Tại quán cà phê Lila Cake ở trung tâm Kyiv, Ukraine, trong những ngày gần đây, 5 nhân viên làm việc trong bóng tối để chờ đợi giờ ăn trưa gấp rút mà họ cho là khó có thể thành hiện thực.

Mất điện và nhân viên phải tự mở cửa kính trượt cho bất kỳ ai muốn vào. Trong ba ngày liên tiếp, quán cà phê hoạt động không có điện trong 10 giờ đồng hồ.

Giám đốc Iryna Mykhailuk cho biết làn sóng tấn công của Nga vào cơ sở hạ tầng năng lượng khiến quốc gia phải cắt điện liên tục. Chính động thái này là đòn giáng mới nhất vào hoạt động kinh doanh - chỉ mới mở cửa gần đây sau khi phải ngừng hoạt động sau cuộc xung đột Nga – Ukraine vào cuối tháng 2. Khoảng 20 trong số 50 nhân viên của đã bị sa thải và cô Mykhailuk không chắc doanh nghiệp của mình có thể tồn tại trong bao lâu.

Các quan chức Ukraine nhận định, các cuộc tấn công của Nga (vốn đã làm hư hại 40% cơ sở hạ tầng năng lượng), đã làm trầm trọng thêm tình hình tài chính vốn đã tồi tệ khi việc cắt điện buộc nhiều công ty phải thu hẹp hoạt động của họ. Trong đó, “trái tim” của Ukraine - thủ đô Kyiv bị ảnh hưởng nặng nề nhất.

“Giỏ bánh mỳ châu Âu” đã phải đối mặt với sự thiếu hụt ngân sách đáng kể do chiến tranh của Nga gây ra. Vào tháng trước, tại cuộc họp thường niên của Ngân hàng thế giới (WB) và quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), cùng với sự hiện diện của các Bộ trưởng Tài chính toàn cầu, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy nhấn mạnh rằng sẽ cần 55 tỷ USD từ nguồn hỗ trợ quốc tế cho năm 2023, bao gồm 38 tỷ USD để trang trải thâm hụt ngân sách dự báo và 17 tỷ USD để tái xây dựng cơ sở hạ tầng.

Trong khi đó, Bộ trưởng Kinh tế Ukraine Ukraine Yulia Svyrydenko đã đưa ra cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng năng lượng có thể khiến tổng sản phẩm quốc nội (GDP) giảm nhiều hơn so với dự báo chính thức là 35% cho năm 2022.

Theo các nhà kinh tế, mức giảm GDP hiện có thể lên tới 40%. Tuần trước, Chính phủ đã nắm quyền kiểm soát năm doanh nghiệp quan trọng và các quan chức cảnh báo rằng nếu các doanh nghiệp khác từ chối hỗ trợ trong chiến tranh, thì sẽ có nhiều doanh nghiệp khác theo sau.

Theo ngân hàng đầu tư Dragon Capital có trụ sở tại Ukraine, một số lĩnh vực của nền kinh tế tại các thành phố cách xa tiền tuyến, chẳng hạn như bán lẻ, đã báo cáo hoạt động trở lại gần mức trước chiến tranh. Tuy nhiên, sự cố mất điện đã đe dọa sự phục hồi này.

Theo Dragon Capital, kể từ ngày 11/10, khi Nga bắt đầu tập trung tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine, lượng khách đã giảm 15% tại 5 trung tâm thương mại xung quanh Kyiv và ở miền tây Ukraine.

Hiện công ty đang mua máy phát điện để duy trì hoạt động của các trung tâm thương mại, văn phòng và nhà kho, đồng thời thu hút mọi người đến với chúng như những điểm đến để có điện, hơi ấm và kết nối internet. Tomas Fiala, giám đốc điều hành của Dragon Capital bày tỏ: “Mất điện làm mất một nửa ngày làm việc.

