‏Điều gì xảy ra với kinh tế UAE và thị trường năng lượng nếu Iran chặn eo biển Hormuz?‏

‏Tình hình căng thẳng giữa Iran và Israel đang khiến thế giới lo ngại về khả năng eo biển Hormuz, một tuyến đường huyết mạch cho thương mại dầu mỏ và khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) toàn cầu, có thể bị chặn. ‏

‏Eo biển này đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo nguồn cung năng lượng cho nhiều khu vực. Nếu Iran thực hiện hành động phong tỏa, thị trường năng lượng toàn cầu sẽ đối mặt với nhiều biến động lớn.‏

‏Eo biển Hormuz: Tuyến đường chiến lược của năng lượng thế giới‏

‏Eo biển Hormuz là một dải nước hẹp, rộng 33 km, nằm giữa Iran và Oman. Đây được xem là điểm nghẽn quan trọng nhất thế giới trong vận chuyển dầu mỏ. ‏

‏Theo số liệu năm 2024, khoảng 21 triệu thùng dầu thô và sản phẩm tinh chế đi qua eo biển này mỗi ngày, chiếm 20% lượng tiêu thụ dầu toàn cầu.

Ngoài ra, eo biển còn là tuyến đường vận chuyển 25% thương mại dầu mỏ đường biển và 20% xuất khẩu LNG toàn cầu, chủ yếu từ Qatar và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE).‏

‏Với UAE, eo biển Hormuz có ý nghĩa sống còn. Khoảng 75% lượng dầu xuất khẩu của nước này được vận chuyển đến các thị trường châu Á, bao gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc. Việc đảm bảo eo biển thông thoáng là yếu tố then chốt để duy trì hoạt động kinh tế của UAE.‏

‏Tác động đến UAE và khu vực Trung Đông‏

‏Nếu Iran quyết định chặn eo biển Hormuz, khu vực Vùng Vịnh sẽ chịu ảnh hưởng nghiêm trọng, từ xuất khẩu năng lượng, luồng thương mại cho đến các tuyến vận chuyển. ‏

‏Tuy nhiên, UAE đã có những bước đi chiến lược để giảm thiểu rủi ro. Đường ống dẫn dầu thô Abu Dhabi, nối các cơ sở sản xuất trong đất liền với cảng Fujairah nằm ngoài eo biển, có công suất 1,8 triệu thùng mỗi ngày. ‏

‏Đây là tuyến xuất khẩu thay thế quan trọng, giúp UAE duy trì một phần đáng kể lượng dầu xuất khẩu, vốn đạt trung bình 3,3 triệu thùng mỗi ngày trong năm 2024. Dù vậy, đường ống này không thể thay thế hoàn toàn vai trò của eo biển Hormuz.‏

‏Trong ngắn hạn, giá dầu tăng đột biến do tâm lý hoảng loạn hoặc đầu cơ thị trường có thể mang lại lợi ích tài chính tạm thời cho UAE.

Nhưng nếu tình trạng gián đoạn kéo dài, nước này sẽ đối mặt với nhiều thách thức như tắc nghẽn logistics, phí bảo hiểm vận chuyển tăng cao và chi phí vận tải leo thang, đặc biệt trong việc duy trì thương mại năng lượng với châu Á.‏

‏Các quốc gia khác trong khu vực cũng không tránh khỏi tác động. Saudi Arabia vận chuyển 6 triệu thùng dầu mỗi ngày qua eo biển, nhưng có thể chuyển hướng 5 triệu thùng qua đường ống Đông-Tây.

‏Qatar, một trong những nhà xuất khẩu LNG hàng đầu, sẽ gặp khó khăn lớn về vận chuyển. Trong khi đó, Kuwait và Iraq, với ít lựa chọn thay thế hơn, sẽ dễ bị ảnh hưởng bởi gián đoạn xuất khẩu tạm thời.‏

‏Ảnh hưởng đến thị trường năng lượng toàn cầu‏

‏Việc chặn eo biển Hormuz không chỉ tác động đến UAE mà còn gây ra những hậu quả lớn cho thị trường năng lượng toàn cầu.

