EU ra điều kiện "cứng": Nga chỉ được nhận lại tài sản đóng băng nếu chịu bồi thường chiến tranh

Cao ủy Đối ngoại Liên minh châu Âu Kaja Kallas đã khẳng định rằng không thể hình dung được việc trả lại tài sản bị đóng băng của Nga cho Moscow, trừ khi nước này chịu trách nhiệm bồi thường cho những thiệt hại mà họ đã gây ra tại Ukraine. Tuyên bố này được đưa ra vào hôm thứ Bảy vừa qua.

Bà Kallas cũng nhấn mạnh rằng Liên minh châu Âu cần xem xét mọi lựa chọn khả thi nhằm tối ưu hóa việc sử dụng các tài sản bị đóng băng của Nga để hỗ trợ Ukraine, dù đang đối mặt với sự phản đối từ Bỉ, một thành viên quan trọng trong khối.

Sau khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine vào năm 2022, Liên minh châu Âu đã tiến hành đóng băng khoảng 200 tỷ euro, tương đương 233 tỷ USD theo tỷ giá hiện tại, thuộc tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga. Phần lớn số tài sản này đang được lưu giữ tại tổ chức lưu ký quốc tế Euroclear đặt trụ sở ở Bỉ.

Sau cuộc họp với các ngoại trưởng Liên minh châu Âu tại Đan Mạch, bà Kallas cho biết các bộ trưởng đã nhất trí về nhu cầu giải quyết khoảng trống tài chính mà Ukraine đang gặp phải, đồng thời buộc Nga phải chịu trách nhiệm cho những thiệt hại do chiến tranh gây ra.

Bà Kallas nhấn mạnh thêm rằng để đạt được mục tiêu này, việc khám phá mọi con đường có sẵn trong khi giảm thiểu các rủi ro tiềm ẩn là điều hết sức cần thiết.

Năm ngoái, Liên minh châu Âu đã phối hợp cùng các đối tác trong Nhóm G7 để sử dụng khoản lãi phát sinh từ những tài sản bị đóng băng nhằm hậu thuẫn cho một khoản vay trị giá 50 tỷ USD dành cho Ukraine. Khoản vay này hiện vẫn đang được giải ngân theo từng đợt để hỗ trợ quốc gia Đông Âu vượt qua khó khăn.

Tuy nhiên, một số quốc gia thành viên Liên minh châu Âu có quan điểm quyết liệt hơn đang tạo áp lực nhằm khai thác sâu hơn các tài sản này.

Các lựa chọn được đề xuất bao gồm việc tịch thu trực tiếp hoặc đầu tư vào những kênh rủi ro cao hơn để mang lại lợi nhuận lớn hơn, từ đó tăng cường hỗ trợ cho Ukraine.

Trong chuyến thăm Estonia hôm thứ Bảy, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cũng bày tỏ sự ủng hộ đối với việc thúc đẩy sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga. Bà cho rằng rõ ràng bên gây ra thiệt hại phải chịu trách nhiệm bồi thường cho những hậu quả mà họ đã tạo nên.

Hiện tại, Bỉ vẫn giữ lập trường kiên quyết phản đối việc mở rộng khai thác các tài sản này, vì lo ngại có thể phải gánh chịu trách nhiệm pháp lý nếu xảy ra tổn thất.

Ngoại trưởng Bỉ Maxime Prevot khẳng định rõ ràng rằng nước này phản đối mọi hình thức tịch thu. Ông còn bổ sung thêm rằng việc thay đổi chiến lược đầu tư cũng không phải là lựa chọn khả thi, bởi điều này có thể làm tăng mức độ rủi ro về mặt pháp lý, tài chính và tư pháp.

Bà Kallas thừa nhận rằng sự phản đối từ Bỉ có thể khiến vấn đề không có tiến triển đáng kể trong thời gian tới. Dù vậy, bà nhấn mạnh Liên minh châu Âu cần nỗ lực làm việc để giảm thiểu những rủi ro liên quan.

Trong bối cảnh Mỹ đang thúc đẩy các nỗ lực nhằm chấm dứt xung đột, nhà ngoại giao hàng đầu của Liên minh châu Âu khẳng định khối này đã có quan điểm rõ ràng về một vấn đề then chốt.

Quan điểm đó là, với mức độ tàn phá mà Nga đã và đang gây ra tại Ukraine, việc Nga nhận lại số tiền này là điều không thể chấp nhận, trừ khi nước này bồi thường đầy đủ cho những thiệt hại mà Ukraine phải gánh chịu.