Giá trị tổng hợp của tất cả các công ty công nghệ tư nhân và công ở châu Âu đã giảm xuống còn 2,7 nghìn tỷ USD từ mức cao nhất là 3,1 nghìn tỷ USD vào cuối năm 2021, Atomico cho biết trong báo cáo hàng năm “Tình trạng công nghệ châu Âu” hôm (7/12).

Liên tiếp chịu “cú sốc toàn cầu” khó đỡ

Các số liệu nhấn mạnh một năm khó khăn đối với lĩnh vực công nghệ. Trong năm nay, cổ phiếu của các gã công nghệ có giá trị cao đều chịu áp lực từ các yếu tố toàn cầu, bao gồm cả việc Nga tấn công Ukraine và Fed thắt chặt chính sách tiền tệ.

Cục Dự trữ Liên bang Hoa Kỳ (Fed) và các ngân hàng trung ương khác đã và đang tăng lãi suất và đảo ngược các biện pháp kích thích thời đại dịch để “ghìm cương” lạm phát tăng vọt. Điều đó đã khiến các nhà đầu tư đánh giá lại vị thế của họ đối với các công ty công nghệ thua lỗ, những công ty có giá trị thường dựa trên kỳ vọng về dòng tiền trong tương lai.

Tom Wehmeier, một đối tác tại Atomico, chia sẻ với CNBC: “Năm 2022 quả là một năm khó khăn – chiến tranh ở Ukraine, lạm phát, tăng lãi suất, căng thẳng địa chính trị trên khắp lục địa. “Đây là môi trường kinh tế vĩ mô đầy thách thức nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu.”

Ở châu Âu, một số công ty đã ghi nhận giá trị thị trường sụt giảm nghiêm trọng. Klarna, tập đoàn “mua ngay, trả sau” của Thụy Điển đã giảm 85% mức định giá từ 45,6 tỷ USD xuống còn 6,7 tỷ USD trong xu thế “vòng quay xuống”. Trong khi đó, cổ phiếu của dịch vụ nghe nhạc trực tuyến Spotify đã giảm hơn 60% trong năm qua.

Theo báo cáo của Atomico, dựa trên dữ liệu định lượng và khảo sát ở 41 quốc gia, tổng vốn đầu tư mạo hiểm của các công ty khởi nghiệp châu Âu dự kiến sẽ giảm xuống còn 85 tỷ USD trong năm nay. Con số này giảm 18% so với hơn 100 tỷ USD mà các công ty khởi nghiệp châu Âu huy động được vào năm 2021.

Đây vẫn là số tiền cao thứ hai từng được đầu tư vào hệ sinh thái công nghệ châu Âu cho đến nay. Đầu tư công nghệ châu Âu đã phá vỡ kỷ lục vào năm ngoái khi sự tham gia của các nhà đầu tư Hoa Kỳ tăng lên một tầm cao mới.

Năm nay, chứng kiến sự đảo ngược của xu hướng đó, với việc các nhà đầu tư nước ngoài phần lớn rút lui. Số lượng các nhà đầu tư Hoa Kỳ đang hoạt động trong “các vòng gọi vốn lớn” từ 100 triệu USD trở lên đã giảm 22% so với năm ngoái.

Wehmeier nói: Hiện tại, môi trường tài trợ ít thanh khoản hơn. Chúng ta đã chuyển từ giai đoạn vào năm 2021 khi dòng vốn phải chăng và dồi dào sang giai đoạn khó huy động vốn hơn và chi phí vốn tăng lên.

Vốn chảy chậm lại bắt đầu trong nửa thứ hai

Atomico cho biết trong nửa đầu năm 2022, lĩnh vực công nghệ của châu Âu bùng cháy với mức đầu tư vẫn cao hơn 4% so với cùng thời điểm năm 2021.

Tuy nhiên, đầu tư bắt đầu chậm lại từ tháng 7/2022 và giảm tốc hơn nữa cho đến tháng 8 và tháng 9. Kể từ đó, mức đầu tư hàng tháng trung bình vào khoảng 3 tỷ USD đến 5 tỷ USD, phù hợp với mức của năm 2018.

