Dự án “kênh đào Suez mới” trị giá 20 tỷ bảng đang chia rẽ châu Âu

Châu Âu có thể sắp cạnh tranh trực tiếp với kênh đào Suez thông qua việc triển khai một dự án đầy tham vọng ngay tại một trong những quốc gia lớn nhất lục địa này.

Thổ Nhĩ Kỳ đang kỳ vọng rằng dự án Kênh đào Istanbul, được Tổng thống Recep Tayyip Erdogan công bố vào năm 2021, sẽ biến thành phố Istanbul thành trung tâm thương mại toàn cầu và giúp mở rộng ảnh hưởng của quốc gia này trên trường quốc tế.

Bên cạnh đó, dự án với chi phí ước tính lên đến 20 tỷ bảng Anh còn được dự báo sẽ thay đổi hoàn toàn địa lý của thành phố. Kênh đào này sẽ cắt ngang phần lãnh thổ châu Âu của Istanbul, từ đó hình thành một hòn đảo nằm giữa châu Á và châu Âu.

Theo kế hoạch, kênh đào sẽ được xây dựng tại khu vực phía tây Istanbul và tạo ra một tuyến đường thủy có thể lưu thông giữa Biển Đen với Biển Marmara, tương tự như kênh đào Suez tại Ai Cập - vốn kết nối Địa Trung Hải với Biển Đỏ và phân chia châu Phi với châu Á.

Vị trí chiến lược của Istanbul, khi nằm vắt ngang giữa hai châu lục qua Eo biển Bosphorus, đã khiến thành phố này trở thành địa điểm lý tưởng cho một tuyến thương mại mới. Một bên là Biển Đen, bên kia là Biển Marmara – nơi kết nối với Biển Aegean và từ đó dẫn ra Địa Trung Hải.

Hiện nay, Eo biển Bosphorus đang phải đối mặt với tình trạng lưu lượng giao thông dày đặc. Dự án mới được kỳ vọng sẽ cho phép khoảng 160 tàu thuyền hoặc tàu chở dầu qua lại mỗi năm, từ đó giảm bớt phần nào áp lực lên eo biển này.

Sáng kiến Kênh đào Istanbul do chính Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ dẫn dắt. Vào năm 2021, ông đã gọi đây là "dự án điên rồ" của mình và phát biểu: "Hôm nay, chúng ta đang mở ra một trang mới trong lịch sử phát triển của Thổ Nhĩ Kỳ.

Chúng tôi coi Kênh đào Istanbul như một dự án nhằm bảo vệ tương lai của Istanbul, đồng thời đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản tại Eo biển Bosphorus cũng như cho cư dân xung quanh khu vực này".

Mặc dù ban đầu vấp phải sự hoài nghi từ dư luận, chính quyền Thổ Nhĩ Kỳ vẫn tiếp tục thúc đẩy kế hoạch nhằm đạt được mục tiêu củng cố nền kinh tế quốc gia và nâng cao vị thế toàn cầu.

Kênh đào dự kiến sẽ có chiều dài 45 km, chiều rộng dao động từ 400 đến 1.000 mét và độ sâu lên đến 25 mét. Dự án còn bao gồm sáu cây cầu nối liền với phần châu Âu của Istanbul.

Kênh đào này có khả năng tiếp nhận các tàu thuyền có kích thước ấn tượng, với chiều dài lên đến 349 mét và chiều rộng 77 mét. Hiện tại, ba cây cầu chính đang bắc qua Eo biển Bosphorus để kết nối phần châu Âu và châu Á của thành phố, bao gồm Cầu Liệt sĩ 15

Tháng 7, Cầu Fatih Sultan Mehmet và Cầu Yavuz Sultan Selim. Khi kênh đào hoàn thành và bao quanh hai bên thành phố, Istanbul sẽ thực sự trở thành một hòn đảo, do đó những cây cầu mới sẽ đóng vai trò hết sức quan trọng.

Tuy nhiên, dự án chưa nhận được sự đồng thuận hoàn toàn từ dư luận. Các nhà phê bình đã bày tỏ lo ngại về những tác động tiềm ẩn đối với hệ sinh thái của Istanbul.

Quá trình thi công có thể dẫn đến mất mát đất nông nghiệp, đồng thời đe dọa hàng nghìn môi trường sống của động thực vật được bảo vệ.

Ngoài ra, dự án còn có nguy cơ ảnh hưởng đến các làng mạc và buộc phải di dời cư dân trên tuyến đường đi qua. Hàng trăm ngôi nhà, đặc biệt tại làng Yeniköy, nằm ngay tại vị trí miệng phía bắc của kênh đào và sẽ cần được tái định cư.