Đổ xăng ô tô quá đầy gây hậu quả gì?
(CLO) Chỉ vì vài lít xăng dư, tài xế có thể trả giá tới 800-1000 USD sửa canister, van purge hay bộ chuyển đổi xúc tác.
Việc đổ xăng quá đầy bình ô tô tưởng chừng khó xảy ra, nhưng thực tế lại phổ biến hơn nhiều người nghĩ. Hành động này không chỉ gây ảnh hưởng đến hiệu suất xe mà còn có thể dẫn đến những hư hỏng nghiêm trọng.
Bài viết này sẽ phân tích nguyên nhân, dấu hiệu và hậu quả của việc đổ xăng quá đầy, đồng thời đưa ra giải pháp để xử lý và phòng tránh. Nội dung tập trung vào xe sử dụng động cơ xăng, không áp dụng cho xe động cơ diesel do sự khác biệt về đặc tính nhiên liệu và hệ thống nhiên liệu.
Nguyên nhân dẫn đến đổ xăng quá đầy
Việc đổ xăng vượt quá dung tích bình thường có thể xảy ra trong nhiều tình huống. Khi bơm xăng phát ra tiếng “tách” báo hiệu bình đã đầy, nhiều người dừng lại và treo vòi bơm về chỗ. Tuy nhiên, không ít người tiếp tục bơm thêm để tận dụng tối đa dung tích bình.
Hành vi này thường xuất hiện khi giá nhiên liệu sắp tăng do thay đổi thuế hoặc biến động giá dầu, khiến người dùng muốn đổ đầy bình để tiết kiệm chi phí.
Ngoài ra, một số ứng dụng hoặc thẻ tín dụng cung cấp ưu đãi tại các trạm xăng cụ thể, khuyến khích người lái đổ xăng vượt mức cần thiết, đặc biệt khi họ không chắc sẽ gặp lại trạm xăng của thương hiệu đó trong hành trình.
Một trường hợp khác là với các xe thuộc đội xe công ty. Khi không phải trả tiền nhiên liệu, người lái thường có xu hướng đổ xăng nhiều nhất có thể để giảm tần suất tiếp nhiên liệu.
Tương tự, nhân viên tại các công ty cho thuê xe đôi khi cũng đổ xăng quá đầy do không trực tiếp chịu trách nhiệm bảo dưỡng xe. Ngoài ra, việc cảm biến áp suất không khí của vòi bơm bị lỗi cũng có thể khiến bình xăng bị đổ quá đầy nếu người lái không chú ý hoặc không nắm rõ dung tích bình xăng của xe.
Dấu hiệu nhận biết bình xăng bị đổ quá đầy
Khi bình xăng bị đổ quá đầy, xe có thể gặp một số vấn đề rõ rệt. Trước tiên, hiệu suất vận hành có thể giảm do hệ thống bơm nhiên liệu và phun nhiên liệu bị ảnh hưởng.
Hệ thống điện tử của xe có thể phát hiện tình trạng quá tải nhiên liệu, từ đó hạn chế công suất và mô-men xoắn cho đến khi lượng xăng dư thừa được tiêu thụ hoặc mã lỗi động cơ được xóa.
Trong trường hợp nghiêm trọng, việc đổ xăng quá đầy có thể kích hoạt nhiều đèn cảnh báo động cơ, đặc biệt ở những xe có hệ thống kiểm soát khí thải tiên tiến.
Xăng là chất lỏng dễ bay hơi, và bình xăng được thiết kế với hệ thống xử lý hơi xăng để thích ứng với sự giãn nở nhiên liệu trong thời tiết nóng.
Tuy nhiên, khi bình xăng bị đổ quá đầy, các hệ thống này có thể bị ngập xăng thay vì chỉ xử lý hơi, gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Ban đầu, người lái có thể nhận thấy đèn cảnh báo khí thải hoặc động cơ sáng lên.
Nếu tình trạng kéo dài, xe có thể chuyển sang chế độ “limp mode” (chế độ bảo vệ), hạn chế hiệu suất để tránh hư hỏng thêm.
Ngoài ra, thói quen liên tục đổ xăng quá đầy có thể gây khó khăn trong những lần tiếp nhiên liệu sau. Ống thông hơi của bình xăng có thể bị tắc do xăng lỏng, dẫn đến hiện tượng hơi xăng thoát ra ngoài, gây mùi nhiên liệu quanh xe.