Giá dầu có thể tăng mạnh, theo dự báo của Goldman Sachs, lên mức 100-120 USD/thùng, thậm chí chạm 150 USD/thùng trong kịch bản xấu nhất. Điều này sẽ kéo theo hàng loạt hệ lụy.‏

‏Tại Hoa Kỳ, dù chỉ nhập khẩu dưới 5% lượng dầu qua eo biển, người tiêu dùng vẫn chịu ảnh hưởng từ biến động giá. Giá xăng có thể vượt 4 USD/gallon, tạo áp lực lên chi phí sinh hoạt và kinh tế hộ gia đình. ‏

‏Châu Âu, nơi nhập khoảng 15% khí đốt từ Qatar, sẽ đối mặt với khó khăn trong nguồn cung năng lượng, khiến giá cả tăng cao và kinh tế tăng trưởng chậm lại.‏

‏Châu Á chịu thiệt hại nặng nhất khi 75% lượng dầu qua eo biển được vận chuyển đến khu vực này. Trung Quốc, nhận 45% dầu thô qua Hormuz, có thể phải sử dụng kho dự trữ khẩn cấp. ‏

‏Ấn Độ, Nhật Bản và Hàn Quốc cũng sẽ đối mặt với thiếu hụt nhiên liệu và chi phí nhập khẩu tăng vọt. Việc chuyển hướng tàu chở dầu qua Mũi Hảo Vọng ở châu Phi sẽ làm tăng thời gian và chi phí vận chuyển, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu.‏

‏Ở Đông Phi, các nước như Kenya và Tanzania sẽ chứng kiến giá nhiên liệu tăng cao và tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng hơn, đẩy chi phí sinh hoạt lên mức đáng lo ngại.‏

‏Iran có khả năng chặn eo biển không?‏

‏Iran sở hữu các phương tiện quân sự như mìn hải quân, tên lửa chống hạm và công nghệ gây nhiễu GPS, đủ để gây gián đoạn eo biển Hormuz. ‏

‏Trong quá khứ, vào những năm 1980, Iran từng làm gián đoạn vận chuyển trong khu vực trong giai đoạn được gọi là “Chiến tranh tàu chở dầu”. Theo Press TV, quốc hội Iran đã thông qua kế hoạch chặn eo biển, nhưng quyết định cuối cùng thuộc về Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao.‏

‏Dù vậy, khả năng Iran phong tỏa hoàn toàn eo biển vẫn là vấn đề gây tranh cãi. Bản thân Iran xuất khẩu khoảng 2,5 triệu thùng dầu mỗi ngày qua Hormuz, trong đó 1,5 triệu thùng đến Trung Quốc. Việc chặn eo biển sẽ gây thiệt hại lớn cho chính nền kinh tế Iran và có thể dẫn đến phản ứng quân sự từ Hoa Kỳ.‏

Các diễn biến hiện tại‏

‏Tính đến ngày 23/6/2025, eo biển Hormuz vẫn hoạt động bình thường, nhưng không khí căng thẳng đang gia tăng. Giá dầu Brent đã tăng từ 75 USD lên 82 USD/thùng trong vài tuần gần đây, cho thấy thị trường đang lo ngại về an ninh khu vực. ‏

‏Hoa Kỳ đã điều động nhóm tác chiến tàu sân bay USS Nimitz từ Biển Đông đến Trung Đông, cùng với USS Carl Vinson tại Biển Ả Rập, nhằm tăng cường bảo vệ tuyến đường này.‏

‏Giám đốc điều hành Shell, ông Wael Sawan, nhận định rằng bất kỳ sự leo thang nào cũng có thể gây gián đoạn đáng kể cho thương mại toàn cầu. Những diễn biến này cho thấy mối liên kết chặt chẽ giữa an ninh địa chính trị và ổn định kinh tế thế giới.‏