Ghé thăm nơi 'luyện phép trường sinh' của các đạo sĩ người Việt xưa

Chủ nhật, 18/06/2023 06:56 AM - 0 Trả lời

(CLO) Di tích lịch sử - văn hóa Bích Câu Đạo Quán, quận Đống Đa, Hà Nội là nơi các đạo sĩ xưa đến "luyện phép trường sinh" vào thế kỷ XV - là chứng tích về một tín ngưỡng từng có tầm ảnh hưởng lớn ở nước Việt.

Bích Câu Đạo quán được xây dựng từ cuối thế kỷ XV, đầu thế kỷ XVI đời vua Lê Thánh Tông, là nơi để các đạo sĩ đến luyện phép trường sinh và thờ cúng thần tiên. Đến thời Lê Trung Hưng, Đạo giáo suy thoái, phần lớn các đạo quán dần dần trở thành đền, chùa. Trong khuôn viên Bích Câu Đạo quán cũng có thêm chùa và điện thờ Mẫu. 

Tương truyền, Vua Lý Thái Tổ dời đô từ Hoa Lư ra Thăng Long. Một hôm mơ thấy Phật bà Quan Âm mời vua lên đài sen, bẻ tám cành hoa sen trắng ban cho vua. Tỉnh mộng, vua đem việc ấy nói với các quan trong triều và các cao tăng. Các cao tăng thưa với vua ở hồ Tảo Liên phường Bích Câu cửa Nam thành có loại sen trắng nở sớm, mùi hương rất thơm. Vua sai đem hoa sen ấy đến nhìn, quả đúng như trong mộng, liền cho xây ngôi chùa đề phụng thờ Quan Âm gọi là chùa Đắc Quốc. Mỗi khi hoa sen nở, vua lại ngự thuyền rồng đến làm lễ dâng hoa. Vua sai người hái mấy bông sen trắng đẹp nhất làm lễ dâng lên chùa Đắc Quốc, sau đó mới lấy mấy bông đem về dâng lên nhà Thái miếu. Nhân dân trong thành nô nức đến xem, đây quả là một lễ hội vui vẻ.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 1

Di tích lịch sử - văn hóa Bích Câu Đạo Quán tọa lạc tại phường Cát Linh, quận Đống Đa, thành phố Hà Nội.

Một thuyết khác cho rằng: Bích Câu là tên một ngòi nước trong xanh như ngọc bích. Ngòi này chảy từ núi Nùng xuống Thủ Lệ rồi đổ vào hồ Tảo Liên thuộc thôn An Ninh, tổng An Thành, huyện Vĩnh Thuận. Tên phường Bích Câu được đặt theo tên ngòi nước thơ mộng ấy.

Hồ Tảo Liên là hồ nước mênh mông trong suốt. Hồ sản sinh một loại hoa sen trắng nở vào đầu hè, trước khi các hoa sen khác nở, nên Tảo Liên có ý nghĩa là hoa sen nở sớm. Vùng hồ này chính là đầu nguồn của sông Kim Ngưu. Giữa hồ Tảo Liên có gò Kim Quy rộng mấy trượng trông như bồng lai tiên cảnh. Lý Thái Tổ cho xây ngôi chùa trên gò gọi là chùa Đắc Quốc sau Lê Thánh Tông đổi là chùa An Quốc.

Bích Câu đạo quán có lẽ không xa lạ với nhiều người, một phần bởi đây là “quán” của đạo giáo Việt Nam, thờ tiên ông Trần Tú Uyên. Quen thuộc hơn, nơi đây còn gắn liền với mối duyên kỳ ngộ giữa nàng tiên Giáng Kiều và chàng trai họ Trần nơi hạ giới, gửi gắm ước mơ người và tiên hòa hợp của dân gian. 

Hàng năm, người dân nơi đây mở hội tế vào mồng 4 tháng 2 Âm lịch kỷ niệm ngày thành đạo của Tiên Ông, ngày mồng 3 tháng 6 kỷ niệm ngày chân nhân bay về trời, ngày 12 tháng 8 ngày sinh của Tiên Ông cũng là lễ hội chính của đền. Trong ngày hội chính có các chương trình lễ tụng kinh thỉnh Phật, thỉnh Thánh của các bà Vãi của đền.

Tiếp đó là các cụ ông trong đội tế nam An Trạch - Bích Câu trong trang phục áo thụng xanh, đầu đội mũ thư sinh, đi hài xanh làm lễ tế. Tiếp đó là Chương trình văn nghệ biễu diễn ca trù và hoạt cảnh diễn lại cảnh Tiên Ông tu học, làm thuốc cứu người và gặp tiên nữ. Buổi chiều dành cho dân làng và khách thập phương vào dâng hương làm lễ.

