Đến Kiên Giang thưởng thức cà xỉu, món đặc sản lạ lùng gây nghiện

Hà Tiên là vùng đất có biển, có rừng, có núi, có đồng bằng, vì vậy, thiên nhiên đã ban tặng cho nơi đây một nguồn sản vật hết sức phong phú và đa dạng. Du khách đến du lịch Hà Tiên không những được du ngoạn, chiêm ngưỡng cảnh đẹp mà còn được khám phá, thưởng thức ẩm thực địa phương với nhiều món ăn độc đáo được chế biến từ những sản vật biển.

Đặc biệt, cà xỉu là cái tên khiến khá nhiều người thích thú, tò mò khi lần đầu nghe đến. Loại hải sản này cũng là niềm tự hào, thường được người dân Hà Tiên mang ra khoe với những du khách ghé chơi vùng đất này. 

Cà xỉu là loài nhuyễn thể có vỏ màu xanh với phần thịt khá ngọt và mềm. Chúng thường sinh sống tập trung ở môi trường cửa biển, sông, các vùng nước lợ và đặc biệt xuất hiện nhiều nhất ở vùng đầm Đông Hồ thuộc thị xã Hà Tiên. Cũng giống như nghêu hay sò, cà xỉu thường sống bên dưới những lớp bùn, vì vậy, chúng có phần chân dài lộ ra phía ngoài, dễ dàng cắm xuống đất để tìm kiếm thức ăn.

Theo chia sẻ của người dân địa phương, thời điểm thích hợp nhất để thu hoạch cà xỉu là từ tháng 6 đến tháng 8 hằng năm, bởi đây là thời điểm loại hải sản này rộ lên nhiều nhất. 

Vẻ ngoài kém hấp dẫn của cà xỉu chắc chắn sẽ khiến nhiều du khách không khỏi e sợ, dè chừng khi mới nhìn thấy lần đầu. Tuy nhiên, loại hải sản này lại chính là nguyên liệu được bao thế hệ người dân Hà Tiên sử dụng để chế biến thành những món ăn ngon. Để có món cà xỉu chất lượng, cần phải lựa chọn những con cà xỉu tươi và kích thước đồng đều với nhau. Chúng sống dưới lớp bùn đất nên quá trình sơ chế cũng cần sự tỉ mỉ và kỳ công hơn rất nhiều. Cà xỉu thường được ngâm trong nước khoảng vài giờ đồng hồ để nhả hết những cặn bã bên trong khỏi cơ thể, sau đó người ta xả sạch lại với nước. 

Theo chia sẻ của người dân địa phương, phần chân chính là phần ngon và bổ nhất của cà xỉu, khi ăn sẽ cảm thấy giòn sần sật khá vừa miệng. Loại hải sản này còn giúp tăng cường sinh lực nam giới nên được cánh mày râu xem như “thần dược”.

Có rất nhiều món ngon được chế biến từ cà xỉu. Tiêu biểu nhất phải kể đến: cà xỉu muối, cà xỉu xào, mắm cà xỉu hay gỏi cà xỉu,... Trong đó, cà xỉu muối cũng được coi như một công đoạn trong quá trình sơ chế, bởi trước khi mang cà xỉu đi nấu, người ta thường đem nó đi muối trước đó khoảng vài tiếng. Ví dụ như, nếu buổi sáng muối cà xỉu thì sẽ nấu ngay vào buổi chiều cùng ngày để cà xỉu giữ được độ tươi ngon, chất lượng nhất khi đặt lên bàn ăn phục vụ thực khách.

Chị Nguyễn Hà, một người dân sống ở vùng biển Hà Tiên chia sẻ: “Làm món cà xỉu khá mất thời gian và kỳ công vì loại hải sản này sống dưới bùn sâu nên vệ sinh khó. Trước đây, sau khi làm sạch, cà xỉu thường được muối luôn để giữ độ tươi ngon. Ngon nhất là muối vào buổi sáng và chế biến ngay buổi chiều, bởi khi đó, vị mặn của muối chưa ngấm hết vào thịt cà xỉu”.

Cà xỉu muối để lâu ngày sẽ thành mắm cà xỉu. Loại mắm này đã trở thành đặc sản thương hiệu của vùng đất Kiên Giang, chất chứa mùi vị đậm đà hòa quyện giữa đất trời và biển cả xứ Hà Tiên. Người dân địa phương thường sử dụng hũ, xếp những lớp cà xỉu đan xen với những lớp muối. Có thể muối cà xỉu bằng muối hạt hay muối trắng đều được, tùy vào sở thích mỗi người. Ngoài ra, đường cũng được thêm vào để cà xỉu nhanh chua hơn. 

