Bên cạnh vẻ đẹp văn hóa, Bắc Ninh từ lâu đã là nơi mà Phật giáo phát triển mạnh mẽ. Nơi đây còn nổi tiếng với nhiều ngôi chùa cổ linh thiêng. Trong số đó, không thể không kể đến chùa Diên Quang hay còn gọi là chùa Guột, tọa lạc tại thôn Guột, xã Việt Hùng, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh. 

Nhắc đến chùa Diên Quang, dân gian có câu thơ rằng:

“Ai về Quế Võ, Bắc Ninh 

Thăm ngôi chùa nhỏ đậm tình quê hương 

Diên Quang - Làng Guột thân thương 

Linh hồn dân tộc, mái trường tu âm”

Chỉ với câu thơ trên đã cho thấy, chùa Diên Quang, Bắc Ninh dù chỉ là một ngôi chùa nhỏ nhưng mang đậm tình quê hương, xóm làng và còn là môi trường để phật tử tu hành, học đạo.

Chùa Diên Quang là một trong những ngôi chùa cổ nổi tiếng tại miền đất quan họ. Đây cũng là điểm đến yêu thích nhất trong vùng đất nổi tiếng với cánh đồng lúa bát ngát và những giai điệu dân ca ngọt ngào của đồng bằng Bắc Bộ. 

Chùa Diên Quang có niên đại từ thời nhà Lý. Thuở sơ khai, chùa có quy mô khoảng 4500m2 với ngôi Tam Bảo được xây dựng khá cẩn thận và tỉ mỉ. Quang cảnh xung quanh chùa là ao hồ và bờ ruộng của người dân địa phương. Ban đầu, chùa do các cụ già trong vùng trông nom chứ không có hòa thượng trụ trì quản lý.

Theo thời gian, chùa dần dần xuống cấp. Năm 1990, người dân trong vùng đã thành tâm góp công đức xây lại chùa nhưng do kinh phí hạn chế nên chùa chỉ được dựng một cách giản đơn như một ngôi nhà cấp bốn bình thường khác.

Cho tới năm 2007, chùa mới có trụ trì đầu tiên là đại đức Thích Tâm Quán với mong muốn có một môi trường tu tập thoáng mát và rộng rãi để cho người dân ở địa phương cũng như phật tử ở miền Bắc có không gian tu hành. Ông đã kêu gọi, vận động xây dựng mở rộng chùa Diên Quang lên 17.000m2.

Ngày nay, người dân nơi đây vẫn bảo tồn nét văn hóa truyền thống của ngôi chùa. Hằng tháng, vào ngày mùng một và ngày rằm, chùa Diên Quang đón hàng trăm lượt du khách đến tham quan, vãn cảnh và.

Chị Nguyễn Thị Hằng, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: “Đầu xuân năm mới, gia đình tôi luôn có thói quen đi chùa cầu may. Năm nay, vừa với mục đích đó và cũng vừa là để trải nghiệm, thăm quan cảnh đẹp thanh tịnh chốn Phật giáo nên chúng tôi đến chùa Diên Quang lễ bái và thưởng ngoạn. Cảnh sắc ở đây được bố trí hài hòa, trang nghiêm, không gian thanh tịnh và cũng là nơi mà du khách có thể đến chụp ảnh lưu niệm”.

Khi đi qua cổng chính của chùa, du khách sẽ đến khu vực khuôn viên sân chùa rộng rãi và thoáng đãng, với nền sân lát xi măng phẳng. Dọc hai lối đi dẫn vào tòa Tam Bảo là hai dãy tượng Phật Quan Âm và Phật Di Lặc. Cả hai tượng đều có nét mặt hiền hậu nhưng không kém phần trang nghiêm.

Khu vực chính điện được xây cao hơn các khu nhà khác, với kiến trúc và quy mô khang trang và đồ sộ. Phần mái được thiết kế làm hai tầng lợp ngói đỏ vảy cá, góc mái uốn cong lên trời và tạc hình đầu rồng, mang dấu ấn thời nhà Lý. Bước qua khoảng 30 bậc thang đá hai bên của khu vực chánh điện, du khách sẽ tiến vào tòa chính điện.

Đến chùa Diên Quang, du khách và phật tử sẽ được chiêm ngưỡng cảnh quan tráng lệ và uy nghiêm. Cổng vào chùa được xây dựng khá đơn giản với 4 cột trụ được làm bằng gạch, trát xi măng và sơn đỏ. Trên đỉnh mỗi cột trụ là những đài sen vàng đại diện cho Phật giáo. Các dòng thơ cùng tấm biển đề tên chùa Diên Quang đều được viết bằng chữ quốc ngữ.

Ngoài ra, du khách có thể tham quan hành hương tại khu vực điện Tam Bảo (đây là khu vực duy nhất được giữ nguyên từ ngày thành lập cho đến ngày nay), các nhà Đường, nhà khách, nhà tăng và nhiều điểm tham quan khác.

Bà Phạm Thị Chín, phật tử đến từ Hà Nam cho biết: “Phật tử chúng tôi thường được tham gia những khóa tu được tổ chức tại chùa Diên Quang. Dịp cuối năm vừa qua, chùa có làm lễ cúng cho các gia đình gửi hương linh người thân tại đây. Rất đông người tới dự đã cùng nhau cầu nguyên phúc lành cho gia đình, một năm mới bình an, may mắn”.

Nhằm phù hợp với định hướng phát triển của tỉnh Bắc Ninh về phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Đề án “Phát huy giá trị di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2021 – 2025, định hướng đến năm 2030” đã đặt ra mục tiêu đón và phục vụ trên 5 triệu lượt khách, đưa tỉnh Bắc Ninh trở thành một trong những trung tâm du lịch văn hóa lớn của cả nước. Chùa Diên Quang những năm qua đã tôn tạo, tu sửa cảnh quan, nâng cấp cơ sở vật chất, để phục vụ khách tham quan và cầu bình an.