Quan trọng hơn, điều này tạo ra nguy cơ cháy nổ, đặc biệt trong điều kiện thời tiết nóng khi xăng giãn nở và có thể phun ra từ lỗ đổ nhiên liệu.
Việc đổ xăng quá đầy có thể gây hư hại cho hệ thống kiểm soát khí thải (EVAP) của xe. Cụ thể, bình than hoạt tính, một bộ phận quan trọng trong hệ thống này, có nhiệm vụ trung hòa khí thải từ hơi xăng thoát ra khỏi bình.
Khi bình xăng bị đổ quá đầy, các đường ống dẫn từ bình xăng đến bình than hoạt tính có thể bị ngập xăng, khiến bộ phận này bị bão hòa.
Điều này không chỉ gây ra các vấn đề về động cơ và khí thải mà còn khó chẩn đoán khi hỏng hóc. Chi phí sửa chữa bình than hoạt tính có thể lên đến 800 USD, vượt xa số tiền tiết kiệm được từ việc đổ thêm xăng.
Van xả (purge valve), một bộ phận khác trong hệ thống EVAP, cũng có nguy cơ hư hỏng. Van này, thường là một solenoid điện, chịu trách nhiệm đưa hơi xăng trở lại động cơ để đốt cháy.
Nếu bình than hoạt tính bị hỏng, áp suất tăng lên có thể khiến van xả hỏng sớm, dẫn đến tình trạng động cơ chạy không ổn định, hiệu suất giảm và đèn cảnh báo động cơ sáng.
Trong trường hợp nghiêm trọng, sự rò rỉ hơi xăng từ van xả hỏng kết hợp với khoang động cơ nóng có thể gây nguy cơ cháy.
Ở một số xe có hệ thống EVAP đơn giản hơn, việc đổ xăng quá đầy có thể khiến động cơ chạy “giàu” nhiên liệu, làm hỏng bộ chuyển đổi xúc tác (catalytic converter).
Chi phí thay thế bộ phận này thường dao động từ 800 USD đến hơn 1.000 USD, trở thành một sai lầm tốn kém cho người lái.
Nếu chẳng may đổ xăng quá đầy, người lái cần xử lý ngay để giảm thiểu rủi ro. Trong trường hợp xăng tràn ra khu vực trạm xăng, cần thông báo ngay cho nhân viên để xử lý nguy cơ cháy nổ và đảm bảo xe cùng người lái không bị dính xăng.
May mắn thay, hầu hết các vòi bơm hiện đại đều có cơ chế tự ngắt khi phát hiện áp suất quá lớn, giúp hạn chế tình trạng đổ quá đầy. Tuy nhiên, nếu cố tình bơm thêm sau khi vòi ngắt, người lái có thể gặp rủi ro. Nếu chỉ xảy ra một lần, xe có thể không bị hư hại, nhưng không nên lặp lại hành động này.
Để xử lý, người lái nên chạy xe một đoạn đường dài để tiêu thụ bớt lượng xăng dư thừa. Tránh đỗ xe ngay sau khi đổ quá đầy, vì điều này có thể khiến hơi xăng tích tụ, gây nguy hiểm.
Nếu trong quá trình lái xe không xuất hiện dấu hiệu bất thường hoặc đèn cảnh báo, xe có thể vẫn hoạt động bình thường. Tuy nhiên, các nhà sản xuất khuyến cáo không nên tiếp tục đổ xăng ngay sau khi xảy ra tình trạng quá đầy, và đặc biệt tránh thói quen “châm thêm” liên tục.
Quan trọng nhất, người lái cần từ bỏ ý định tiết kiệm vài lít xăng bằng cách đổ quá đầy. Những lợi ích nhỏ này không đáng để đánh đổi nguy cơ hư hỏng hệ thống EVAP, cùng với chi phí sửa chữa và thời gian bị lãng phí.
Để phòng tránh, hãy dừng bơm xăng ngay khi vòi phát ra tiếng “tách”. Đồng thời, người lái nên nắm rõ dung tích bình xăng của xe để đề phòng trường hợp vòi bơm bị lỗi.
Việc đổ xăng đúng cách không chỉ giúp bảo vệ xe mà còn đảm bảo an toàn và tiết kiệm chi phí về lâu dài. Các nhà sản xuất và đại lý đều khuyến cáo mạnh mẽ không nên đổ xăng quá đầy, bởi những rủi ro tiềm ẩn có thể vượt xa lợi ích tạm thời.