Nghe thì có vẻ đơn giản nhưng đây lại là công đoạn đòi hỏi kinh nghiệm và sự khéo léo của người chế biến. Một hũ mắm cà xỉu đạt chất lượng hay không phụ thuộc chủ yếu vào công đoạn muối này. Bởi nếu muối quá mặn cũng sẽ khiến cà xỉu chuyển màu đen.

Chế biến mắm cà xỉu được xem là kỹ năng “đỉnh cao” nhất trong những món ăn được chế biến từ cà xỉu. Hiện nay, dù loại mắm này chưa trở nên quá phổ biến đối với du khách thập phương, nhưng nó đã gắn bó với người dân Hà Tiên qua bao thế hệ. Nhiều người từng có cơ hội thưởng thức mắm cà xỉu đều đưa ra nhận xét, hương vị của loại mắm này không thua kém gì những loại mắm nổi tiếng khác. 

Trong số những món ăn ngon được chế biến từ cà xỉu, cà xỉu xào chính là món ăn được yêu thích nhất. Phần vỏ cà xỉu được giữ nguyên khi chế biến giúp cho món ăn giữ được hương vị trọn vẹn. Sau quá trình sơ chế, cà xỉu sẽ được cho vào xào chua ngọt với tỏi phi thơm và một số gia vị như đường, mắm, tiêu. Khi thưởng thức cà xỉu xào, du khách chỉ cần tách bỏ lớp vỏ và ăn phần thịt bên trong giống như cách ăn sò. Người dân địa phương chia sẻ, trên những tàu, thuyền đi biển thường dự trữ sẵn một hũ cà xỉu xào để ăn với cơm nóng. 

Trong một lần đi du lịch Kiên Giang cách đây 1 năm, anh Lê Mai, một du khách đến từ TP. HCM đã được bạn bè giới thiệu nhiều đặc sản của Hà Tiên, trong đó có món cà xỉu. Anh Mai cho biết: “Lần đầu nhìn thấy, tôi hơi hãi vì phần râu của nó dài ngoằng, tuy nhiên khi được bạn bè giới thiệu, tôi đã liều ăn thử, không ngờ nó ngon thật, nhất là món cà xỉu xào. Từ đó, mỗi khi đến mùa, tôi đều tìm mua về làm ăn, ở Sài Gòn cũng có bán nhưng không được ngon như khi mua trực tiếp ở Kiên Giang”.

Ngoài ra, một món ăn khác làm từ cà xỉu cũng rất nổi tiếng, thường xuất hiện trong thực đơn của các quán ăn, nhà hàng tại Hà Tiên đó là món gỏi cà xỉu. Cách chế biến món này cũng tương tự như gỏi cóc hay gỏi xoài, không hề cầu kỳ, vô cùng đơn giản.

Cà xỉu muối sẽ được giảm độ mặn bằng cách chần sơ qua nước nóng. Xoài sẽ được bào, thái thành những sợi nhỏ, sau đó trộn lẫn với rau răm, pha thêm chút nước giấm, đường cùng nước mắm để tạo cho món ăn độ đậm đà. Cuối cùng, chỉ cần trộn hỗn hợp xoài, rau răm cùng cà xỉu, lắc cùng đậu phộng rang, rắc hành phi, vậy là món gỏi cà xỉu đã hoàn thành. Bên cạnh đó, khi chế biến, một số nơi còn trộn thêm hành tây thái sợi để món ăn càng đậm đà hương vị.

Khi đến Kiên Giang du lịch, du khách có thể dễ dàng tìm thấy những món đặc sản làm từ cà xỉu ở những khu chợ đông đúc, các nhà hàng hay thậm chí ở cả những quán ăn vỉa hè. Mỗi món ăn sẽ có giá dao động từ 40.000 đến 70.000 đồng. 

Mặc dù không phải cao lương mỹ vị nhưng một khi đã thưởng thức cà xỉu, chắc chắn sẽ khiến du khách nhớ mãi không quên. Vậy nên, khi có dịp đến du lịch tại mảnh đất Kiên Giang, hãy một lần nếm thử cà xỉu để cảm nhận và tận hưởng hương vị độc đáo của loại hải sản này.