Giá nhà trên trời, giấc mơ dưới đất

Phát biểu thẳng thắn của Thủ tướng Phạm Minh Chính tại cuộc họp Ban Chỉ đạo Trung ương về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản ngày 22/9 đã chạm đúng nỗi đau của hàng triệu người dân. Bởi đằng sau những con số dự án, những báo cáo sáng màu, là thực tế trần trụi: giấc mơ an cư của người lao động ngày càng xa vời.

Nỗi khổ của người dưới hạ giới

Theo Tổng cục Thống kê, năm 2024, thu nhập bình quân của người lao động đạt khoảng 7,7 triệu đồng/tháng, tức khoảng 92,4 triệu đồng/năm. Một gia đình trẻ hai vợ chồng, nếu may mắn đều có thu nhập ở mức trung bình này, tổng cộng cũng chỉ đạt gần 185 triệu đồng/năm. Trừ chi phí sinh hoạt, nuôi con, gửi tiền về quê, thuê nhà… số tiền tiết kiệm còn lại chẳng đáng bao nhiêu.

Ở Hà Nội, TP.HCM hay các thành phố lớn, giá một căn hộ 2 phòng ngủ dao động từ 4 đến 6 tỷ đồng (từ 70-80 triệu đồng/m², thậm chí có dự án trung tâm cán mốc 90–100 triệu đồng/m²) – tức gấp 30 đến 50 lần thu nhập trung bình hàng năm của một lao động phổ thông. Nếu có mức thu nhập gần 8 triệu đồng/tháng, người lao động cũng chỉ để dành được vài chục triệu đồng. Với tốc độ này, để mua được một căn hộ tầm trung, một gia đình trẻ phải “nhịn ăn, nhịn mặc” suốt… nửa thế kỷ.

So sánh thật chua xót: trong khi lạm phát cả năm được kiểm soát quanh mức 4%, thì giá bất động sản liên tục phi mã, tăng gấp đôi gấp ba chỉ trong một thập kỷ. Người dân giống như đang chèo thuyền nan ngược dòng thác dữ – thu nhập tăng thì ít, nhưng giá nhà cứ vượt xa, ngày một mất hút tầm mắt. Người có nhu cầu ở thực bị đẩy ra ngoài, còn nhà lại biến thành công cụ tích trữ tài sản của một số ít.

Người tỉnh lẻ và giấc mơ xa xỉ

Với người dân từ các tỉnh lẻ ra thành phố lập nghiệp, khoảng cách từ phòng trọ 15m² nóng nực mùa hè, lạnh lẽo mùa đông đến căn hộ chung cư 60m² là cả một vực thẳm. Họ đi làm quần quật, chắt chiu từng đồng, nhưng đến cuối tháng tiền thuê trọ đã ngốn mất 1/3 – 1/2 thu nhập, còn lại nuôi con và sinh hoạt. Mơ có căn nhà tử tế ở đô thị chẳng khác nào mơ một ngôi sao trên trời. Nhiều người thậm chí xác định buộc phải thuê trọ phần lớn cuộc đời, chấp nhận trả tiền cho “không gian dùng tạm” thay vì trả góp căn nhà của mình.

Chỉ mới đây, một chuyên gia bất động sản chia sẻ thẳng thắn: “Ngay cả những người thu nhập 30 triệu đồng/tháng cũng gần như không có cơ hội để sở hữu nhà ở đô thị lớn”.

Giá nhà đã bị đẩy lên mức phi lý, vượt quá sức chịu đựng của đại đa số, vì nguồn cung khan hiếm, dự án giá vừa túi tiền ít, trong khi đất đai, thủ tục, chi phí đầu vào đều bị đẩy lên quá cao.

Lời cảnh tỉnh từ thượng tầng

Không phải ngẫu nhiên mà phát biểu của Thủ tướng lại dậy sóng dư luận. Đó không chỉ là một câu nói “gây sốc”, mà là hồi chuông cảnh tỉnh: nếu các cơ quan quản lý tiếp tục xa rời thực tế, nhìn thị trường qua báo cáo đẹp đẽ, thì sẽ bỏ quên hàng triệu người dân thực sự cần nhà.

Báo cáo của Bộ Xây dựng cho thấy, 9 tháng đầu năm nay có hơn 1.800 dự án nhà ở và khu đô thị mới được triển khai, trong đó hơn 1.000 dự án nhà ở thương mại với gần 400.000 căn hộ.

Thế nhưng, phần lớn nguồn cung lại rơi vào phân khúc trung – cao cấp, còn nhà ở xã hội, nhà thương mại giá vừa túi tiền thì khan hiếm. Chính nghịch lý này đã khiến giấc mơ an cư của đại bộ phận người lao động cứ ngày một lùi xa.

Cần hành động vì dân

Người dân không đòi hỏi những căn hộ sang trọng, mà chỉ cần những mái nhà vừa vặn với túi tiền, nơi có thể che mưa nắng, vun vén tương lai. Chính sách nhà ở, nếu không đặt lợi ích của số đông lên trên, sẽ chỉ tạo ra một thị trường chênh lệch, bất công và đầy bất ổn.

Phát ngôn của Thủ tướng đã như hồi chuông báo: đừng để chính sách nhà ở, thị trường bất động sản tiếp tục bị dẫn dắt bởi lợi nhuận đơn thuần, xa rời thực tế cuộc sống. Bởi đằng sau những con số tăng trưởng, những dự án hoành tráng, là nỗi trăn trở hằng ngày của người dân – những người công nhân, nhân viên văn phòng, giáo viên, bác sĩ trẻ… tất cả đều đang chờ một chính sách thật sự nhân văn để biến giấc mơ an cư thành hiện thực.

Nhưng để những lời nói ấy thực sự có ý nghĩa, cần biến thành hành động cụ thể, chẳng hạn:

Phát triển mạnh nguồn cung nhà ở vừa túi tiền: nhà ở xã hội, nhà thương mại giá thấp, căn hộ nhỏ;

Giảm chi phí đầu vào dự án: cải cách thủ tục hành chính, kiểm soát giá đất, chi phí hạ tầng;

Hỗ trợ tín dụng: tạo điều kiện để người thu nhập trung bình – thấp có thể vay mua nhà với lãi suất ưu đãi;

Định giá đất và thị trường minh bạch: để giá nhà phản ánh đúng nhu cầu, không bị thổi phồng bởi đầu cơ.

Một đất nước chỉ thật sự phát triển khi người dân không phải bán cả đời lao động mới mua nổi một căn hộ. Phát biểu của Thủ tướng Phạm Minh Chính đã nói hộ tiếng lòng của hàng triệu người: giá nhà không thể cứ mãi “trên trời”, trong khi dân vẫn bám đất, bám phố để mưu sinh.

Đã đến lúc chính sách phải trở về với thực tế, trả lại cho mỗi người dân quyền được an cư – quyền tối thiểu để từ đó họ mới có thể lạc nghiệp và cống hiến cho đất nước.