Địa phương lo ngại trách nhiệm, kỳ thi sát hạch môi giới sẽ mãi chỉ nằm trên giấy
(CLO) Luật Kinh doanh bất động sản 2023 chính thức có hiệu lực từ 1/8/2024 đã tháo gỡ nhiều vướng mắc về chính sách, thể chế; tuy nhiên, Luật này lại phát sinh một “nút thắt thể chế” khác liên quan tới chứng chỉ hành nghề môi giới.
Vướng mắc cấp chứng chỉ môi giới
Theo quy định tại Luật Kinh doanh bất động sản 2023, các môi giới hoạt động phải có chứng chỉ hành nghề. Tuy nhiên, số lượng môi giới rất đông, trong khi các kỳ thi để lấy chứng chỉ rất hạn chế.
Tại Hội thảo chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản vướng ở đâu, gỡ thế nào diễn ra vào chiều 21/4, TS Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch Hội Môi giới bất động sản (VARs) cho biết: Hiện nay, các địa phương chưa tổ chức kỳ thi sát hạch, người học không biết nên theo học ở đâu là đúng chuẩn, trong khi các doanh nghiệp thì không thể tuyển dụng đủ nhân sự có chứng chỉ hợp pháp để đảm bảo vận hành theo luật định.

Ông Đính cũng tiết lộ, trong sáng nay (21/4), Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đã ký quyết định thành lập tổ công tác, nghiên cứu tổ chức các đợt thi lấy chứng chỉ môi giới tại tỉnh Khánh Hòa. Đây cũng là địa phương đầu tiên có động thái tổ chức thi cấp chứng chỉ môi giới.
Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Đánh giá thị trường Bất động sản Việt Nam (VARS IRE) với khoảng gần 30.000 nhà Môi giới, đến nay đã có hơn 6.000 học viên hoàn thành chương trình đào tạo theo chuẩn Thông tư 04 nhưng chưa thể tham gia kỳ thi sát hạch, do vướng mắc trong hướng dẫn tổ chức kỳ thi ở các tỉnh, thành.
Đáng lưu ý, có đến 416 doanh nghiệp môi giới báo cáo thiếu hụt nhân sự đạt chuẩn, dẫn đến việc nhiều doanh nghiệp môi giới không thể tuyển đủ nhân sự hợp pháp, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động giao dịch và quá trình phục hồi thị trường.
Cũng theo báo cáo của VARS IRE, có đến 89% lực lượng môi giới bất động sản hiện nay chưa có chứng chỉ hành nghề hoặc chứng chỉ đã hết hiệu lực.
Trong đó, 51,8% chưa có chứng chỉ và chưa từng qua đào tạo, 24,1% đã qua đào tạo nhưng chưa có chứng chỉ, và 12,8% có chứng chỉ nhưng đã hết hiệu lực. Chỉ có 11,3% hiện đang sở hữu chứng chỉ hành nghề còn hiệu lực.
Điều này phản ánh thực trạng đáng lo ngại về tính pháp lý hành nghề và cũng đặt ra nhu cầu cấp thiết trong việc chuẩn hóa đội ngũ, tăng cường đào tạo và minh bạch hóa quy trình tổ chức thi sát hạch cấp chứng chỉ.
Bên cạnh đó, 93% người được khảo sát bày tỏ mong muốn tham gia kỳ thi sát hạch, thể hiện mức độ quan tâm rất cao đến việc tuân thủ quy định pháp luật và nhu cầu được chuẩn hóa kiến thức hành nghề.
Đây cũng là tín hiệu tích cực, đặt ra yêu cầu cấp thiết trong việc tổ chức kỳ thi một cách bài bản, linh hoạt, đồng thời cần xem xét khả năng tổ chức theo hình thức trực tuyến để đáp ứng xu hướng số hóa và nhu cầu rộng rãi của lực lượng môi giới hiện nay.
Trong bối cảnh đó, VARS nhấn mạnh: Công tác thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm là rất cần thiết, nhưng song song với đó cần tạo điều kiện thuận lợi để các môi giới Bất động sản có “cơ hội được hành nghề đúng quy định”.
Trước khi thanh tra, cơ quan chức năng cần lối đi, tạo ra giải pháp thực tiễn, cụ thể và khả thi để tháo gỡ cho hàng chục ngàn môi giới đang bị mắc kẹt trong vùng mù pháp lý.