Tốc độ tạo ra kỳ lân (unicorn startup) - thuật ngữ chỉ những startup được định giá trên 1 tỷ đô la cũng chậm lại, với số lượng kỳ lân mới trị giá hơn 1 tỷ đô la được “nở” svào năm 2022 giảm xuống còn 31 từ mốc 105 ghi nhận vào năm ngoái.

Trong khi đó, danh sách thị trường công cộng hầu như đã bốc hơi. Atomico cho biết chỉ có ba đợt IPO công nghệ với mức vốn hóa thị trường từ 1 tỷ USD trở lên diễn ra trên toàn cầu vào năm 2022, trong đó có hai đợt diễn ra ở châu Âu. Vào năm 2021, có 86 đợt IPO như vậy.

Và khu vực này không tránh khỏi làn sóng sa thải công nghệ. Theo báo cáo, các công ty có trụ sở tại châu Âu đã sa thải hơn 14.000 nhân viên trong năm nay, chiếm 7% tổng số lần sa thải trên toàn cầu.

Tại các triển lãm thương mại trong ngành như Web Summit và Slush, những người sáng lập kỳ lân được tài trợ tốt đã khuyến khích các doanh nhân đồng nghiệp của họ kiểm soát chi phí và đảm bảo họ có đủ đường băng để tồn tại trong thời kỳ suy thoái.

“Tồn đọng nhiều mặt tích cực”

Tuy nhiên, đối với một số nhà đầu tư, không phải tất cả đều là sự diệt vong và u ám. Per Roman, đối tác tại GP Bullhound, cho biết ông lạc quan về triển vọng của một số công nghệ, bao gồm trí tuệ nhân tạo, an ninh mạng và công nghệ môi trường.

“Có rất nhiều mặt tích cực với triển vọng của ngành”, ông Roman nói với CNBC hôm thứ Hai đầu tuần. “Từ đầu năm 2021, đến suốt năm nay, thị trường phần mềm và internet đang trải qua nhiều đợt kiểm tra tổng hợp cũng có, ‘đánh giá năng lực’ cũng có, tôi nghĩ điều đó khá tích cực và lành mạnh. Ông nhận định, ngành này đang ở trong lãnh thổ bong bóng mạnh trong một thời gian.

Đồng thời, các lớp phần mềm công nghệ vẫn đóng vai trò then chốt trong sự lớn mạnh của hành tinh, cụ thể chúng đang vận hành thế giới chúng ta đang sống ngày nay, cho dù đó là bệnh viện, trường học hay công trường xây dựng. Vì vậy, các nguyên tắc cơ bản cốt lõi sẽ vẫn mạnh mẽ trong thập kỷ tới.

Theo một nhà phân tích khác, có rất nhiều yếu tổ để chúng ta lạc quan. Một là sự tăng trưởng trong ngành công nghệ của Ukraine. Bất chấp sự tấn công dữ dội của Nga, hoạt động kinh doanh đã trở lại mức trước chiến tranh đối với 85% công ty CNTT Ukraine, theo số liệu từ cụm CNTT Lviv. Kể từ khi chiến tranh bắt đầu, 77% công ty ICT ở Ukraine đã thu hút được khách hàng mới.

Và trong khi bức tranh thị trường ảm đạm trong năm nay, số vốn đầu tư vẫn lớn gấp 8 lần so với năm 2015.

Ông Guemouri chia sẻ với CNBC: “Nhìn chung, loạt phim này cần được nhìn từ lăng kính của một khoảng thời gian dài hơn nhiều. “Nó vẫn là một điều khá đáng chú ý ở nhiều cấp độ. Đối với chúng tôi, điều chúng tôi thực sự vui mừng là tương lai và cơ hội đang ở phía trước, tiếp tục rất lớn.”

Điệp Nguyễn (Theo CNBC)