Đề xuất Hội đồng nhân dân cấp tỉnh có 90 đại biểu, cấp xã có 35 đại biểu
(CLO) Về số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp xã, dự thảo Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) được đề xuất tăng số lượng đại biểu cấp tỉnh từ tối đa là 75 lên 90 đại biểu và cấp xã từ đối đa là 30 lên 35 đại biểu.
Sáng 7/5, tiếp theo chương trình kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XV, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi). Sau đó, Quốc hội đã nghe báo cáo thẩm tra về dự án luật này.
Đề xuất cấp xã được ban hành văn bản quy phạm pháp luật
Theo Bộ trưởng Phạm Thị Thanh Trà, dự thảo luật sửa đổi các quy định liên quan đến việc phân định đơn vị hành chính (ĐVHC) và tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp: Cấp tỉnh gồm: tỉnh, thành phố; cấp xã gồm: xã, phường và đặc khu (ở hải đảo).
Chính quyền địa phương cấp tỉnh và cấp xã đều tổ chức HĐND và UBND để bảo đảm bộ máy chính quyền thống nhất, hoạt động thông suốt từ Trung ương đến cấp xã. "Dự thảo luật sửa đổi các quy định về đẩy mạnh phân quyền, phân cấp, ủy quyền và nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh, cấp xã", bà Trà nhấn mạnh.
Theo đó, chính quyền địa phương cấp tỉnh: Ngoài các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp tỉnh theo quy định hiện hành thì dự thảo luật bổ sung một số quy định nhằm đẩy mạnh phân quyền từ Trung ương cho chính quyền địa phương cấp tỉnh, nhất là trong việc ban hành các cơ chế, chính sách, các lĩnh vực quy hoạch, tài chính, ngân sách, đầu tư,… của địa phương.
Chính quyền địa phương cấp xã: Thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp huyện và cấp xã hiện nay; được ban hành văn bản quy phạm pháp luật để quyết định các vấn đề thuộc thẩm quyền và phạm vi, nhiệm vụ quản lý của chính quyền địa phương cấp xã (mới).
Cùng với đó, quy định chính quyền địa phương cấp tỉnh có trách nhiệm đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương cấp xã, đặc biệt là việc đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương ở phường trong lĩnh vực quản lý và phát triển đô thị.
Đồng thời, đẩy mạnh phân cấp, ủy quyền cho chính quyền địa phương ở đặc khu để trao quyền tự chủ trong việc quyết định các vấn đề nhằm bảo đảm độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia trên các vùng biển, hải đảo.
Trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cũng nêu các nội dung sửa đổi, bổ sung quy định về tổ chức chính quyền địa phương.
Cụ thể, đối với chính quyền địa phương cấp tỉnh: Cơ bản giữ như quy định hiện hành, chỉ tăng số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh phù hợp với việc sáp nhập các ĐVHC cấp tỉnh.
Đối với chính quyền địa phương cấp xã: Quy định về cơ cấu tổ chức của HĐND và UBND cấp xã (xã, phường, đặc khu): HĐND cấp xã có 2 Ban là Ban Pháp chế và Ban Kinh tế - Xã hội;
UBND cấp xã được tổ chức các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác hoặc bố trí các chức danh công chức chuyên môn để tham mưu, giúp UBND cấp xã quản lý ngành, lĩnh vực trên địa bàn phù hợp với quy mô của ĐVHC cấp xã (mới) theo quy định của Chính phủ.
Về hiệu lực thi hành và giải quyết các vấn đề phát sinh liên quan đến việc chuyển đổi mô hình chính quyền địa phương từ 3 cấp sang 2 cấp: Quy định luật có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/7/2025.
Tăng số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân
Trình bày báo cáo thẩm tra dự án Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng đề nghị nghiên cứu, quy định cụ thể hơn về các trường hợp UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của UBND, Chủ tịch UBND cấp xã.
"Điều này để tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương cấp tỉnh trong việc bảo đảm thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp xã (khoản 4 Điều 11)", ông Tùng nhấn mạnh.
Cụ thể, theo khoản 4 Điều 11, việc phân quyền, phân cấp, quy định nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương, các cơ quan của chính quyền địa phương tại các văn bản quy phạm pháp luật phải phù hợp với quy định tại luật này, bảo đảm quyền lực nhà nước được kiểm soát hiệu quả.
Trường hợp cần thiết, UBND, Chủ tịch UBND cấp tỉnh trực tiếp chỉ đạo, điều hành việc giải quyết những vấn đề thuộc nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp mình, UBND, Chủ tịch UBND cấp xã.
Theo Chủ nhiệm Hoàng Thanh Tùng, cần có cơ chế phân công, ủy quyền linh hoạt hơn để UBND cấp xã có thể giao cho cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác, thậm chí là cả công chức thuộc UBND cấp mình thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn phù hợp với yêu cầu, điều kiện thực tế của địa phương.
.jpg)
Ông Hoàng Thanh Tùng cũng cho biết, cần tiếp tục cân nhắc, chỉnh lý một số quy định về tổ chức và hoạt động của chính quyền địa phương như: số lượng và lĩnh vực phụ trách của các Ban của HĐND cấp xã; số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã; nhiệm vụ, quyền hạn của Thường trực HĐND được quyết định chế độ chi ngân sách để thực hiện một số nhiệm vụ cụ thể trên địa bàn hoặc thực hiện nhiệm vụ cấp bách theo chỉ đạo của cấp có thẩm quyền.
Cân nhắc việc tổ chức các cơ quan chuyên môn, tổ chức hành chính khác thuộc UBND cấp xã bảo đảm phù hợp với yêu cầu, thực tiễn của địa phương và chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy.
Đáng chú ý, về số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã, dự thảo luật được sửa đổi theo hướng tăng số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh (từ tối đa là 75 lên 90 đại biểu) và HĐND cấp xã (từ tối đa là 30 lên 35 đại biểu) so với quy định của luật hiện hành.
Qua thảo luận, nhiều ý kiến thành viên Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành với việc tăng số lượng đại biểu HĐND cấp tỉnh, cấp xã để bảo đảm phù hợp với quy mô của đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã sau sắp xếp; cách thức tính toán số lượng đại biểu HĐND ở mỗi loại đơn vị hành chính trong dự thảo luật là tương đối phù hợp và có cơ sở.
Song cũng có ý kiến cho rằng, việc tăng số lượng đại biểu HĐND là chưa thực sự phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy, giảm hợp lý số lượng đại biểu HĐND trong giai đoạn hiện nay.