Doanh nghiệp Việt trước 'ngã rẽ' năm 2025: Hoặc đổi mới, hoặc tụt lại

Tăng trưởng kinh tế tích cực

Tại Diễn đàn Kinh doanh 2025 với chủ đề “Giải pháp đột phá hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận thị trường mới” diễn ra vào chiều 14/8, ông Hoàng Quang Phòng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đánh giá, với những kết quả khá toàn diện đã đạt được trong 7 tháng qua, kinh tế Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển tăng tốc hướng tới mục tiêu tăng trưởng cả năm đạt 8,3 - 8,5%.

Theo đó, nhiều tổ chức quốc tế tiếp tục đánh giá cao và đưa ra những nhận định dự báo tích cực về tăng trưởng GDP Việt Nam trong năm 2025. Trong đó, các động lực tăng trưởng truyền thống được thúc đẩy là một trong những điểm sáng đáng ghi nhận.

Tổng vốn FDI đăng ký 7 tháng đạt gần 24,1 tỷ USD, tăng 27,3% so với cùng kỳ; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 7 tháng tăng 9,3% so với cùng kỳ. Đặc biệt, hoạt động xuất nhập khẩu ghi nhận sự vươn lên mạnh mẽ với mức xuất khẩu kỷ lục - 42,26 tỷ USD lần đầu được xác lập trong tháng 7. Con số này góp phần nâng tổng kim ngạch xuất khẩu 7 tháng lên 262,44 tỷ USD, tăng tăng 14,8% so với cùng kỳ năm trước.

“7 tháng qua cũng là thời điểm đặc biệt với nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp. Niềm tin kinh doanh được bồi đắp từ những đổi mới mang tính chất cách mạng. Nhiều chủ trương đường lối với tư duy mới, cách tiếp cận mới được ban hành như "bộ tứ Nghị quyết trụ cột", thực hiện sắp xếp bộ máy, sắp xếp đơn vị hành chính gắn với mô hình chính quyền 2 cấp đã và đang mở đường cho giai đoạn phát triển mới của đất nước, thúc đẩy đưa nguồn vốn từ khu vực tư nhân vào nền kinh tế”, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh.

Cũng theo ông Phòng, 7 tháng qua, đã có trên 174.000 doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường với tổng vốn đăng ký bổ sung vào nền kinh tế trên 3,3 triệu tỷ đồng, tăng 93,7% so với cùng kỳ và gần 536,2 nghìn hộ kinh doanh thành lập mới, tăng 165%.

Tuy đạt nhiều kết quả ấn tượng trong phát triển kinh tế xã hội nhưng ông Hoàng Quang Phòng nhận định, để cán đích mục tiêu tăng trưởng trên 8%, thách thức cho những tháng còn lại của năm nay không hề nhỏ.

Cụ thể, trên thế giới, tác động từ tình hình địa chính trị ngày càng phức tạp đang làm thay đổi căn bản cấu trúc của kinh tế toàn cầu, tái định hình chuỗi giá trị và thúc đẩy nhanh hơn xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng.

Các chính sách thương mại của thị trường lớn càng làm cho gia tăng tính bất định và quá trình phân mảnh kinh tế thế giới. Là nền kinh tế có độ mở lớn, sức chống chịu chưa cao, Việt Nam được dự báo chịu ảnh hưởng nhất định trước những rủi ro gia tăng và bất định của toàn cầu.

Ngay trong tuần đầu tháng 8, mức thuế đối ứng mới của Mỹ được áp dụng với hầu hết các đối tác thương mại, trong đó mức thuế áp dụng với hàng hoá xuất khẩu của Việt Nam là 20%. Diễn biến này sẽ ảnh hưởng đến dòng chảy thương mại toàn cầu nói chung và đặt ra những thách thức cho xuất khẩu từ Việt Nam sang Mỹ cũng gia tăng áp lực cho doanh nghiệp trong nước.

Đặc biệt, trong bối cảnh nhiều thị trường áp dụng hàng rào phi thuế quan, yêu cầu về môi trường, xã hội, quản trị ngày càng khắt khe đòi hỏi các doanh nghiệp phải đầu tư nguồn lực cho chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, tăng tỷ lệ nội địa hoá đầu vào giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu nhằm đáp ứng quy tắc xuất xứ, minh bạch nguồn gốc…

Áp lực phải đổi mới để duy trì tăng trưởng

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đầy biến động, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng đánh giá, các doanh nghiệp Việt Nam đang đứng trước áp lực phải đổi mới để duy trì tăng trưởng và cạnh tranh trên cả thị trường trong nước và quốc tế.

Theo số liệu từ Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam năm 2024 đạt hơn 335 tỷ USD, nhưng để duy trì đà tăng trưởng này, doanh nghiệp cần có chiến lược tiếp cận thị trường hiệu quả hơn.

Hiện, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu các ngành nghề chủ lực lẫn các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh trong nước đều đang xây dựng kế hoạch tìm kiếm các thị trường mới để ứng phó với rủi ro thuế quan, với những bất định của kinh tế toàn cầu.

“Đây được xem là hướng đi chiến lược bền vững và lâu dài khi Việt Nam đã tham gia 17 hiệp định thương mại tự do với hơn 60 quốc gia và vùng lãnh thổ cùng 70 cơ chế hợp tác song phương. Khai thác hiệu quả dư địa và lợi thế này sẽ giúp các doanh nghiệp đa dạng thị trường xuất khẩu, giảm phụ thuộc vào thị trường lớn nhất”, ông Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh.

Đồng hành và hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện mục tiêu quan trọng trên, tại Nghị quyết số 226/NQ-CP vừa được ban hành, Chính phủ chỉ đạo các bộ ngành chủ động triển khai các giải pháp xúc tiến thương mại, hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận và đẩy mạnh xuất khẩu đối với từng ngành hàng chủ lực, thị trường trọng điểm, thị trường ngách, tiềm năng… trên cơ sở khai thác hiệu quả các hiệp định FTA đã ký kết.

Mặt khác, triển khai ngay công tác đàm phán, sớm ký kết FTA mới, nhất là với các nước Trung Đông, Ấn Độ, châu Phi, Mỹ La-tinh, nâng cấp Hiệp định thương mại hàng hóa ASEAN...

Cũng theo Phó Chủ tịch VCCI, tiếp cận và khai thác hiệu quả các thị trường mới gắn liền với quá trình tái cơ cấu các ngành hàng xuất khẩu của nền kinh tế cũng như tái cấu trúc hoạt động sản xuất kinh doanh. Quá trình chuyển đổi này không dễ dàng, không diễn ra trong ngày một ngày hai.

“Đó là chuyển đổi tư duy sản xuất và đầu tư chiến lược, bài bản cho công nghệ, quản trị nhằm nâng cao năng suất, chất lượng, gia tăng giá trị sản phẩm. Trên cơ sở đó, nâng cao sức cạnh tranh, khả năng thích ứng, mở rộng cơ hội tiếp cận các thị trường khắt khe của doanh nghiệp cũng như những cạnh tranh gay gắt và khó lường của thương mại đầu tư toàn cầu”, ông Hoàng Quang Phòng chia sẻ.

Ngoài những nỗ lực tự thân, doanh nghiệp cần sự tiếp sức từ Chính phủ, các bộ ngành trong việc xây dựng chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng, cơ chế phù hợp phát triển công nghệ hỗ trợ, gia tăng tỷ lệ nội địa hoá.