Độc đáo Lễ hội Đền Hai Bà Trưng
(CLO) Sau 2 năm không tổ chức do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, năm 2023 Lễ hội Đền Hai Bà Trưng tiếp tục được tổ chức theo nghi thức Nhà nước và truyền thống địa phương.
Ngày 26/1, ông Trần Mạnh Thắng, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm Văn hóa - Thông tin và Thể thao huyện Mê Linh cho biết, Lễ hội Đền Hai Bà Trưng năm 2023 sẽ được tổ chức vào các ngày mùng 6 đến mùng 8 tháng Giêng năm Quý Mão (ngày 27, 28, 29/1/2023).
Lễ hội Đền thờ Hai Bà Trưng là hoạt động văn hóa tâm linh nhằm tưởng nhớ, tri ân công đức của hai vị Anh hùng dân tộc Trưng Trắc và Trưng Nhị, cùng các tướng lĩnh lãnh đạo cuộc khởi nghĩa đánh đổ ách thống trị của nhà Đông Hán giành lại nền độc lập dân tộc vào những năm 40 - 43 sau Công nguyên.
Ban Tổ chức tổng duyệt Lễ rước kiệu năm 2023
Có mặt tại Đền Hai Bà Trưng chiều 25/1 (mùng 4 Tết Quý Mão), tuy chưa vào chính hội, nhưng chúng tôi ghi nhận đã có rất nhiều người dân và du khách hành hương về đây để thắp hương cúng lễ, cầu an, cầu phúc lộc cho năm mới.
Lễ hội Đền Hai Bà Trưng được nhân dân địa phương gọi là lễ hội Hạ Lôi (xã Mê Linh, huyện Mê Linh, TP Hà Nội). Hàng năm hội chính diễn ra từ ngày mùng 6 đến ngày mùng 10 tháng Giêng, là ngày Hai Bà tế cờ khởi nghĩa.
Sau 2 năm không tổ chức do ảnh hưởng của dịch bệnh COVID-19, năm 2023 Lễ hội Đền Hai Bà Trưng tiếp tục được tổ chức theo nghi thức Nhà nước và truyền thống địa phương gồm phần lễ và phần hội.
Theo Ban Tổ chức, Lễ kỷ niệm 1983 năm Khởi nghĩa Hai Bà Trưng sẽ bao gồm Lễ dâng hương, mít tinh kỷ niệm ngày Hai Bà Trưng tế cờ khởi nghĩa và tế lễ theo nghi thức truyền thống cổ truyền.
Ngày mùng 4 Tết Quý Mão, hàng ngàn người dân và du khách hành hương về Đền Hai Bà Trưng để thắp hương cúng lễ, cầu phúc, cầu lộc cho năm mới
Vào ngày chính hội mùng 6 tháng Giêng, người dân Mê Linh tổ chức rước kiệu Hai Bà, kiệu Thành hoàng làng Hạ Lôi và kiệu Thánh Cốt Tung (danh tướng của Hùng Duệ Vương được thờ tại làng Hạ Lôi).
Theo ông Trần Mạnh Thắng, Lễ rước kiệu ở Lễ hội Đền Hai Bà Trưng huyện Mê Linh có nét đặc trưng riêng. Theo đó, sáng mồng 4 tháng Giêng âm lịch, sau khi làm lễ "Tế trình", đoàn rước hai cỗ kiệu của Hai Bà Trưng đi từ Đền về đình Hạ Lôi.
Đi hộ giá Hai Bà có các đội nghi trượng gồm cờ lệnh, đội cờ ngũ hành, đội cờ tứ linh, đội cờ thần tàn lọng, đội gươm trường bát bửu, đội nữ binh hộ giá, hai voi trắng, ngựa hồng, ngựa bạch… cùng các đội múa xênh tiền, đội múa lân vừa đi vừa múa trong tiếng nhạc lễ cung đình của dàn nhạc bát âm, hòa quện trong tiếng trống, tiếng chiêng, rộn rã, linh thiêng.