Một số hình ảnh tại di tích lịch sử - văn hóa Bích Câu Đạo Quán tại Hà Nội 

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 2

Khuôn viên di tích lịch sử - văn hóa Bích Câu Đạo Quán tại số 14 phố Cát Linh, quận Đống Đa, Hà Nội.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 3

Đây vốn là một quán của đạo Lão được xây dựng từ đời vua Lê Thánh Tông (thế kỷ 15) để các đạo sĩ luyện phép trường sinh và thờ cúng thần tiên. Trong hình là phía sau cổng chính của Bích Câu Đạo Quán.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 4

Tương truyền, Bích Câu Đạo quán ra đời dựa trên một câu chuyện tình yêu thần tiên ly kỳ. Đó là câu chuyện chàng thư sinh Tú Uyên có duyên may gặp tiên nữ. Sau khi gia đình Tú Uyên đắc đạo bay về trời, những người theo đạo Lão Trang lập Bích Câu đạo quán để thờ họ và dùng làm nơi tụ họp.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 5

Vào thời Lê, với cảnh đẹp và truyền thuyết lãng mạn về hàn sĩ Tú Uyên gặp tiên Giáng Kiều, Bích Câu Đạo quán từng là một trong những danh thắng bậc nhất ở kinh đô. Đến thời Lê Trung Hưng, Đạo giáo suy thoái, phần lớn đạo quán dần dần trở thành đền, chùa. Bích Câu Đạo quán cũng chuyển sang thờ Phật và thờ Mẫu.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 6

Sau nhiều năm chiến tranh loạn lạc, Bích Câu Đạo Quán bị xuống cấp nhiều. Đến thời Gia Long nhà Nguyễn, tổng trấn Bắc thành Lê Chất bỏ tiền riêng tu sửa lại. Đến năm 1947, Bích Câu Đạo quán bị quân Pháp san bằng. Diện mạo của công trình như ngày nay là do nhân dân địa phương sửa chữa lại vào năm 1953. Năm 2011, Bích Câu Đạo quán được tu bổ, tôn tạo trên quy mô lớn.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 7

Vể tổng thể, nơi đây là một quần thể kiến trúc nằm trong một khuôn viên diện tích gần 3.000 m2. Những công trình lớn của khu di tích là chùa An Quốc, nhà thờ Mẫu và đền Tú Uyên. Sau cổng tam quan khá nhỏ nhưng độc đáo là một khoảng sân rất rộng nối liền Bích Câu đạo quán với chùa An Quốc và toà nhà đối xứng bên kia. Theo kiểu cách Đạo giáo, ở giữa sân đặt một hòn non bộ để chắn gió (bình phong giả sơn).

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 8
ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 9

Ngày nay, di tích lịch sử - văn hóa Bích Câu Đạo Quán cũng là nơi tổ chức, sinh hoạt của các CLB như CLB Hán Nôm thư viện...

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 10

Không gian bên trong di tích Bích Câu Đạo Quán.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 11
ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 12

Gian thờ Đức Tiên Bà.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 13

Bằng công nhận di tích lịch sử - văn hóa Bích Câu Đạo Quán.

ghe tham noi luyen phep truong sinh cua cac dao si nguoi viet xua hinh 14

Ngày nay ở nước ta đã không còn bóng dáng các đạo sĩ tu tiên theo học thuyết Lão Trang, nhưng Bích Câu Đạo quán vẫn là chứng tích độc đáo về một tín ngưỡng từng có tầm ảnh hưởng lớn ở nước Việt.

Tin và ảnh: Trung Nguyễn

Bình Luận

Tin khác

Lùi Ngày hội văn hóa dân tộc Chăm năm 2024 sang tháng 12

Lùi Ngày hội văn hóa dân tộc Chăm năm 2024 sang tháng 12

(CLO) Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch thống nhất với tỉnh Ninh Thuận điều chỉnh lùi thời gian tổ chức Ngày hội sang tháng 12 năm 2024.

Đời sống văn hóa
Giao lưu văn hóa, thúc đẩy hợp tác du lịch Việt - Trung

Giao lưu văn hóa, thúc đẩy hợp tác du lịch Việt - Trung

(CLO) Giao lưu văn hóa “Gió trăng chung một bầu trời, Núi sông nối liền Việt - Trung” góp phần thúc đẩy hợp tác du lịch giữa hai nước Việt Nam và Trung Quốc.

Đời sống văn hóa
Hà Nam: Nhiều hoạt động tại Lễ hội truyền thống đền Trần Thương năm 2024

Hà Nam: Nhiều hoạt động tại Lễ hội truyền thống đền Trần Thương năm 2024

(CLO) Tối 18/9 (tức ngày 16/8 âm lịch), UBND huyện Lý Nhân (tỉnh Hà Nam), Ban Quản lý di tích quốc gia đặc biệt đền Trần Thương tổ chức Khai mạc Lễ hội truyền thống đền Trần Thương năm 2024, nhân kỷ niệm 724 năm ngày mất của Đức Thánh Trần.

Đời sống văn hóa
Bí ẩn của Nhà thờ Đức Bà Paris sắp được giải mã?

Bí ẩn của Nhà thờ Đức Bà Paris sắp được giải mã?

(CLO) Bí ẩn kéo dài hàng thế kỷ xung quanh vị trí chôn cất Joachim de Bellay, một thi sĩ thời Phục hưng, trong khuôn viên Nhà thờ Đức Bà Paris có thể sắp được giải đáp.

Đời sống văn hóa
Linh thiêng lễ khai ấn và ban ấn đền Kiếp Bạc

Linh thiêng lễ khai ấn và ban ấn đền Kiếp Bạc

(CLO) Lễ khai ấn và ban ấn đền Kiếp Bạc là hoạt động văn hóa truyền thống đặc sắc, được nhân dân và du khách thập phương chờ đợi.

Đời sống văn hóa