Dự án Luật Đầu tư (sửa đổi): Mở rộng 'luồng xanh' cho các dự án trong khu công nghiệp, khu kinh tế

Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khoá XV, ngày 11/11, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn và điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Quốc hội nghe Tờ trình của Chính phủ và Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế và Tài chính về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi).

Mở rộng đối tượng áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt

Trình bày Tờ trình của Chính phủ về dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư, tại Kết luận số 194 ngày 20/9/2025, Bộ Chính trị đã chỉ đạo tiếp tục quy định thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo hướng thu hẹp dự án phải thực hiện thủ tục này.

Đáng chú ý, đối với về việc thành lập, tổ chức kinh tế đầu tư nước ngoài, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, dự thảo Luật sẽ sửa đổi bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài được thành lập doanh nghiệp trước khi được cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư.

“Bên cạnh đó, dự thảo Luật cũng mở rộng đối tượng áp dụng thủ tục đầu tư đặc biệt (luồng xanh) để cho phép các dự án đầu tư tại khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, khu công nghệ số tập trung, khu thương mại tự do và các khu chức năng trong khu kinh tế được thực hiện thủ tục đầu tư đặc biệt (luồng xanh) mà không hạn chế về ngành, lĩnh vực, trừ một số dự án lớn, quan trọng như sân bay, cảng biển”, Bộ trưởng Bộ Tài chính bổ sung.

Liên quan đến Luật Đường sắt, dự thảo Luật sửa đổi bổ sung quy định về việc chuyển giao tài sản dự án đường sắt khi hết thời hạn hoạt động tại điểm C, khoản 3, Điều 24 của Luật Đường sắt để cho phép nhà đầu tư được gia hạn thời gian hoạt động của dự án theo quy định của pháp luật về đầu tư đối với các tuyến đường sắt quốc gia, đường sắt địa phương và chuyển giao toàn bộ tài sản hình thành từ dự án cho Nhà nước sau khi hết hạn hoạt động của dự án. Nhà nước thanh toán cho nhà đầu tư theo quy định của pháp luật.

“Sửa tiêu đề tại mục 2, Chương 2 Luật Đường sắt thành Đầu tư xây dựng tuyến đường sắt quốc gia, tuyến đường sắt địa phương để đảm bảo thu hút kinh tế tư nhân vào đầu tư dự án đường sắt quan trọng, bao gồm cả các tuyến đường sắt đô thị, các tuyến đường sắt địa phương”, Bộ trưởng Bộ Tài chính nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện, dự thảo Luật cắt giảm 25 ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; thu hẹp, sửa đổi phạm vi của 20 ngành, nghề kinh doanh có điều kiện. Quy định nguyên tắc xác định điều kiện đầu tư kinh doanh làm cơ sở để thực hiện tiền kiểm và chuyển sang cơ chế hậu kiểm.

Nghiên cứu cơ sở của việc bỏ thẩm quyền của Quốc hội

Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Đầu tư (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi đề nghị rà soát kỹ lưỡng, chỉ áp dụng quy trình chấp thuận chủ trương đầu tư đối với trường hợp thật sự cần thiết. Nghiên cứu cơ sở của việc bỏ thẩm quyền của Quốc hội, bảo đảm phù hợp với nguyên tắc phân cấp, phân quyền.

Đối với dự án có cơ chế, chính sách đặc thù, thực hiện theo đúng thẩm quyền được quy định tại Luật Tổ chức Quốc hội, Luật Tổ chức Chính phủ, Luật Tổ chức Chính quyền địa phương và Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Trường hợp khác, luật hoặc chưa có quy định thì thẩm quyền thuộc Quốc hội.

“Làm rõ tiêu chí, thẩm quyền đối với các dự án không thuộc loại quan trọng quốc gia, tham khảo Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư công. Sửa đổi khoản 1, điều 3 theo hướng đơn giản, tập trung vào các định hướng lớn, làm rõ tiêu chí về quy hoạch, bảo đảm thống nhất, khả thi, chỉ căn cứ vào một loại quy hoạch mang tính định hướng”, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính đề xuất.

Về thủ tục chuyển nhượng dự án đầu tư, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ trường hợp và đối tượng áp dụng, bảo đảm tháo gỡ vướng mắc nhưng không làm phát sinh quy định chồng chéo. Bổ sung cơ chế thực hiện trên cơ sở thực tiễn và tính khả thi của quy định trong hồ sơ của Chính phủ.

Đồng thời, nghiên cứu quy định thống nhất việc chuyển nhượng dự án bất động sản chỉ theo một luật: Luật Kinh doanh bất động sản hoặc Luật Đầu tư. “Trường hợp đã thực hiện theo Luật Kinh doanh bất động sản thì không phải điều chỉnh theo Luật Đầu tư”, ông Mãi nhấn mạnh.

Về sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đường sắt số 95/2025/QH15, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị làm rõ quy định của Luật Đầu tư được sửa đổi dẫn đến mâu thuẫn với Luật Đường sắt để có cơ sở sửa đổi, bảo đảm tính thống nhất, khả thi.

Đối với điểm c, khoản 3, điều 24, cần xem xét kéo dài thời gian đầu tư phù hợp đặc thù dự án đường sắt, thống nhất với nội dung dự thảo Luật Hàng không dân dụng sửa đổi. Lưu ý quy định tại điểm b, khoản 4, điều 51 có thể mở rộng phạm vi điều chỉnh, do đó cần rà soát để bảo đảm nhất quán chính sách.

Bên cạnh đó, nội dung này được Chính phủ trình tại Nghị quyết số 334, Tờ trình số 1028 và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xác định đây là vấn đề lớn, đề nghị Chính phủ cần báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét quyết định.