những phân tích trên, ông Hòa kiến nghị nội dung giám sát của Quốc hội năm 2026 cần tập trung vào các nội dung chuẩn bị bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.

Cùng với đó, cần giám sát các vấn đề "nóng" mà cử tri quan tâm như tình trạng hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng, gian lận thương mại… tràn lan trên thị trường hiện nay.

"Mặc dù thời gian qua đã giám sát, kiểm tra, đôn đốc, nhắc nhở các đơn vị liên quan về vấn đề này nhưng hiệu quả chưa rõ. Vì thế, trong năm 2026, cần giám sát chuyên đề về nội dung này. Ngoài việc giám sát của các Ủy ban, chúng ta có thể giám sát độc lập để các đại biểu Quốc hội phát huy được vai trò của mình", ông Phạm Văn Hòa kiến nghị.