Đưa chất lượng không khí về ngưỡng an toàn trong 5 năm tới

Theo thống kê, trong nửa đầu năm 2025, Hà Nội đã ghi nhận hơn 80 ngày có nồng độ PM2.5 ở mức “xấu” và “rất xấu”. Riêng TP.Hồ Chí Minh xếp thứ 4 trong danh sách các thành phố lớn ô nhiễm không khí nhất thế giới, với hơn 65 ngày chất lượng không khí vượt chuẩn trong quý I và II năm 2025.

TS. Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam, cho rằng ô nhiễm không khí, đặc biệt là ô nhiễm bụi mụn, loại bụi có kích thước nhỏ hơn 2,5 µm, nhỏ hơn 1/30 sợi tóc ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống.

Bên cạnh đó, nguồn phát thải chủ yếu đến từ phương tiện giao thông; hoạt động xây dựng, sản xuất công nghiệp, xây dựng; sản xuất nông nghiệp và đốt rác thải cũng ảnh hưởng đến môi trường.

Hệ quả của tình trạng này rất nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe của mọi người. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính, mỗi năm có khoảng 7 triệu ca tử vong sớm do ô nhiễm không khí, liên quan đến nhiều bệnh lý nguy hiểm như phổi tắc nghẽn mạn tính, ung thư phổi và nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính…

Để giải quyết ô nhiễm không khí đô thị, TS. Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới không khí sạch Việt Nam cho rằng các sở ngành và địa phương phải vào cuộc quyết liệt, huy động mạnh mẽ nguồn lực tài chính và phối hợp chặt chẽ với các tỉnh lân cận.

Giai đoạn 2025-2030 cần đẩy mạnh chuyển đổi số để thúc đẩy chuyển đổi xanh, đặt mục tiêu nâng cao chất lượng không khí lên hàng đầu trong chính sách phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, cần đánh giá trách nhiệm bằng KPI, phân định rõ người, rõ việc, rõ tiến độ và hiệu quả.

PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường cho rằng, cần rà soát, xây dựng các chính sách vĩ mô về quản lý chất lượng không khí; kiểm kê, giám sát chặt chẽ các nguồn phát thải; đầu tư hệ thống quan trắc môi trường phủ rộng và liên tục; đồng thời bố trí nguồn lực để thực hiện các biện pháp vệ sinh môi trường thường xuyên, liên tục.

Bên cạnh đó, cần siết chặt các quy định về tiêu chuẩn, quy chuẩn khí thải phương tiện giao thông cơ giới đường bộ; đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi phương tiện xanh, không phát thải; sử dụng nhiên liệu sạch, thân thiện với môi trường; sử dụng phương tiện công cộng. Đây được coi là giải pháp then chốt để từng bước đưa chất lượng không khí về ngưỡng an toàn trong vòng 5 năm tới.

Cùng quan điểm, PGS.TS Mai Tuấn Anh, Hội Nước và Môi trường TP.Hồ Chí Minh đề xuất, TP.Hồ Chí Minh chuyển giao thông cá nhân thành giao thông công cộng, xây dựng văn hóa sử dụng giao thông công cộng. Đây là hướng đi bền vững, góp phần cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ sức khỏe cộng đồng.