Tại nhiều nhà hàng, nhà bán lẻ và doanh nghiệp nhỏ không có máy phát điện hoặc không được hưởng lợi từ nguồn cung cấp điện ưu tiên đã phải chịu thiệt hại nặng nề nhất. Bệnh viện, giao thông công cộng và cơ sở hạ tầng quan trọng khác được ưu tiên.

Tuy nhiên, đối với các lĩnh vực như CNTT, nơi nhiều công nhân chỉ cần một chiếc máy tính xách tay có sạc và Wi-Fi ổn định, tình hình có khả năng phục hồi tốt hơn. Kulraj Smagh, giám đốc điều hành của công ty gia công phần mềm CNTT có trụ sở tại Vương quốc Anh Ciklum, công ty có 1.500 nhân viên Ukraine vẫn ở trong nước, cho biết các dự án của họ hầu như không bị ảnh hưởng và nhân viên có thể làm bù bất kỳ công việc nào bị bỏ lỡ nếu cần thiết.

Trong khi đó, các doanh nghiệp đã chuyển sản xuất để đáp ứng các đợt ngừng hoạt động theo lịch trình. Nhà máy KMZ ở vùng Poltava phía đông Kyiv, nơi sản xuất thiết bị lưu trữ và xử lý ngũ cốc, vận hành dây chuyền sản xuất chủ yếu vào ban đêm để tránh bị hạn chế điện vào ban ngày đối với khu vực công nghiệp.

Yuriy Ryzhenkov, giám đốc điều hành của nhà sản xuất thép lớn nhất Ukraine Metinvest, cho biết hai nhà máy thép lớn nhất của họ, nhà máy Azovstal và Nhà máy luyện kim Ilyich, đều ở Mariupol và bị hư hại nặng nề trong cuộc giao tranh ác liệt khi Nga chiếm thành phố cảng Biển Đen hồi tháng Ba.

Các nhà máy còn lại tại Zaporizhzhia ở miền nam Ukraine và Kamianske ở miền trung Ukraine, đang hoạt động với 50% - 65% công suất bình thường, ông nói thêm rằng cả hai đều có khả năng phát điện riêng có thể được triển khai nếu các địa điểm bị mất điện.

Ông cho biết các đại diện của ngành đã gặp các quan chức quản lý khu vực mỗi ngày để lập kế hoạch sử dụng điện dựa trên công suất khả dụng và nhu cầu của ngành.

Maksym Timchenko, giám đốc điều hành của nhà sản xuất điện tư nhân lớn nhất Ukraine DTEK, cho biết tình trạng thiếu năng lượng có thể sẽ tiếp tục trong một thời gian. “Có thể cải thiện một phần, nhưng chúng tôi chắc chắn sẽ không sống như trước khi bị pháo kích,” ông nói trong một cuộc phỏng vấn gần đây trên truyền hình Ukraine.

Bộ trưởng Năng lượng German Galushchenko cho biết cơ sở hạ tầng cung cấp điện và sưởi ấm có thể được sửa chữa vào cuối năm nay nếu Nga ngừng các cuộc đình công, nhưng tình hình không mấy lạc quan. “Sẽ rất khó khăn vào mùa đông, đó là điều chắc chắn, tôi cảm thấy rằng quân đội Moskva sẽ không dừng lại,” ông chia sẻ.

Các quan chức thành phố Kyiv cho biết họ đang chuẩn bị cho tình huống mất nhiệt, nước và điện hoàn toàn ở thủ đô nếu các cuộc tấn công gia tăng. Tuy nhiên, hiện tại, cư dân nói rằng họ đang học cách sống với điều bình thường mới.

Tuần trước, tại một cửa hàng điện tử ở trung tâm mua sắm dưới lòng đất Kyiv, nhân viên bán hàng Andriy Krainukov cho biết cửa hàng đã mất điện khoảng 8 giờ/ngày. Trong phần lớn thời gian, cửa hàng hoàn toàn chìm trong bóng tối, chỉ có một cánh cửa để mở hé nhằm báo hiệu cửa hàng không đóng. Ông nói, việc ngừng hoạt động đã làm giảm hoạt động kinh doanh trung bình khoảng 80%.

Lê Na (Theo FT)