Địa phương lo ngại trách nhiệm, thì kỳ thi sát hạch sẽ mãi chỉ nằm trên giấy
Liên quan tới vấn đề này, TS Trần Xuân Lượng, Phó Viện trưởng Viện Nghiên Đánh giá thị trường bất động sản (VARS IRE) cho biết: Thị trường đang tồn tại một nghịch lý, đội ngũ môi giới chưa được cấp chứng chỉ, doanh nghiệp chưa có nhân lực đạt chuẩn, nhưng lại không thể tổ chức thi.
“Nếu không sớm tháo gỡ, tình trạng ‘bế tắc pháp lý’ sẽ kéo dài”, TS Trần Xuân Lượng nêu và tiết lộ hiện có 88% người học cho biết họ không rõ cơ quan nào chịu trách nhiệm tổ chức thi tại địa phương, điều này cho thấy sự rối rắm trong phối hợp giữa các bên.

Theo ông Lượng, việc chậm trễ trong khâu sát hạch không chỉ là vướng mắc kỹ thuật mà là "điểm nghẽn trong chuỗi vận hành của thị trường", kéo theo nguy cơ đóng băng nhân lực, đình trệ phục hồi.
“Muốn tháo gỡ điểm nghẽn này, cần một cơ chế điều phối hiệu quả với trách nhiệm được phân định rõ ràng, cùng sự đồng lòng và quyết tâm hành động từ cả cấp trung ương và địa phương”, ông Lượng nói.
Cũng theo TS Trần Xuân Lượng, vấn đề không nằm ở năng lực tổ chức, mà ở sự thiếu đồng bộ trong chỉ đạo và thực thi.
“Nếu các địa phương tiếp tục chờ nhau hoặc lo ngại trách nhiệm, thì kỳ thi sát hạch sẽ mãi chỉ nằm trên giấy”, ông Lượng thẳng thắn bày tỏ quan điểm.
Trong khuôn khổ hội thảo, Viện VARS IRE đã chính thức công bố khung chương trình đào tạo, bồi dưỡng kiến thức hành nghề Môi giới Bất động sản, Điều hành Sàn giao dịch bất động sản theo Thông tư 04, cùng thư ngỏ và đơn đề nghị UBND các tỉnh phối hợp mở kỳ thi sát hạch.
Phiên công bố đã nêu cụ thể, với hơn 6.200 học viên đã hoàn thành chương trình, cùng đội ngũ giảng viên là các chuyên gia đầu ngành dày dặn kinh nghiệm, quy trình đào tạo và cấp chứng nhận bài bản, Viện cam kết đảm bảo chất lượng và tính pháp lý cho toàn bộ học viên sau khóa học, sẵn sàng hỗ trợ các tỉnh trong tổ chức thi và chuẩn hóa đầu ra cho đội ngũ môi giới.
Cùng với sự đồng thuận cao từ các cơ quan quản lý, giới chuyên gia, tổ chức đào tạo và cộng đồng môi giới, hội thảo đã gửi đi một thông điệp rõ ràng: cần nhanh chóng tháo gỡ các ách tắc trong tổ chức kỳ thi sát hạch – vì một thị trường minh bạch, chuyên nghiệp và bền vững.
Đặc biệt, tại hội thảo là lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Viện VARS IRE và một số doanh nghiệp tiêu biểu trong lĩnh vực bất động sản.
Các bên sẽ cùng phối hợp chặt chẽ trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho ngành bất động sản, tập trung vào các hoạt động trọng tâm như: xây dựng chương trình đào tạo bám sát các quy định pháp lý hiện hành; tổ chức các khóa học, hội thảo, tập huấn nhằm nâng cao kiến thức và kỹ năng hành nghề; đồng thời hỗ trợ kết nối tuyển dụng sau đào tạo. Sự hợp tác này kỳ vọng sẽ tạo ra những chuyển biến tích cực trong việc chuẩn hóa đội ngũ môi giới bất động sản, góp phần xây dựng một thị trường minh bạch, chuyên nghiệp và phát triển bền vững.
Ông Trần Văn Bình, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VARS kỳ vọng Quốc hội, Chính phủ, Bộ Xây dựng chỉ đạo khẩn trương tháo gỡ ách tắc, khôi phục dòng chảy nhân lực môi giới – lực lượng huyết mạch của thị trường bất động sản.
“Đồng thời, VARS cũng khẳng định cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương trong toàn bộ quy trình từ đào tạo, sát hạch cho đến hỗ trợ tuyển dụng, hướng tới một hệ sinh thái nghề môi giới chuyên nghiệp”, ông Trần Văn Bình, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký VARS khẳng định.