Từ trong sân Đền, kiệu Bà Trưng Trắc đi trước, nhưng khi ra khỏi cổng đền, kiệu Bà Trưng Trắc dừng lại bên phải đường để kiệu bà Trưng Nhị đi trước. Việc này mang ý nghĩa “Nội gia tỷ muội, ngoại quốc quân thần” (ở trong nhà là chị em, đối với việc nước là vua tôi).
Việc đổi vị trí kiệu gọi là "giao kiệu". Cùng thời điểm này, từ đình làng Hạ Lôi, đoàn rước kiệu Thành Hoàng làng và kiệu Thánh Cốt Tung đi đến ngã tư cổng Đền để nghênh đón kiệu Hai Bà về đình làng.
Nhiều bạn trẻ và các bậc phụ huynh đến xin chữ của những “ông đồ” tại lễ hội
Đoàn rước kiệu đón tiếp mang ý nghĩa Hai Bà Trưng đi kinh lý về thăm quê hương. Đoàn rước kiệu về đến cổng Đình làng thì kiệu bà Trưng Nhị dừng lại sang bên phải đường để kiệu bà Trưng Trắc đi vào sân Đình trước (giao kiệu lần hai).
Sau khi đoàn rước kiệu đã tề tựu theo thứ tự tại sân Đình làng, ảnh Hai Bà Trưng, bài vị của bốn vị Thành hoàng làng và bài vị Thánh Cốt Tung được rước đặt trên nhang án trong đình làng.
Sau đó, dân làng tổ chức tế lễ tại đình làng từ chiều ngày mùng 4 đến hết ngày mùng 5 tháng Giêng với ý nghĩa là để chào đón Hai Bà Trưng về thăm quê hương.
Sáng ngày mùng 6 tháng Giêng âm lịch, đoàn rước kiệu lại rước bốn cỗ kiệu từ đình làng về Đền Hai Bà Trưng. Từ trong Đình làng, đội nghi trượng dẫn đầu đoàn, tiếp đền là kiệu bà Trưng Trắc đi trước. Khi đoàn rước kiệu ra khỏi cổng Đình làng, kiệu bà Trưng Trắc dừng lại để kiệu bà Trưng Nhị đi trước.
Người dân tham quan những hiện vật cổ tại nhà trưng bày trong khuôn viên Đền Hai Bà Trưng
Trong quá trình lễ rước kiệu, nhiều lần đội hình rước kiệu dừng lại, thực hiện động tác đổi vai nâng kiệu qua đầu ba lần cả bốn cỗ kiệu.
Động tác đổi vai nâng kiệu qua đầu của bốn cỗ kiệu được thực hiện không đồng thời mà tiếp nối nhau, nên nếu nhìn tổng thể sẽ thấy hình ảnh các cỗ kiệu nhấp nhô giữa đội hình cờ súy, tựa như thân hình một con rồng đang uốn lượn, hòa quyện trong tiếng trống, tiếng chiêng của dàn nhạc bát âm cung đình rộn rã và uy linh.
Khi đoàn rước kiệu về đến cổng Đền, kiệu bà Trưng Nhị dừng lại để kiệu bà Trưng Trắc vào sân Đền trước. Việc "giao kiệu" trong lễ rước kiệu là một nghi thức độc đáo, đặc sắc chỉ riêng có tại Lễ hội Đền Hai Bà Trưng ở làng Hạ Lôi.
Sau phần Lễ là phần Hội sẽ diễn ra từ ngày mùng 6 đến hết ngày mùng 8 tháng Giêng. Trong những ngày này, địa phương tổ chức các hoạt động văn hóa văn nghệ, trò chơi dân gian truyền thống, thi đấu thể thao để nhân dân và du khách được vui hội.
Một số hình ảnh tại Đền Hai Bà Trưng chiều mùng 4 Tết:
Thế Vũ