Háu Đoong là Lễ hội truyền thống của dân tộc Giáy ở tỉnh Lai Châu, được tổ chức hàng năm vào ngày 6/6 âm lịch. Năm nay, Lễ hội Háu Đoong được tổ chức trong 2 ngày 22 - 23/7.

“Háu Đoong” theo tiếng Giáy là vào rừng cúng thần rừng. Lễ cúng thần rừng cầu mong cho mùa màng tươi tốt, mưa thuận gió hòa, vật nuôi sinh sôi nảy nở, không bị bệnh dịch; người dân khỏe mạnh, mọi nhà kinh tế ngày càng phát triển, gia đình ấm no.

Lễ hội Háu Đoong 2023 được tổ chức 2 nơi của TP Lai Châu là phường Quyết Thắng và xã San Thàng - nơi sinh sống tập trung của người Giáy ở Lai Châu.

Theo tục lệ truyền thống, dân tộc nào sống trên vùng đất nào thì thờ cúng thần linh trên vùng đất đó. Cũng như phần lớn các Lễ hội khác, Lễ hội Háu Đoong gồm 2 phần: Phần lễ và phần hội. Phần lễ gồm lễ khai mạc và lễ cúng rừng tại gốc cây to trong khu rừng cấm thuộc bản Nậm Loỏng I.

Lễ vật cúng rừng là 1 con lợn và 5 con gà được bày trí xung quanh gốc cây cổ thụ. Giọng cúng thầy mo vang lên, hòa vào không gian của khu rừng mời các thần linh chứng giám; xin thần linh bảo hộ cho dân bản với những điều tốt đẹp.

Sau lễ cúng, bữa cơm cộng đồng được tổ chức và thống nhất thời gian mọi người không đi lao động sản xuất từ 2-3 ngày.

Ở phần hội, người Giáy mặc trang phục truyền thống đi chơi hội, hòa mình vào không gian của các trò chơi đi cà kheo, tó má lẹ, tó tòm, bịt mắt bắt vị; tham gia hội thi giã bánh giày, kéo co, cắt bánh phở...

Lễ hội Háu Đoong là sự kiện văn hóa được lưu truyền từ đời này sang đời khác của dân tộc Giáy ở Lai Châu cũng như ở vùng Tây Bắc. Việc tổ chức Lễ hội nhằm bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp, xây dựng khối đại đoàn kết các dân tộc và nâng cao chất lượng đời sống văn hoá cơ sở. Đây cũng là dịp tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu rộng rãi đến du khách về con người và các giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc Giáy vùng Tây Bắc.

Đồng bào dân tộc Giáy (còn gọi là Pú Giáy hoặc Hún Giáy) sinh sống rải rác tại 8/8 huyện, thành phố của tỉnh Lai Châu với khoảng 14.000 người. Người Giáy canh tác trên các mảnh ruộng tương đối bằng phẳng để trồng lúa, trồng ngô và làm các loại bánh truyền thống. Ngoài Tết Nguyên đán, người Giáy còn tổ chức Lễ hội Tú Tỉ, Láng Na, Háu Đoong để cầu mong mọi người khỏe mạnh, may mắn; cầu cho cây trồng, vật nuôi phát triển, không bị sâu bệnh; cầu cho mọi nhà kinh tế ngày càng phát triển, gia đình ấm no, hạnh phúc…

Thế Vũ